دو قربانی بزرگ تشدید بحران بازارهای مالی
۱۳۸۷ شهریور ۲۵, دوشنبهاعتماد آغاز همهچیز است. درستی این شعار در حال حاضر به دراماتیکترین شیوه تایید میشود، زیرا اکنون باید گفت: بیاعتمادی پایان همه چیز است.
اعتماد به ثبات بانکهای بزرگ آمریکایی برباد رفته است. بیاعتمادی بر والاستریت، بانکهای لندن، فرانکفورت و توکیو سایه انداخته است. اکنون نوبت „برادران لمن“، چهارمین بانک بزرگ آمریکایی برای سرمایهگذاری است. این بانک که سنت درازمدتی دارد و ۱۵۸ سال پیش توسط مهاجران آلمانی بنیادگذاری شد، فصل به فصل میلیاردها دلار ضرر کرد. آخرین ضرر این بانک که رکورد محسوب میشد، در دومین سه ماههی امسال و بالغ بر چهار میلیارد دلار بود. تلاشهای شتابزده برای جذب سرمایههای تازه بیهوده بود.
در انتظار ناجی
یکشنبه شب برای مدیریت این بانک هیچ راه دیگری جز اعلام ورشکستگی باقی نمانده بود. این بانک مطابق فصل یازدهم "قانون ورشکستگی" در آمریکا، درخواستی برای محافظت در برابر طلبکاران تسلیم مقامات ذیصلاح کرد. با این اقدام، زمان "خریده" میشود تا شاید سرمایهی تازهای از راه برسد، یا زیر بالوپر یک بانک بزرگتر جایی پیدا شود. اگر نتیجهای حاصل نشود، هیچ راهی جز ورشکستگی یکی از نیرومندترین و پرافتخارترین بانکهای آمریکایی باقی نمیماند.
„مریل لینچ“، سومین بانک بزرگ سرمایهگذاری در آمریکا، به ساحل نجات رسید. „بانک آمریکا“ مسئولیت این بانک را برعهده گرفت.
آیا دولت ناتوان شده است؟
شوک بازار مالی آمریکا، بازار سهام را در سراسر جهان به سوی کسری سوق میدهد. زیرا جای تردید نیست که بحران بینالمللی بانکها، به مرحلهی خطرناک تازهای رسیده است. دولت آمریکا و بانک مرکزی این کشور ظاهرا دیگر حاضر نیستند، هزینهی خطاهای بانکهای خصوصی را بپردازند. آنها شش ماه پیش با یک اعتبار بزرگ، فروش اضطراری بانک نسبتا کوچکتر „بیر استیرنز“ را به کنسرن مالی „مورگن چیس“ ممکن ساختند و سپس توسط دولتیکردن بانک „فانی می“ و „فردی مک“، پشتوانهای اعتباری در ابعاد باورنکردنی پنج هزار میلیارد دلار فراهم آوردند.
اکنون به نظر میرسد که به دلیل اعتقادات نظم سیاسی، زمان دولتیکردن ضررها به پایان رسیده یا شاید هم دولت آمریکا به مرزهای توان کارآیی مالی خود رسیده است. هر چه باشد، موضوع بر سر پول هنگفتی است.
بانک „برادران لمن“ ۶۱۳ میلیارد دلار بدهی دارد. طبعا دولت و بانک مرکزی تلاش خواهند کرد که بانکهای آمریکایی فرونریزند. ولی اکنون نوبت موسسات مالی خصوصی است که وارد عمل شوند، آن هم نه با حرف بلکه با پول. بدون یک سرمایهگذار بزرگ که میلیاردها دلار وارد بازی کند، این بانک نابود خواهد شد؛ بانکی که نخست به مبلغ زیادی تیغزده شد و سپس قربانی بیاعتمادی مشتریان گردید.
بانک „برادران لمن“ نخستین بانکی نیست که به چنین سرنوشتی دچار میشود و احتمالا آخرین قربانی نیز نخواهد بود. بحران مالی کنونی نتیجهی پولزیاد و ارزان بانک مرکزی، طمعکاری بیحدومرز و سخاوتمندی نهادهای نظارت بر امور بانکی است. فقط از این طریق بود که چنین خطاهای بزرگ و زیادهرویهایی میتوانست صورت پذیرد.