دست کرونا بر گلوی بازار ایران
۱۳۹۸ اسفند ۹, جمعه
با شیوع ویروس کرونا در ایران، بر پایه آمار رسمی، تا کنون ۲۴۵ تن به این ویروس مبتلا شده و ۲۶ نفر جان باخته‌اند. هرچند برخی از کارشناسان معتقدند، با توجه به کمبود آزمایشگاه‌های تشخیص کرونا در ایران و پنهان‌کاری و خودداری از اقرار به شیوع گسترده این بیماری در ایران از سوی دولت، آمار مبتلایان و جان‌باختگان بیش از آمار رسمی اعلام شده است.
اما کرونا نه تنها سلامتی شهروندان ایرانی که اقتصاد ناخوش ایران و بازار را هم در این کشور تحت تأثیر قرار داده است. خبرگزاری‌های ایران از تأثیر و ترسی که کرونا به جان اقتصاد انداخته است، می‌نویسند.
افزایش قیمت شوینده‌ها، نتیجه کمبود یا احتکار و گرانفروشی؟
بازار مواد شوینده، بهداشتی، ضدعفونی‌کننده و ماسک، نخستین بازاری است که با همه‌گیر شدن کرونا و ترس از ابتلا به این بیماری و با هجوم مردم برای خرید این کالاها با تلاطم روبرو شده است.
برای نمونه یکی از مسئولان شیراز در مصاحبه با خبرگزاری ایلنا از دو تا سه برابر شدن قیمت شوینده‌ها و مواد ضدعفونی‌کننده در سطح شهر سخن می‌گوید.
مسئولان تلاطم موجود در این بازار را نتیجه فعالیت "افراد سودجو" می‌دانند.
محمدعلی اسفنانی، مدیرکل سازمان تعزیرات حکومتی استان تهران در گفت و گو با صدا و سیما گفته است، بیشتر پرونده‌های ۱۰ روز اخیر، مربوط به احتکار و گرانفروشی کالاهای سلامت‌محور مانند ماسک، مواد ضدعفونی کننده و دستکش بوده است. او برای نمونه از "کشف ۱۷۰۰ کارتن دستکش یکبار مصرف در پنج کانتینر، یک میلیون و ۲۰۰ هزار تایی دستکش، یک انبار سه میلیون عددی انواع ماسک و ژل‌ها و محلول‌های ضد عفونی کننده و مواد الکلی در تهران در روز پنجشنبه" سخن گفته است.
"امکانات برای تولید ماسک و محلول ضدعفونی سه برابر نیاز کشور"
عباس قبادی، معاون بازرگانی داخلی وزیر صنعت، معدن و تجارت می‌گوید، امکانات کشور برای تولید ماسک و محلول‌های ضد عفونی کننده، سه برابر نیاز کشور است. قبادی می‌گوید، کالاها به وفور تدارک و تأمین شده است و مردم نگران نشوند.
آیا می‌توان گفت، رشد نیاز به این کالاها برای تولیدکنندگان در این روزها سود سرشاری به ارمغان خواهد آورد؟ ایسنا در گزارشی با اشاره به افزایش مصرف ماسک، دستکش و مواد ضدعفونی‌کننده، با یک تحلیل‌گر بازار سرمایه گفت وگو کرده و تأثیر افزایش فروش این اقلام را بر سهام شرکت‌های تولیدکننده در بازار بورس جویا شده است.
این کارشناس می‌گوید، "شرکت تولیدکننده ماسک در بورس نداریم و درمورد شوینده‌ها هم بعید است که مصرف آن‌ها آنقدر بالا رود که باعث شود سهامشان را به طرز عجیبی تکان دهد." به گفته‌ی روزبه شریعتی: «برخی شرکت‌ها در بورس هستند که مواد ضدعفونی‌کننده سطوح تولید می‌کنند و همراه بازار رشد می‌کنند اما دلیل اصلی رشد بازار در این روزها ربطی به کرونا ندارد و کاملا متاثر از افزایش قیمت دلار است.»
افزایش قیمت برخی مواد خوراکی و کاهش خرید در برخی شهرها
حسین کشاورز، رئیس اتحادیه صنف خواربار و لبنیات فروشان شیراز در گفت‌وگو با ایلنا می‌گوید، ترس از مبتلا شدن به کرونا باعث شده، مردم در این شهر از خرید محصولات لبنی، غذایی و میوه‌جات دست بکشند و به خرید مواد شوینده و ضدعفونی‌کننده روی بیاورند.
این مقام مسئول با اشاره به کاهش شدید استقبال مردم از خرید، در دو روز گذشته تا ۵۰ درصد، ادامه‌ی این وضعیت را در آستانه‌ی نوروز، بد شدن وضعیت مغازه‌داران و سوپرهای سطح شهر می‌داند.
در دیگر خبرگزاری‌های داخلی هم اخبار مشابهی منتشر شده است. ایرنا در گزارشی پیرامون بازار شب عید مازندران از "مگس‌پرانی" کسبه مازندارانی می‌نویسد. در این گزارش برای نمونه فروشندگان پوشاک و خشکبار که در آستانه‌ی نوروز همیشه فروش خوبی را تجربه می‌کنند، از کسادی بازار می‌گویند. فروشنده خشکبار در این گزارش می‌گوید: «اگر این شرایط ادامه دار باشد باید مغازه‌های خود را ببندیم و به دنبال شغل دیگری باشیم.»
این در حالی است که برخی رسانه‌ها برای نمونه با گزارش دهی در مورد بازار تهران در آستانه نوروز می‌نویسند: «کرونا زورش به بازار نرسیده و کسب و کار بازار پررونق است.»
دویچه وله را در تلگرام دنبال کنید
در این میان بسیاری از کاربران هم در شبکه‌های اجتماعی از گرانی برخی میوه‌ها از جمله مرکبات می‌نویسند. معاون بازرگانی وزارت صمت در این باره می‌گوید: «فضای احساسی و شرایط خاص موجب شده است برخی فروشندگان تخلف کنند. حدود ۱۰۰ هزار تن سیب و پرتقال را برای بازار شب عید تدارک دیدیم و اگر لازم باشد از ذخایر برای تنظیم بازار استفاده می‌کنیم.»
نوسان بهای گوشت قرمز در روزهای گذشته هم یکی از پیامدهای شیوع کرونا در ایران بود. به گفته‌ی مسئولان در ایران، قم یکی از تأمین کننده‌های اصلی گوشت قرمز مورد نیاز بازار تهران است. با شیوع بیماری کرونا در ایران و نام بردن از قم به عنوان کانون انتشار این بیماری، به گفته رئیس شورای تأمین دام کشور، عرضه‌ی لاشه از قم کاهش یافت و در کنار این عامل، جو روانی حاکم بر بازار هم باعث شد که قیمت گوش قرمز افزایش یابد.
منصور پوریان اما در گفت‌گو با خبرگزاری‌های داخلی گفته است که با عرضه گوشت قرمز توسط شرکت پشتیبانی امور دام کشور و کاهش جو روانی شیوع بیماری کرونا، از روز گذشته با کاهش قیمت این کالا در بازار روبرو هستیم.
بازار کساد فست‌فودها
کرونا، بازار فست فودها و ساندویچی فروشی‌ها را هم کساد کرده است. به گزارش ایلنا در شیراز میزان فروش مغازه‌های ساندویچی و فست فودهای سطح شهر شیراز یک سوم شده است و خبر از تعطیلی بسیاری واحدهای صنفی می‌دهد.
روزنامه ایران چند روز پیش در گزارشی میدانی به سراغ رستوران‌ها، کافه‌ها و فست فودی‌ها رفت و خلاصه گزارش آن بود که کرونا بازارشان را کساد کرده است. مسئول یکی از فست‌فودی‌ها در این گزارش از کاهش ۵۰ درصدی مشتری می‌گوید. یکی از اغذیه فروشان مرکز شهر که به گفته‌ی خودش "به علت تعداد زیاد مشتری، تا یک هفته پیش وقت سرخاراندن نداشته" تأثیر کرونا را بر کسب و کار اینگونه توضیح می‌دهد: « یعنی اگر قبلا ۱۰۰ تا مشتری داشتیم الآن روزی ۳۰ مشتری هم به مغازه ما مراجعه نمی‌کند.»
کُشتی کرونا با صادرات و واردات ایران
با توجه به تحريم‌هاي ترامپ و محدوديت در دريافت درآمدهاي نفتي، صادرات غيرنفتي و ارز حاصل از این صادرات، براي اقتصاد ايران اهميت بسيار بالايي دارد. حفظ و گسترش بازارهای صادراتی یکی از مهمترین مسائل در زمینه تجارت ایران با جهان است که این بازارها هم در روزهای گذشته دستخوش تغییراتی بوده است.
با انتشار خبر شیوع کرونا در ایران، بسیاری کشورهای همسایه ترجیح دادند، محدودیت‌هایی را در مسیر ارتباط‌های خود با ایران تعیین کنند.
روزنامه اعتماد در گزارشی در مورد تأثیر کرونا بر بازارهای صادراتی ایران با مجیدرضا حریری، رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین گفت‌وگو کرده است. این مقام مسئول می‌گوید، با توجه به اينكه بخش قابل توجهی از صادرات ايران به چين را مواد اوليه تشكيل می‌دهد، شايد در كوتاه‌مدت شيوع كرونا شرايط را تحت تاثير قرار دهد اما در بلندمدت، بازار ايران تهديد نخواهد شد.
به گفته‌ی مسئولان، در روزهای اخير قيمت مواد اوليه صادراتی به چين و تقاضا برای آن كاهش يافته است. حریری معتقد است، در روزهایی كه چين با اين ويروس مواجه شده بود، ايران چه در سطح مقامات سياسی و اقتصادی و چه در سطح مردمی،همراهی خود با دولت و مردم چين را نشان داد و قطعا چين نيز رفتار متقابلی به ما نشان خواهد داد.
در این گزارش به فشار آمریکا بر ایران برای محدود کردن اقتصاد این کشور اشاره شده و این مسئله که ایران مجبور بود با این شرایط، بخش زیادی از نیازهای وارداتی و صادراتی خود را به کشورهای همسایه یا منطقه محدود کند. نویسنده مقاله، شوک ورود کرونا به ایران و انتشار این ویروس و انتقال آن به کشورهای دیگر را ضربه‌ای بر همین بازارها می‌داند.
در روزهای گذشته كشورهايی مانند عراق، كويت، امارات متحده عربی، تاجیکستان، ترکیه و پاکستان، آسمان خود را به روی هواپيماهای ايرانی بسته‌اند و تعدادی از مرزهای زمينی نيز مسدود شده است.