درگذشت فریدون آدمیت، تاریخدان بزرگ ایرانی
۱۳۸۷ فروردین ۱۰, شنبهنمیتوان در باره تاریخ آزادیخواهی در ایران به مطالعه پرداخت یا دست به تحقیق زد و از کنار نام و آثار فریدون آدمیت با بیتفاوتی گذشت. “امیرکبیر و ایران“، “فکر آزادی و مقدمه نهضت مشروطیت“،، “اندیشههای میرزا آقا خان کرمانی“، “اندیشه ترقی و حکومت قانون“ تنها چند اثر از آثار دکتر فریدون آدمیت هستند که تحولی در عرصه پژوهش تاریخ در ایران ایجاد کردند.
آدمیت در سال ۱۲۹۹ در تهران به دنیا آمد. در ۲۲ سالگی در رشته حقوق و علوم سیاسی فارغالتحصیل شد. علاقهاش به تاریخ را از همان پایاننامهاش میتوان بازشناخت که در مورد امیرکبیر، وزیر اصلاحطلب ناصرالدین شاه قاجار بود. وی تحصیلات خود را در انگلیس ادامه داد و آن را با اخذ درجه دکترا در رشته تاریخ و فلسفه سیاسی بپایان رساند.
فریدون آدمیت سالها هم به عنوان کارمند ارشد وزارت امور خارجه فعال بود و هم به کار پژوهشی خود در زمینه تاریخ میپرداخت. وی از سال ۱۳۴۴ به طور متمرکز در زمینه تاریخ اندیشه مشروطیت تحقیق میکرد. حاصل کار او در این سالها تالیف و انتشار بیش از ۲۵ عنوان کتاب و مقاله بوده است.
از آدمیت به عنوان تاریخدانی مدرن و پیشرو یاد میکنند که به منابع اصلی رجوع میکرد و اندیشه انتقادی را در استفاده از آنان بکار میبست.از این رو نسلهای جوانتر تاریخدان از او به عنوان سرمشق یاد میکنند.
روز شنبه (۲۹ مارس ۲۰۰۸/ ۱۰ فروردین ۱۳۸۷) فریدون آدمیت پس از تحمل دورهای از درد ناشی از بیماری گوارشی در بیمارستان تهران کلینیک در سن ۸۷ سالگی درگذشت.
احسان یارشاطر، ایرانشناس مشهور، چند دقیقهای پس از شنیدن خبر درگذشت فریدون آدمیت نظر خود را در مورد جایگاه وی در میان تاریخدانان و پژوهشگران ایرانی بدین گونه بیان کرد: «متاسفانه آقای دکتر فریدون آدمیت، مورخ برجسته انقلاب مشروطیت، در ایران فوت کردند. ایشان در میان تمام مورخینی که به این قسمت از تاریخ ایران پرداختهاند، مثل دکتر عباس امانت، دکتر فخرالدین عظیمی، هما ناطق و وانسا مارتین و عدهای دیگری، از همه اینها زودتر شروع به نوشتن مقالات و کتب در باره دوران مشروطیت کردند و کتابهایشان در این باب مورد استفاده همه کسانی بوده است که در این رشته مشغول تحقیق بودند یا طالب اطلاعات بودند. ایشان در حقیقت با یک پایداری و ثبات قابل تمجیدی این رشته را در پیش گرفتند و در تمام مدت عمر ادامه دادند. ایشان از افراد نادری بودند که در خارج از ایران تحصیل تاریخ کرده بودند و در رشته تاریخ دکترا گرفتند. البته بعدا عده دیگری هم در اکسفورد به این رشته پرداختند، که از چند تنشان اسم بردم، چند تن دیگر هم بودند. ولی بیتردید وقتی صحبت مشروطیت و تاریخ انقلاب مشروطیت و کوشش مردم ایران برای تحصیل آزادی پیش میآید، نام فریدون آدمیت اولین نامی است که به ذهن انسان میآید.»