خوره! هنوز هم قربانى مى‌گيرد
۱۳۸۴ بهمن ۷, جمعه
آخرین یکشنبه ماه ژانویه هرسال، روز جهانی مبارزه با بیماری جذام نام‌گذاری شده است. بیماری جذام يكى از قديمی‌ترين بيماری‌هاى لاعلاج تاريخ پزشكى، که وحشت ابتلا به آن قرنهای متمادی با جوامع بشری همراه بوده است. اين بيمارى که به خوره معروف است، سبب خوردگی و از بین رفتن اعضا بدن و چهره بیمار مى‌شود. به علت وحشتی که مردم از سرایت بیماری جذام داشتند بیماران مبتلا به جذام نه تنها مورد پرستاری و مداوا قرار نمى‌گرفتند بلکه از جامعه نیز طرد مى‌شدند و به اجبار به دهکده‌های مخصوص جذامیان در مناطق دوردست فرستاده مى‌شدند. نه تنها تغییر چهره و معلولیت جسمی، بلکه طرد شدن از جامعه نیز بیمارن جذامی را زنده به گور مى‌کرد.
از سال ١٩٨١ میلادی سازمان بهداشت جهانی ریشه کن کردن بیماری جذام را دستور کار خود قرار داد. هدف اين طرح مبارزه جهانى با جذام با استفاده از آخرين روش درمانى معرفى شده بود. در اين روش درمانى بخصوص، بيماران مبتلا به جذام سه داروى مختلف (داپسون، ريفامپيسين و كلوفازيمين) ضد جذام را به طور همزمان به مدت شش ماه تا دو سال مصرف مى‌كنند. اين روش كه به روش مولتى دراگ يا چند دارويى معروف است تنها راه مقابله با بيمارى جذام است كه تا كنون موفق بوده است.
سازمان‌های مختلفی از سراسر جهان برای اجرای طرح ریشه‌کن کردن بیماری جذام با سازمان بهداشت جهانی همکاری كردند و همكارى مى‌كنند. با آنکه برنامه سازمان بهداشت جهانى تا نود درصد موفقیت‌آمیز بوده است اما جذام هنوز هم در گوشه و کنار دنیا قربانی مى‌گیرد. تعداد بیماران جذامی هم‌اكنون در سراسر دنیا چهار میلیون نفر تخمین زده مى‌شود. در سال ۲۰۰۴میلادی حدود نیم میلیون نفر بیمار جذامی جدید شناسایی شده‌اند و در نيمه اول سال ۲۰۰۵ نزديك به سيصدهزار نفر!
بیش از هفتادوپنج درصد از موارد گزارش شده به شبه قاره هند و قاره آفريقا مربوط می‌شود. نحوه سرایت بیماری به روشنی مشخص نیست اما مى‌توان فقر غذایی، آب آلوده و پایین بودن سطح بهداشت اجتماعی را از مواردی دانست که زمینه را برای بروز بیماری فراهم مى‌کنند.
ريشه كن كردن جذام يا همان خوره نياز به تلاش بيشترى دارد. یکی از سازمان‌های فعال در این زمینه، سازمان آلمانی مبارزه با سل و جذام است. خانم رناته والکر Renate Valker سخنگوی مطبوعاتی این سازمان دراین رابطه مى‌گوید:
ما از سال ١٩٥٧ میلادی، تقریباً از پنجاه سال پیش تا کنون از فعالان مبارزه جهانی با بیماری جذام هستیم. سازمان بهداشت جهانی داروهای مورد نیاز بیماران را به صورت رایگان در اختیار آنان قرار می‌دهد و سازمان‌های مانند ما داروها را به بیماران حتی در نقاط دورافتاده دنیا مى‌رسانند.
افرادی که در این سازمان‌ها کار مى‌کنند به طور فعال در میان بیماران جذامى حضور دارند. این افراد سعی می‌کنند با آموزش بیماران از پیشرفت بیماری و آسیب بیشتر بیمار جلوگیری کنند. اما اين بیماران پس از درمان نيز نياز به کمک و حمایت دارند. بيماران درمان شده به علت معلولیت و ناتوانایی جسمی ناشی از بیماری قادر به كار كردن و تامین احتیاجات خود نیستند.
والكر در ادامه مى‌افزايد: هدف ما حمایت از این افراد است. ما کمک می‌کنیم این افراد یک کار کوچک پیدا کنند و بتوانند از این راه روی پای خود بایستند و زندگی‌شان را اداره کنند. گاه با فراهم کردن یک تکه زمین كشاورزى كوچك يا یک مغازه و یا آموزش هنر دستی كه بتوان از طريق آن امرار معاش كرد. ما یک شهرک آموزشی در اتیوپی راه‌اندازی کرده‌ایم. در این مکان پرسنل پزشکی و بهیاری آموزش داده می‌شوند كه همان بيماران سابق هستند. این افراد سپس در سراسر قاره آفریقا به فعالیت مى‌پردازند.
برنامه سازمان بهداشت جهانی حذف بیماری در سراسر جهان و بالا بردن ظرفیت ملی کشورها برای مقابله با بازگشت اين بیماری است. خوشبختانه بیماری جذام در کشور ایران به مرحله کنترل رسیده است. اما بیماران جذامی سابق هنوز هم در مناطق دورافتاده و مطرود زندگی مى‌کنند. اين افراد از ارتباط با جامعه وحشت دارند.
خانم والكر در خاتمه اشاره مى‌کند: ما تلاش می‌کنیم تا جذام چهره وحشتناک خود را از دست بدهد و بیماران بدون احساس ترس و هر چه سریعتر خود را به مراکز بهداشتی معرفی کنند تا هر چه زودتر مورد درمان قرار بگیرند. آرزوی ما این‌ست که این افراد پس از درمان با سربلندی به جامعه بازگردند و آنطور که شایسته است به زندگی ادامه دهند.
شبنم نوريان