حکایت زن بداخلاقی که طرحهایش قابل ساخت نبودند
اگر به لیست برترین معماران جهان نگاهی بیاندازیم، به نام تنها یک زن برمیخوریم: زها حدید. زن بریتانیایی و عراقیتبار که میگفتند بداخلاق بود و طرحهایش قابل ساخت نبودند، در شصتوپنج سالگی چشم از جهان فروبست.
اگر به لیست برترین معماران جهان نگاهی بیاندازیم، به نام تنها یک زن برمیخوریم: زها حدید. او در ۳۱ اکتبر سال ۱۹۵۰ در بغداد بدنیا آمد، در سال ۱۹۷۱ در دانشگاه آمریکایی بیروت تحصیل کرد و مدرک ریاضی گرفت و برای ادامه تحصیل در مدرسه معماری لندن عازم انگلیس شد.
زها حدید پس از اتمام تحصیلات با رم کولهاوس، استاد سابق خود در دفتر معماری "OMA" مشغول به کار شد و در سال ۱۹۷۷ عضو این دفتر شد. در سالهای نخست طرحهای حدید جلب توجه میکردند، اما به دلیل "غیر قابل ساخت بودن" اجرایی نمیشدند. طرحهایی مثل پارک تفریحی در هنگ کنگ، طرح نویر تسول هوف در دوسلدورف و حتی کسب جایزه اول برای طرح اداری در کورفورستندم در برلین.
زها حدید که میگویند "بداخلاق" و کار کردن با او "سخت است" بالاخره موفق شد در سال ۱۹۹۳ برای اولین بار یکی از طرحهای خود را اجرایی کند و آن ساختمان آتشنشانی شرکت ویترا در شهر وایل اَمراین بود(عکس). با اجرایی شدن این طرح بود که راه ترقی زها حدید در عرصه بینالمللی گشوده شد.
زها حدید میگوید:«برای من حرکت و جریان داشتن مهمترین چیز است. هندسه "نااقلیدوسی" که در آن تکرار وجود ندارد و به فضا نظم جدید میدهد». این همان فلسفهای است که در طرحهای حدید به وضوح دیده میشود و اوج آن را میتوان در "مرکز فرهنگی حیدر علیاف" در باکو، پایتخت آذربایجان دید.
زها حدید از سال ۲۰۱۱ به این سو دو شرکت معماری در "کلرکنول" لندن و دیگری در هامبورگ دارد که ۴۰۰ آرشیتکت بر روی ۹۵۰ پروژه در ۴۴ کشور جهان برای او کار میکنند. (عکس: موزه راینهولد مسنر، کوهنورد آلمانی در دل صخرهها که در تابستان ۲۰۱۵ در ارتفاعات آلمان افتتاح شد).
طرحی از زها حدید که به کشتیهای تفریحی شباهت دارد. "Jockey Club Innovation Tower" در هنگ کنگ محلی برای تحقیقات است که از سال ۲۰۱۳ به مرکز دانشگاه پلی تکنیک تبدیل شده است.
بتون، شیشه، فولاد و انحناهای نامتعارف. اینجا موزه هنرهای معاصر " MAXXI" ایتالیا در رم است. در داخل آن با هر قدم پرسپکتیو و نمای آن تغییر میکند.
صاحبنظران با دیدن سقف موزه هنرهای معاصر در رم نوشتند: "آزاد شدن از اجبار زاویه قائمه". این موزه دارای کافه، رستوران و کتابخانه هم هست.
مرکز خرید " Galaxy Soho" در قلب پکن که در سال ۲۰۱۲ تاسیس شد. پروژه عظیمی که ۴ برج آن با پلهایی با هم ارتباط دارند.
مرکز شرکت خودروسازی "بیام و" در لایپزیگ. زها حدید موفق شد در اینجا بخش اداری و تولید را با هم پیوند بزند. حدید برای این طرح، جایزه معماری آلمان را تصاحب کرد.
زمانی که زها حدید کارش را شروع کرد، مردان بر دنیای معماری حاکم بودند. او اولین زن آرشیتکتی است که موفق شد در سال ۲۰۰۴ جایزه معماری پریتزکر را دریافت کند. این جایزه معتبر جهانی "جایزه نوبل" آرشیتکتها محسوب میشود.
در کنار دریافت جایزه بریتزکر، زها حدید تاکنون ۱۶ جایزه بینالمللی دیگر نیز دریافت کرده است. او در سال ۲۰۱۶ مدال طلایی سلطنتی را دریافت خواهد کرد. این مدال را خانواده سلطنتی بریتانیا از سال ۱۸۴۸ به آرشیتکتهای برتر این کشور اهدا میکند. (عکس: دریافت جایزه عالی فرهنگی در ژاپن)
گرچه زها حدید بیشتر برای طرحهایش در عرصه معماری شهرت دارد، اما او در عرصه طراحی مبل، کفش و طراحی صحنه نیز فعالیت میکند. او حتی برای لئو هیلینگر، شرابساز اتریشی بطری شراب نیز طراحی کرده است که از این شراب تنها ۹۹۹ بطری وجود دارد. قیمت این میز که کار زها حدید است ۳۸۰ هزار دلار است.
زها حدید از سال ۱۹۸۰ توجه جدی به تئوریهای موجود در علم معماری داشت و همین باعث شد که بخشی از وقت خود را صرف تدریس در دانشگاههای معتبر جهان همچون شیکاگو، اوهایو، ییل، هامبورگ و نیویورک کند. (عکس: طرح سالن بتهوون در شهر بن آلمان که پذیرفته نشد)
زها حدید تا زمان بازنشستگی در سال ۲۰۱۵ در انستیتوی معماری دانشگاه هنر وین نیز دارای کرسی پروفسوری بود. زنی که قلههای معماری را فتح کرد، پنجشنبه ۳۱ مارس ۲۰۱۶ میلادی (۱۲ فروردین ۱۳۹۵) درحالیکه شصتوپنج سال بیشتر نداشت، به دلیل حمله قلبی چشم ازجهان فروبست.