جهان شيرازه گسيخته • بخش پايانی

نويد كرمانی، نويسنده ايرانی تبار آلمانی، در یک هفته‌ای که در آلمان به سفر پژوهشی مشغول بود، هم با نوجوانان در دبیرستان‌ها به گفت‌وگو نشست و هم جلساتی عمومی با سیاستمداران و فیلسوفان داشت. موضوع اصلی گفت‌وگوها را هم نگرانی‌های اجتماعی روز و تحولات در گستره سیاسی و اجتماعی جهان تشکیل می‌داد. بخش مربوط به گفت‌وگوی کرمانی با یوشكا فيشر‌‌‌، وزير خارجه پيشين آلمان، قسمت اول این گزارش بود.

بیشتر بخوانید: جهان شيرازه‌گسيخته؛ بحثی در تئاتر شهر کلن

بخش پایانی این گفت‌وگوها با ریشارد داوید پرشت بود که خلاصه‌ای از آن را در زیر می‌خوانید.

نويد كرمانی در آخرين گفتگوی خود در هفته گذشته از ريشارد داويد پرِشت نويسنده و استاد فلسفه در دانشگاه های آلمان دعوت كرد كه در تئاتر شهر دوسلدورف با او درباره آينده جهان "شيرازه گسيخته" يعنی جهان پس از ويرانی حلب، ترامپ و خروج بريتانيا از اتحاديه اروپا به بحث بنشيند.

گفتگوی پايانی كرمانی از پرشورترين بحث‌های سفر او به دور آلمان بود.

پرِشت با نگرانی از جهانی سخن گفت كه در آن اقتصاد حرف اول را ميزند. او گفت: «صاحبان صنعت خودروسازی به خوبی می‌دانند كه تا ۲۰ سال ديگر خودرو به شكل كنونی وجود نخواهد داشت. تنها خودروهايی كه در خيابانها يا بالای سر ما در حركت خواهند بود، ماشين‌های كرايه‌ای بی‌سرنشينی خواهند بود كه به سبك قراردادهای موبايل با پرداخت ماهانه، برای مدت خاصی به كاربران سرويس می‌دهند و در زمان لازم سفارش داده می‌شوند و ما را به مقصد دلخواه می‌رسانند. با اين حال هيچ‌كس چنين وضعيتی را برای مردم تشريح نمی‌كند و شرکت‌های خودروسازی به كار قديمی و توليد خود ادامه می‌دهند.

در سياست هم وضع به همين ترتيب است. همه می‌دانند كه راستگرايی در راه است و سياست بايد تغيير كند. برای نمونه سياستمداران بايد جرأت كنند بگويند ما بايد مرزهای گمركی خود را به روی كشورهای جهان سوم باز كنيم تا اقتصاد آنها هم بچرخد و مردمشان نخواهند به سوی اروپا سرازير شوند. ولی آيا سياستمداری چنين حرفی ميزند؟ اگر بزند كه ديگر شانس انتخاب شدن نخواهد داشت».

نويد كرمانی خوشبين‌تر از پرِشت بود. او گفت: «اين سفر يك هفته ای كه من داشتم، نكات مثبتی را به من نشان داد. من شب‌ها با شخصيت‌ها بحث كردم ولی روزها در مدرسه‌ها با بچه‌ها حرف زدم و نيروی بارور آينده يعنی نوجوان‌ها را تجربه كردم كه با چه علاقه‌ای به سخنان من گوش می‌دهند».

كرمانی در ادامه گفت كه برای برونرفت از مشكلات اجتماعی كنونی بايد نويسندگان پيچيدگی جهان را به همگان بنمايانند.

"تاثیر محدودشده روشنفکران"

اما پرِشت در پاسخ كرمانی هشدار داد كه تأثير روشنفكران و به ويژه نويسندگان در ۵۰ سال گذشته اگر كاهش نيافته باشد، بيشتر هم نشده است. او گفت: «در جهان رسانه‌محور ما، حرف اول را آدم‌های مشهوری می‌زنند كه در مجادله‌های تلويزيونی شركت می‌‌كنند. متأسفانه تأثير روشنفكران بر سياستمداران نزديك به صفر است».

در بخش پرسش و پاسخ نويد كرمانی به وضعيت حاد آمريكا و مشكلات ايرانيان اشاره كرد. او گفت كه ايرانيان مقيم آمريكا از جايگاه اقتصادی و اجتماعی نسبتا بالايی برخوردارند ولی با اعمال سياست‌های ترامپ بسياری از آنها ديگر به آسانی نمی‌توانند با خويشاوندانشان ديدار كنند. همين مسأله ساده می‌رساند كه با اوجگيری افراط‌گرايی در همين جهانی كه ساده‌ترين امر بايد ارتباط‌گيری مردم با يكديگر باشد، همين كار هم مشكل می‌شود.

او در پاسخ اين پرسش كه اگر سياستمداران كار و وظيفه خود را انجام نداده‌اند، پس چه بايد كرد و به كه بايد رای داد گفت: «من اينجا نمی‌توانم برای فلان حزب و گروه تبليغ و توصيه انتخاباتی كنم. فقط می‌توانم بگويم كه هيچكس نبايد در اين شرايط منفعل بماند. همه بايد در انتخابات شركت كنيم و قدر اين دموكراسی را بدانيم. چه بسيار كشورهايی كه مردم و رای مردم در آنها هيچ ارزشی ندارد».

كرمانی در ادامه اظهار اميدواری كرد كه شركت فعال مردم در تصميم‌گيری‌‌های سياسی به تقويت اتحاديه اروپا بيانجامد، هرچند اين اين اتحاد بايد تغيير كند و اصلاح شود.

در پايان برگزاركنندگان برنامه از استقبال پرشور علاقه‌مندان و درآمد قابل توجه اين برنامهها ياد و تشكر كردند.

درحالی‌كه درآمد برنامه ها در پنج مورد به انجمن "بوعلی سينا" Avicenna تعلق گرفته بود كه با همكاری پزشكان ايرانی خليل و بيتا كرمانی خدمات درمانی و اقتصادی رايگان به آوارگان در تركيه، سوريه و يونان می‌رسانند، درآمد شب پايانی به "انجمن سوادآموزی مِنتور" mentor اهدا شد كه با همكاری ۱۱ هزار آموزگار افتخاری به كودكان ۶ تا ۱۶ ساله در آلمان خواندن و نوشتن می‌آموزد.