جهان در هفتهاى كه گذشت: فصل خونينى ديگر در تاريخ خاورميانه
۱۳۸۵ تیر ۱۱, یکشنبههنگامى كه جنبش حماس و سازمان الفتح بر سر پذيرش يك كشور مستقل فلسطينى در كنار اسرائيل به توافق رسيدند، جهان، شادمانه به استقبال اين تحول رفت. با اين اميد كه راه صلح خاورميانه، در سايه اين توافق تاريخى هموار شود. اما در تاريخ تقريبا ۶۰ ساله تنش اسرائيل و فلسطين، هرگاه كه اميدى به آرامش حاصل شده، دستهائى به كار افتادهاند تا اين اميد را بار ديگر مدفون كنند. اين بار، گروههاى فلسطينى، با حمله به يك پست اسرائيلى، دو سرباز را كشتند و سربازى ديگر را گروگان گرفتند. همين موضوع، بهانه به ارتش اسرائيل داد تا بار ديگر بخشهائى از باريكه غزه را اشغال كند، وزارت كشور فلسطين را به آتش بكشد، حدود ۶۰ تن از كادرهاى موثر جنبش حماس را، كه يك سوم اعضاى كابينه فلسطين نيز در ميان آنان هستند، به زندان بيافكند و چند تن ديگر را بكشد.
اين اتفاق، اگر ميانجيگرى مصر براى پايان دادن به آن بىثمر بماند، فصل خونين تازهاى را در حيات خاورميانه خواهد گشود كه مىتواند به سالها آتش افروزى، كشتار و ويرانى منتهى شود. چيزى كه در نهايت نه به نفع اسرائيل است و نه به نفع فلسطين. زيرا كه هر دو سرزمين، از تنشهاى پنج سال اخير، آسيب اقتصادى و روانى بسيار ديدهاند و به سختى مىتوانند اين آسيبها را بدون صلحى پايدار جبران كنند. درك همين واقعيت بود كه كوفى عنان دبيركل سازمان ملل متحد را واداشت خواستار مسامحه دو طرف شود. وزراى خارجه هفت كشور صنعتى و روسيه نيز، در نشست مسكو، از دستگيرى وزراى جنبش حماس انتقاد كردند و اتحاديه اروپا فرستاده ويژهاى را به منطقه فرستاد. آيا اين اقدامات، در كنار ميانجيگرى مصر به نتيجه خواهد رسيد؟ شايد تا هفته آينده بتوان تصوير روشنترى از اوضاع به دست داد.
همزمانى اوج گيرى بحران فلسطين، با تشديد ناآرامىهاى افغانستان و عراق، اميد به استقرار آرامش را در كل منطقه كاهش داد. استانهاى كندوز، هلمند و غزنى افغانستان، اين هفته صحنه بمب گذارى و درگيرى هاى نظامى ميان نيروهاى ائتلاف و عناصر وابسته به طالبان بودند كه در مجموع بيست و چهار كشته برجاى نهاد. وخامت اوضاع امنيتى افغانستان، كاندوليزا رايس وزير خارجه آمريكا را وادار كرد كه راهى كابل شود و با حامد كرزاى به گفتوگو بنشيند. اما در رابطه با افغانستان، خبر خوبى هم داشتيم: ديوان عالى ايالات متحده آمريكا، طرح جورج بوش را، براى ايجاد دادگاههاى نظامى در اردوگاه گوانتانامو، ناقض قانون اساسى تشخيص داد و به اين ترتيب، گامى مثبت در مسير دفاع از منشور حقوق بشر برداشت كه شركت در يك محاكمه عادلانه و غيرنظامى را حق زندانى سياسى مىداند.
از افغانستان به عراق مىرويم كه مشكلات آمريكا در آنجا هر روز بزرگتر مىشود. در شرايطى كه طرح آشتى ملى نورى المالكى نخست وزير عراق هنوز نتوانسته است از عمليات انتحارى، ترور و آدم ربائى بكاهد، اين هفته، نخست وزير رومانى اعلام كرد كه حدود ۹۰۰ سرباز خود را، به زودى از خاك عراق بيرون خواهد كشيد. پيش از رومانى، ژاپن و ايتاليا نيز، خروج نيروهاى خود را اعلام كرده بودند. اما اقدام نخست وزير رومانى، بيش از همه سبب حيرت رهبران آمريكا شد و حتى خشم تريان باسيسكو رئيس جمهور خود رومانى را نيز برانگيخت. وى، در واكنش به اظهارت نخست وزير گفت كه خروج نيروهاى رومانيائى از عراق، به اعتبار اين كشور لطمه مىزند. باسيسكو چندى پيش اعلام كرده بود كه نيروهاى كشورش تا هر وقت لازم باشد در خاك عراق باقى خواهند ماند. حتى انگلستان نيز اعلام كرده است كه بخشى از نيروهاى خود را به زودى از عراق خارج خواهد كرد. از همان آغاز اشغال عراق، شورشيان آرزوى روزى را مىكشيدند كه ارتش آمريكا در خاك آن ها تنها بماند. آيا آنها به زودى به اين آرزو خواهند رسيد؟