جزئیات پیمان تجاری چین و ۱۴ کشور دیگر
۱۳۹۹ آبان ۲۵, یکشنبه
در توافق تجاری تازه‌ای که یکشنبه ۲۵ آبان (۱۵ نوامبر) اعلام شد، ۱۵ کشور عضویت دارند، که عبارتند از: چین، ژاپن، کره جنوبی، استرالیا و نیوزیلند در کنار کشورهای عضو اتحادیه کشورهای آسیای جنوب شرقی (آسه‌آن) مانند مالزی، سنگاپور، فیلیپین، میانمار، برونی، تایلند، ویتنام، لائوس، کامبوج و اندونزی.
این پیمان تجاری تازه حدود ۳۰ درصد از کل فعالیت اقتصادی در سطح جهان را شامل می‌گردد و حدود دو میلیارد و ۲۰۰ میلیون اهالی این مناطق را در بر می‌گیرد. حجم فعالیت این پیمان می‌تواند ظرف چند سال بر فعالیت تجاری اتحادیه اروپا پیشی بگیرد.
پیمان تجارت آزاد RCEP در تمام حوزه‌های تجاری تسهیلاتی ایجاد می‌کند، از کاهش عوارض گمرکی و یکسان‌سازی خدمات گرفته تا ارتباطات و رعایت مسائل حقوقی و تعیین مقررات تجارتی مشترک.
این توافق فرصتی بی‌نظیر در اختیار چین قرار می‌دهد تا به نفوذ خود در منطقه آسیا و اقیانوسیه بیفزاید و در برابر، عرصه رقابت تجاری را بر آمریکا و اروپا تنگ کند.
توافق یادشده که با نام اختصاری RCEP شناخته می‌شود، پس از هشت سال مذاکرات سخت و دشوار حاصل شده است. روز یکشنبه سرانجام سند نهایی این پیمان در پایان گردهمایی مجازی سران آسه‌آن در هانوی، پایتخت ویتنام، منتشر شد.
پیشتر لی که چیانگ، نخست‌وزیر چین، توافق تجارت آزاد را به عنوان "نشانی سازنده از پیشرفت همگرایی و پیوند اقتصادی" ستوده بود. دولت چین پیمان تجاری تازه را به عنوان گزینه‌ای در برابر پیمان تجاری اقیانوس آرام یا شراکت ترانس پاسیفیک (TPP) ارائه کرده بود.
پیمان یادشده در زمان باراک اوباما مطرح شده بود، اما با به قدرت رسیدن دونالد ترامپ در کاخ سفید، رئیس جمهور تازه آن را متوقف کرد و به گفته منتقدان، با این کار به چین فرصت داد که بدون دردسر و با خیال راحت تجارت آسیا را زیر سلطه انحصاری بگیرد.
گارث لیذر، تحلیلگر مسائل اقتصادی آسیا عقیده دارد: «پیمان تازه به چین فرصت می‌دهد که در سطح جهانی خود را به عنوان پیشگام در همکاری‌های چندجانبه معرفی کند». به گفته این کارشناس امور تجاری، چین از این پس با قدرتی بیشتر بر قواعد و مناسبات تجاری منطقه‌ای عظیم تأثیر می‌گذارد.
چین و یکه‌تازی در آسیا
تجارت در آسیا برای چین اهمیتی روزافزون یافته است. در نیمه نخست سال ۲۰۲۰ قلمرو پیمان آسه‌آن به مهمترین شریک تجاری جمهوری خلق چین بدل شد.
با وجود رکود ناشی از پاندمی کرونا، حجم مبادلات تجارتی چین در شش ماه اول سال نسبت به سال قبل بیش از پنج درصد رشد داشت و به حدود ۳۰۰ میلیارد دلار رسید. مبادلات تجاری جمهوری خلق چین با اتحادیه اروپا، که تا آن زمان بزرگترین شریک تجاری چین بود، حدود دو درصد کاهش یافت و با آمریکا تا بیش از شش درصد.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
با پیروزی جو بایدن، نامزد دموکرات‌ها در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا احتمال دارد که این کشور مایل باشد مناسبات تجاری با منطقه آسیا و اقیانوسیه را تقویت کند و برای رسیدن به شرایطی مساعدتر در عقد پیمانی تازه با کشورهای خاور دور وارد گفت‌وگو شود.
اتحادیه اروپا نیز اکنون چندین سال است که برای توافق بر سر مناسبات آزاد تجاری با اعضای آسه‌آن گفت‌وگو می‌کند که تا به حال به نتیجه نرسیده است. کشورهای اروپایی تنها توانسته‌اند با سنگاپور و ویتنام قراردادهایی دوجانبه منعقد کنند.
توافق به رغم کرونا
نگوین ژوان فوک، نخست‌وزیر ویتنام، که هم‌اکنون ریاست آسه‌آن را به عهده دارد، ابراز امیدواری کرده است که پیمان تازه بتواند به فعالیت‌هایی که از پاندمی آسیب دیده‌اند، توانی تازه ببخشد.
مطابق توافق تازه که قرار است سال آینده به امضای کشورهای عضو برسد، موانع گمرکی تا ۹۰ درصد برداشته می‌شود و در مرحله بعدی دستکم دوسوم از بخش ارائه خدمات تجارتی برای کشورهای عضو به طور کامل باز می‌شود.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
پیمان تازه به ویژه برای ژاپن و کره جنوبی حائز اهمیت است. این نخستین بار است که این دو قدرت اقتصادی با چین در مدار تجاری گسترده‌ای قرار می‌گیرند.
به نظر تحلیلگران، چند سالی طول می‌کشد تا این پیمان تمام اهداف خود را عملی سازد و به نتایجی ملموس برسد. لیذر یادآوری می‌کند که در حال حاضر هم عوارض و موانع گمرکی در داخل آسیا بسیار پایین است و نباید با توافق تازه منتظر تحولات شدید بود.
وضعیت استثنائی هند
پیمان تازه می‌توانست برای هند اثراتی قابل‌توجه داشته باشد، اما درست به همین علت نارندرا مودی، نخست‌وزیر این کشور در سال ۲۰۱۹ از گفت‌وگوها کنار کشید. او نگران بود که با این توافق هند زیر سیل کالاهای چینی غرق شود.
کشورهای عضو پیمان RCEP به هند این امکان را داده‌اند که هر موقع مایل بود به پیمان بپیوندد، اما بعید به نظر می‌رسد که هند از این پیشنهاد استقبال کند، زیرا خواستار تغییرات بنیادی در بندهای توافق است.