جاذبه‌های تروریسم برای جوانان
۱۳۸۸ تیر ۲۴, چهارشنبه
کتاب اول رضا اصلان که در سال ۲۰۰۶ در آمریکا و آلمان منتشر شد، جنجال‌برانگیز بود: "لا اله الا الله" عنوان این کتاب بود و به دنیای حیرت‌زده‌ی غرب که شدیداً درگیر بحث درباره‌ی علل و پی‌آمدهای فاجعه‌ی ۱۱ سپتامبر بود، می‌آموخت که محمد کیست و مسلمانان چگونه فکر می‌کنند و اسلام به عنوان مذهب چه تاریخی را پشت سر گذاشته است.
رویدادهای آسمانی
کتاب دوم اصلان که چندی است به بازار کتاب‌های انگلیسی و آلمانی‌زبان راه یافته، به‌طور کلی پیرامون همین موضوع‌ها دور می‌زند، ولی حوادثش نه روی زمین بلکه در آسمان رخ می‌دهند. این نکته در عنوان کتاب هم مستتر است: "چه کسی در جنگ کیهانی پیروز خواهد شد؟"
در این کتاب رئیس جمهور آمریکا و رهبر تروریست‌های جهان در جنگی که مشاوران آنان به آن صفت "کیهانی" داده‌اند، در برابر یکدیگر قرار می‌گیرند. میدان این جنگ، ولی پهنه‌ی کهکشان است، جایی که منافع و استراتژی‌‌های سیاسی نقشی بازی نمی‌کنند، بلکه تنها "خیر" و"شر" به‌معنای تجریدی این دو واژه معیار قضاوت و برخوردها قرار می‌گیرند. در این رابطه اصلان پای افراط گراهای یهودی، از جمله قاتل اسحاق رابین را هم به میان می‌کشد و ثابت می‌کند که افراط گرایی در تمام ایدئولوژی‌ها یافت می‌شود. او می‌گوید، در این درگیری‌های "آسمانی"، البته وضعیت فلسطینی‌ها و سرنوشت عراقی‌ها، به‌طور ویژه، چندان اهمیتی ندارد و قربانی‌های هر دو طرف، قهرمان و مقدس‌اند.
موضوع‌های زمینی
مسائلی که در این کتاب مطرح می‌شوند، اغلب موضوع‌های حاد و زمینی هستند: مهاجرت، حقوق بشر، کشمکش در خاورمیانه، اسرائیل، ترور... در سفرهایی که اصلان برای معرفی کتاب خود در اروپا و آمریکا انجام می‌دهد هم، همین‌موضوع‌ها مطرح می‌شوند. این نویسنده مثلاً به طرفداران کشورهای عربی می‌گوید که در حال حاضر، کشورهای غربی بهترین، مطمئن‌ترین، عادل‌ترین و آزادترین کشورهایی هستند که یک فرد مسلمان معتقد می‌تواند در آن‌ها زندگی کند. و اگر کسی درباره‌ی "آشتی‌پذیری اسلام و دموکراسی" از او بپرسد، پاسخ می‌دهد: «اندونزی، پاکستان، هند، بنگلادش، ترکیه، این‌ها همه کشورهایی هستند دموکرات که مسلمانان در آن‌ها اکثریت دارند. این چه سؤالی است؟» اصلان البته به صوری بودن این دموکراسی‌ها و به تفاوت بین اسلام سیاسی و اسلام به عنوان یک ایدئولوژی اشاره‌ای نمی‌کند.
ترور جوان‌خواه
او با مسئله‌ی ترور وتروریست‌های اسلامی هم با همین سادگی برخورد می‌کند: «تروریست‌ها و حامیانشان همگی بین ۱۵ تا ۲۵ ساله‌اند. این سنی است که در آن بن‌لادن هم شخصیت جالبی می‌شود. چون این سال‌ها سال‌هایی هستند که معمولاً جوانان به فکر اعمال خشونت می‌افتند، مایلند با آن دنیا را تکان دهند و حوصله‌ی نشستن پای منبر و موعظه را ندارند.» او این جنبش را با الهام از عنوان موسیقی پاپ "پاپ ـ جهاد‌گرایی" می‌نامد که به‌نظر او "حرکتی جاذب جوانان" است.
پیام کتاب
رضا اصلان که در سال ۱۹۷۲ در تهران به‌دنیا آمده و اکنون به عنوان "اسلام‌شناس" در دانشگاه کالیفرنیا تدریس می‌کند، در کتاب خود خواهان و طرفدار یک چیز است: تفاوت گذاشتن، که آن را به عنوان پیام اصلی اثر خود این‌گونه مطرح می‌کند: تفاوت گذاشتن بین کشمکش‌های حل شدنی و جنگ‌های بی‌پایان، بین تروریست‌های همه‌ی مذاهب و شهروندانی که با مذاهب گوناگون در یک کشور در کنار هم زندگی می‌کنند، بین "جنبش ناسیونالیستی و سیاسی‌ای مثل حماس که باید با آن مذاکره کرد" و القاعده که باید با پلیس و ارتش با آن روبرو شد....
این‌راه‌کارها شاید راه‌کارهای جدیدی نباشند. آن‌چه اصلان به آن‌ها اضافه می‌کند، این است: مواظب جوان‌ها باشید که تروریست نشوند!
FF/KG