تهديد اتمى شيراك، يك طوفان زودگذر؟
۱۳۸۴ دی ۳۰, جمعه
فسيرى از آندره‌آس نول.
از نظر كاخ اليزه اظهارات رئيس جمهورى ژاك شيراك بازى با آتش اتمى نيست. ولى سياستمدار زبده و پرجربزه‌اى چون شيراك اهميت لحظه را مى‌داند و طبيعى است كه سخنان او پيامى است خطاب به مقامات ايران. اين پيام مى‌گويد، ما هم مى‌توانيم به مشاجره دامن بزنيم. با اين حال گسترش استراتژى هسته‌اى وى به معناى تعيين سياست در قبال ايران نيست.
مدت پنج سال است كه فرانسه بر روى گسترش راهبرد خود كار مىكند و مبانى آن حتا پيش از ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ و با اطلاع نخست وزير سوسياليست وقت تدوين شد. از اين روست كه جامعه‌ى فرانسه در اين مورد دچار شكاف و اختلاف نشده است.
راهبرد جديد اين منطق را دنبال مىكند كه براى فرانسه سال‌هاست كه برنامه‌ى اتمى ارزش خود را از دست مى‌دهد. با زبانى ساده مى‌توان گفت كه با پايان جنگ سرد ديگر دشمنى كه يكپارچگى ارضى فرانسه را تهديد كند، وجود ندارد. با اين همه، يك زيردريايى بسيار مجهز اتمى هر لحظه در آماده‌باش كامل بسر مى‌برد تا با حمله‌ى يك نيروى مهاجم به فرانسه مقابله كند قصد دارد آن كشور را از نقشه‌ى زمين پاك كند! اين تسليحات اتمى مجلل بيش از ۱۰ درصد هزينه‌ى فزاينده‌ى نظامى فرانسه را به خود اختصاص داده است و اين پول زيادى است كه به مصرف سلاح پرستيژ فرانسه مى‌رسد، هرچند كه اين بمب اتمى كمك چندانى به جايگاه قدرت سياسى اين كشور نمى‌كند. تاكنون فرانسه گزينه‌ى اتمىِ نابودى كامل را دنبال مى‌كرد و اين قاعده حكمفرما بود كه هر كس اول شليك كند، در وهله‌ى دوم مى‌‌ميرد. اين قاعده در زمان جنگ سرد اعتبار داشت، ولى امروز چنين نيست.
حال پاريس مى‌خواهد بتواند بطور قابل باورى تهديد كند. سلاح‌هاى جديد اتمى بايد بتوانند ضربه‌ى خود را با دقت بسيار بالا فرود آورند، مثلا مراكز قدرت جبهه‌ى مقابل را نابود كند، بى آنكه منطقه‌ى وسيعى را آلوده سازد. طُرفه آنكه، طرح‌هاى مشابه بمب‌هاى دقيق هسته‌اى نيز در ذهن رئيس جمهورى آمريكا شكل نيز گرفته‌اند كه همانا به دوسيه‌ى واشنگتن در مورد جنگ‌هاى پيشگيرانه موسوم هستند. اين در مورد شيراك نيز صدق مىكند كه مى‌خواهد راهبرد كشور را با تمام قدرت تضمين كند، هر چند كه جزئيات آن اعلام نشده‌اند. كافيست به نفت و گاز بيانديشيم، و آنگاه درمى‌يابيم كه نياز به تخيل چندانى براى اينكار نيست.
ولى بايد اشاره كرد كه راهبرد شيراك در مورد ضربات اتمىِ محدود چندان قانع‌كننده نيست، زيرا كه يك جنگ محدود اتمى غيرواقع‌بينانه است. در مبارزه عليه تروريست‌هاى بسيار مجهز در عمليات كه آمادگى دست زدن به هر كارى را دارند، تهديد به نابودى اتمى دود هوا خواهد شد و بى‌تأثير خواهد بود.
بنابراين دومين پيام شيراك بدين قرار است: قدرت متوسط فرانسه مى‌خواهد با اعتماد به نفس در سياست جهانى خود فعال باشد و در اروپا داعيه‌ى رهبرى كند. بر اين اساس مى‌توان گفت كه اتخاذ يك سياست امنيتى و خارجى مشترك براى اروپا، در پى اين سخنان، به زمانى دور محول خواهد شد.