تغییر نام روزها و ماهها در ترکمنستان

ترکمن ها، بنا به دستور نیازاُف از سال ۲۰۰۲ مجبور شدند روزها و ماه‌ها را با عنوان‌های عجیب و غریبی مثل "ترکمنباشی" و غیره بنامند.

ولی پس از یکسال که از درگذشت نیازاف می گذرد، رسانه های گروهی این کشور خبر داده اند که بنا به درخواست های مردم، تاریخ مورد استفاده کشور بصورت قبلی خود بر می گردد. آق محمد ولساپار نویسنده ترکمنستانی در گفتگو با برنامه فارسی دویچه وله می گوید، تغییر نام روزها و ماهها تابحال دهها ملیون دلار به اقتصاد این کشور ضرر رسانده است.

نیازاف ماه ژانویه را به نام مستعار خود "ترکمن‌باشی" به معنای پدر ترکمن ها نامیده بود. ماه آوریل را نیز به نام مادر خود "قربان سلطان اجه" که در سال 1948 درگذشته است، نامگذاری کرده بود. ماهها و روزهای دیگر نیز به همین منوال تغییر یافت. ولی مردم این کشور مخالف این ابداعات بوده و در زندگی روزمره نام های قبلی را بکار برده اند. نام های جدید و ابداعی فقط در مراسلات دولتی و رسمی بکار گرفته می شود.

تغییر نام روزها و ماهها در مطبوعات غرب به عنوان ابداعات عجیب و غریب نیازاف انعکاس وسیعی یافته است.

پتر واگنر خبرنگار روزنامه آلمانی زود دویچه سایتونگ، مقاله ای تحت عنوان "۲۵ مورد واقعی" نوشته است که در آن به ۲۵ نمونه از عجیب ترین ابداعات نیازاف اشاره می شود. در مقاله واگنر از جمله به ممنوعیت زبان خارجی، ورزش، اپرا و رقص باله، ریش گذاشتن جوانان، ممنوعیت دندان طلا و غیره اشاره می‌شود.

پتر واگنر خبرنگار زود دویچه ساتونگ به ابداعات نیازاف در تغییر نام روزها و ماهها هم اشاره می کند. وی در گفتگو با بخش فارسی دویچه‌وله در خصوص انگیزه بررسی ابداعات نیازاف چنین توضیح داد: "ما در مورد عجیب ترین کار رهبران دنیا از جمله رهبر دیکتاتور کره شمالی تحقیق می‌کردیم که به ترکمناشی برخوردیم. رهبران زیادی در دنیا کتاب نوشتند و یا می نویسند، ولی کتابی که نیازاف نوشته مقدس و در ردیف قرآن جای دارد و جملات قصار آن بر در و دیوار مساجد و اماکن مذهبی حک شده است. ابداعاتی که نیازاف کرده واقعا در دنیا عجیب ترین کاری است که رهبر یک مملکت می تواند انجام بدهد. حتی بین عجیب ترین رهبران دنیا هم وی جایگاه خاصی را دارد."

بنظر آق محمد ولساپار نویسنده ترکمنستانی مقیم سوئد وعضو شورای نویسندگان این کشور یکی از عجیب ترین کارهای نیازاف سرودن شعری در وصف برادری و دوستی جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان بوده است.

ولساپار از اقدام دولت ترکمنستان برای از بین بردن ابداعات نیازاف استقبال می‌کند. وی در مصاحبه با برنامه فارسی دویچه‌وله گفت، خانم آقجا نوربردیوا، رئیس پارلمان این کشور مسئله تغییر دوباره نام ها را طرح کرده است:

" تغییر نام روزها و ماهها در ترکمنستان سرآغاز تحول بزرگی است. این مسئله در زندگی روزمره مردم دشوارهائی را بوجود آورده بود و از اعتبار دولت ترکمنستان کاسته است. ولی اکنون ترکمنستان با این تحول به دامن جامعه جهانی برمی گردد. "

ولساپار نویسنده ترکمنستانی در ادامه گفت که "نظیر ابداعات نیازاف در تاریخ بشریت مشاهده نشده است. حتی دیکتاتوری مثل استالین هم چنین کاری نکرده بود و ما در تاریخ هیچ کشوری نمی توانیم به چنین پدیده ای برخورد بکنیم.

ترکمن ها هم نام روزها و ماههای مشرق زمین را بکار می بردند. حدود یک قرن است که تاریخ میلادی رواج پیدا کرده بود که در سال 2002 بالاجبار تغییر یافت. در حال حاضر بازهم ما به تقویم سابق خود برگشتیم و این واقعا خوشحال کننده است. "

به گفته ولساپار با توجه به دوران نیازاف ممنوعیت تدریس زبانهای خارجی در کشور برداشته شده، محدودیتهای مسافرت نیز سهلتر و دسترسی به اینترنت آسانتر شده است. در آینده نیز نام بسیاری از شهرها و اماکن تاریخی و جغرافیایی که بنا به دستور نیازاف تغییر یافته، بصورت قبلی نامگذاری خواهد شد و از همان نام هایی استفاده خواهد شد که ترکمن ها قرن ها آن را بکار برده‌اند. ولساپار همچنین گفت، روز شنبه روز روحنامه است. ابداعات نیازاف بخشی از سرمایه مملکت را بر باد داده است:

" تغییر نام ماهها و روزها در ترکمنستان دهها ملیون دلار به اقتصاد این کشور ضرر رساند. تبلیغات زیادی برای آموزش مردم جهت یادگیری ابداعات نیازاف شد. در رسانه های گروهی و در مراسلات دولتی هم بایستی از نا مهای اختراعی و از ابداعات نیازاف استفاده می شد. این مسئله در روابط ترکمنستان با دیگر کشورها هم مشکلاتی را بوجود آورده بود."

منسوخ کردن ابداعات نیازاف در کشور مورد استقبال مردم و احزاب مخالف دولت ترکمنستان قرار گرفته است. محافل غربی نیز از اقدام دولت ترکمنستان حمایت کرده و آن را بخشی از اصلاحات اجتماعی ارزیابی کرده اند.

طاهر شیرمحمدی / دویچه وله