تغييرات جوى كره زمين ظرف سى‌‌سال گذشته
۱۳۸۵ اردیبهشت ۱۷, یکشنبه
در تحقيقى كه نتيجه آن چندى پيش در مجله تخصصى Journal of Geophysical Research منتشر شد، بيست‌وچهار كارشناس هواشناسى از سيزده كشور جهان به تفيسر و بررسى تغييرات جوى كره زمين طى بيست سال گذشته پرداختند. گزارش كار بيست و دو صفحه‌اى اين گروه بررسى جامع و موشكافانه‌ای‌ست در مورد تغييرات ميزان نزولات آسمانى، افزايش دماى روز و شب و تغيير ميزان رطوبت كره زمين.
كلاين تانك (Klein Tank) هواشناس هلندى يكى از كارشناسان شركت كننده در اين تحقيق مى‌گويد: ” در اصل ما تمامى اطلاعاتى كه در حال حاضر در دسترس‌اند كنار هم گذاشته و ارزيابى كرديم. مجموعه اطلاعات جمع آورى شده از حدود شش هزار مورد بارندگى و بيش از دوهزار مورد اندازه‌گيرى دماى هوا از سال ۱۹۵۰ميلادى و يا بيشتر است كه بدون وقفه و روزانه اندازه‌گيرى شده‌اند. براى اولين بار مى‌توانيم بگوييم كه به نگاهى جامع و كلى دست يافته‌ايم. آنچه كه نشان مىدهد آب و هوا طى پنجاه سال گذشته به طور محسوسى تغيير پيدا كرده است.“
اين تغيير محسوس افزايش روزهاى به شدت گرم در تابستان، هواى معتدل بهارى در زمستان و يا روزهايى است كه باران بند نمى‌آيد. اين روزهاى غير عادى هر سال بيشتر مى‌شوند. هواشناس انگليسى مايكوم هايلوك (Malcolm Haylock) يكى ديگر از كارشناسان شركت كننده در اين پروژه مى‌گويد: ”نتيجه اين بررسى گرايش خاصى به سوى افزايش روزهاى غيرعادى در تمامى كره زمين نشان مىدهد. در پنجاه سال گذشته تعداد روزهاى بيش از حد داغ و شبهاى گرم به شدت افزايش پيدا كرده است. علاوه بر آن دماى هوا در شب حتى بيشتر از دماى هوا در روز افزايش يافته است.“
آمار نشان مىدهد، طى سى سال پگذشته هر سال شب‌ها گرم‌تر شده‌اند. ظرف اين مدت بيست و پنج شب به تعداد شبهاى گرم سال افزوده از سوى ديگر به همين ميزان از تعداد شبهاى به شدت سرد سال كاسته شده است. افزايش دماى شب در تمامى نيمكره شمالى زمين محسوس است.
نكته ديگرى كه در اين تحقيق جلب توجه مى‌كند تغييرات جوى نواحى استوايی‌ست. به عنوان مثال در اكوادور يكى از كشورهاى كه بروى خط استوا واقع شده، تغييرات روزانه جوى شديدتر اروپاى ميانى است. مالكوم هايلوك در اين مورد مى‌گويد: ”در خط استوا تعداد روزهاى غيرعادى و شبهاى گرم از سال ۱۹۵۰ هر دهه ده روز بيشتر شده است. اين تحول نگران كننده مناطقى مانند شمال و جنوب آمريكا و افريقا را در بر مى‌‌گيرد.“
نتيجه اين بررسى قدم بزرگى است در راه تكميل نقشه اوضاع جوى كره زمين. براى اولين بار آمار هوا شناسـى بسيارى از كشورهاى فقير دنيا در دسترس قرار گرفته است، آمارى كه تا كنون تنها به صورت پراكنده و محلى ثبت شده بود.
در طى اين مدت با توجه به آمار، ميزان بارش نزولات آسمانى افزايش پيدا كرده است. آنچه كه پى آمد آن به طور كلى افزايش رطوبت و معتدل شدن هواى كره زمين است. ظاهرأ خبر خوشى به نظر مى‌رسد. اما آلبرت كلاين اين نكته را به گونه ديگرى تفسير مى‌كند: ”انتظار مى‌رفت افزايش ميزان بارندگى موجب افزايش رطوبت شود اما اينطور نيست! آمار ما نشان مىدهد ميزان بارندگی‌هاى شديد افزايش پيدا كرده است. يعنى همان چه كه پى‌آمد آن سيلاب‌ها و طغيان‌هاى چند سال اخير است.“
كارشناسان هواشناسى به تحقيق خود در اين راستا ادامه خواهند داد. هنوز نكات مبهمى بر روى نقشه جهانى آب و هواى كره زمين خود نمايى مى‌كند، قبل از همه آمار و اطلاعات مربوط به قاره افريقا و امريكاى جنوبى، مكان‌هايى كه كارشناسان را دعوت به سفرهاى علمى- تحقيقاتى مى‌كند.