تحریم و انعکاس آن در رسانه‌های ایران
۱۳۸۵ دی ۳, یکشنبه
س مجلس خبر از احتمال تجدیدنظر در همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای داده است.
صدور قطعنامه‌ی شورای امنيت سازمان ملل عليه ايران و تحريم‌هايی كه قرار است بر اين مبنا اعمال شود در رسانه‌های كشور بازتابی گسترده داشت. گرچه تلاش می‌شود اثر اين تحريم ناچيز و كم‌اهميت وانمود شود، امروز اغلب روزنامه‌های كشور تيتر اصلی خود را به تحريم و قطعنامه اختصاص داده‌اند. روزنامه‌ی كيهان خبر از پاسخ ايران به قطعنامه می‌دهد و اين پاسخ را راه‌اندازی ۳۰۰۰ سانتريفيوژ عنوان می‌كند.
اين روزنامه از قول علی لاريجانی دبير شورای امنيت ملی و رئيس گروه مذاكره‌كننده می‌نويسد «پاسخ فوری ما به اين قطعنامه اين است كه از همين فردا صبح (امروز) فعاليت در سايت ٣٠٠٠تایی ماشين‌های سانتريفيوژ در نطنز را آغاز كرده و با تمام سرعت جلو خواهيم برد.» به نوشته‌ی اين روزنامه لاريجانی، در گفتگويی اختصاصی با كيهان همچنين افزوده است كه با تصويب اين قطعنامه، آژانس و شورای امنيت «تنها از اعتبار خود كاسته‌اند بی‌‌آنكه در عزم جزم ايران برای برخورداری از فناوری صلح آميز هسته‌ای كمترين خللی وارد كرده باشند..»
صبح امروز خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی نيز متن سخنرانی محمدجواد ظريف، سفير و نماينده ايران در سازمان ملل را منتشر كرده است. ظريف پس از تصويب قطعنامه طی سخنانی ضمن ناعادلانه خواندن اين اقدام به برخورد دوگانه‌ی شورای امنيت در برابر مسئله هسته‌ای ايران و اسرائيل پرداخت. او اين روز را روزی غم‌انگيز برای تلاشهايی دانست كه در جهت جلوگيری از اشاعه‌ی سلاح‌های كشتار جمعی انجام می‌شود. ظريف در سخنان خود ضمن اشاره به خواست شورای امنيت مبنی بر تعليق فعاليتهای هسته‌ای ايران اعلام می‌كند «تعليق راه حل نيست. تعليق در بهترين فرض اقدامی موقتی برای ايجاد فرصت جهت يافتن راه حلی واقعی است.»
تيتر نخست روزنامه‌ی همشهری اشاره به بخشی از گفته‌های غلامعلی حدادعادل در باره‌ی تصويب قطعنامه عليه ايران دارد. رئيس مجلس در مورد تصميم شورای امنيت گفته است «ما صدور قطعنامه عليه ايران را روش غلطی می‌دانيم و هم‌چنان بر سودمندی مذاكره برای حل مسأله هسته‌ای ايران اصرار داريم.» حداد عادل با اشاره به طرحی كه در كميسيون امنيت ملی به تصويب رسيده اظهار داشت كه اين طرح در صحن علنی مجلس مطرح خواهد شد. مطابق طرح مذكور ايران در صورت اعمال فشار در همكاری خود با آژانس بين‌المللی انرژی اتمی تجديد نظر خواهد كرد.
روز گذشته حسين سجادی‌نيا عضو كميسيون امنيت ملی مجلس به ايسنا گفته است «خروج از NPT، عدم همكاری با آژانس انرژی اتمی و عدم اجرای پروتكل الحاقی حداقل گزينه‌هايی است كه ايران در صورت تصويب چنين قطعنامه‌ای انتخاب خواهد كرد.»
قطعنامه‌ی ١٧٣٧ شورای امنيت عليه ايران پس از رفع اختلاف نظر ميان اعضای دائمی شورا و آلمان به تصويب رسيد. در حالی كه آلمان، انگليس و فرانسه به همراه آمريكا خواهان اعمال تحريم‌های شديدتری بودند روسيه و چين در ماه‌های اخير بر تعديل اين فشارها تاكيد داشته‌اند. روزنامه‌ی آفتاب يزد امروز در تيتر اصلی خود ضمن اعلام خبر صدور قطعنامه، اختلاف ميان گروه ۵+۱ را «كشمكش ظاهری» خوانده است.
در اين ميان برخی ديگر از روزنامه‌ها عنوان اصلی خود را به اين خبر اختصاص نداه‌اند. روزنامه‌ی رسمی ايران يكی از اين نشريه‌هاست. اين روزنامه كه تيتر اول خود را به «۱۰۰ هزار فرصت جديد» سفر حج اختصاص داده در ستونی ديگری قطعنامه‌ی شب گذشته را قطعنامه‌ای تبليغاتی خوانده است. روزنامه‌ی اعتماد ملی نيز كه در صفحه‌ی نخست خود از «تحريم هسته‌ای ايران» خبر می‌دهد عنوان اصلی شماره‌ی امروز خود را به مسئله‌ی مسكن اختصاص داده كه شايد برای بسياری از ايرانيان معضلی ملموس‌تر از صدور قطعنامه و پيامدهای آن باشد.
گرچه در هفته‌های گذشته برخی از كارشناسان نسبت به پيامدهای نامساعد تحريم هشدار می‌دادند، تلاش برای كم‌اهميت جلوه دادن اين تحريم هم در گفته‌های برخی از مسئولان ديده می‌شود، هم لابلای سطور برخی از مطبوعات. حسين شريعتمداری مدير مسئول پرنفوذ روزنامه‌ی كيهان، كه روز سه‌شنبه‌ی گذشته سفير انگليس جفری آدامز به ديدارش رفته بود، روز گذشته در يادداشتی زير عنوان «اين طبل تو خالی است» می‌نويسد، با صدور قطعنامه «نوبت به مسئولان جمهوری اسلامی ايران می‌رسد كه به عهد و ميثاق خود با ملت عمل كنند و اين اقدام خصمانه را بی‌پاسخ نگذارند.»
شريعتمداری دولت و مجلس را به انجام اقدامی قاطعانه فرامی‌خواند و به آنها توصيه می‌كند «كه كفه عمل متقابل در چالش هسته‌ای را از كفه شعار سنگين‌تر كنند و از تمامی فرصت‌های حقوقی و قانونی برای پشيمان كردن حريف بهره بگيرند.»
ظاهرا منظور مدير مسئول كيهان از اقداماتی كه قرار است كشورهای عضو شورای امنيت و در راس آنها آمريكا و انگليس را پشيمان كند، چيزی فراتر از تهديد حدادعادل مبنی بر تجديد نظر در رابطه با آژانس است. در حالی كه كيهان روز گذشته به چگونگی اين اقدامات قاطعانه اشاره‌ای نكرد در يادداشت امروز اين روزنامه توصيه‌های روشنتری به چشم می‌خورد. در اين يادداشت كه عنوان «مخمصه‌ای به نام ايران» را بر خود دارد نويسنده، مهدی محمدی، با اشاره به اين كه لشكركشی آمريكا به عراق حوزه‌ی نفوذ ايران را گسترش داده به حمايتهای ايران از گروه‌هايی در كشورهای منطقه می‌پردازد كه اكنون نقشی مهم در سرنوشت سياسی كشورهايشان ايفاء می‌كنند. نويسنده اين حمايتها را «موثر و سخاوتمندانه» عنوان كرده و می‌افزايد «آن روز بعضی حتی در داخل ايران چنين حمايت‌هايی را بلند پروازانه و چيزی در حول و حوش سرمايه گذاری عقيم ارزيابی می‌كردند.»
در اين يادداشت سپس به نقش نيروهای مورد حمايت ايران در عراق و افغانستان و لبنان اشاره می‌كند كه همچون مجاهدين افغان، حزب‌الله لبنان و اغلب گروه‌های و افراد بانفوذ در عراق «اكنون اصلی‌ترين بازيگران منطقه‌اند.» در اين نوشته همچنين آمده است «می‌توان بسياری نقاط ديگر را هم در سرتاسر منطقه مشخص كرد (آسيای ميانه، حاشيه جنوبی خليج فارس، فلسطين و...) كه اميدهای آمريكا در آن مناطق سخت كمرنگ و بی‌جان شده و در همان حال ايران به سبب قدرت يافتن متحدانش، نقش اصلی را از آن خود كرده است.»
نويسنده‌ی كيهان سرانجام با بيان اين كه آمريكا با بازی ناشيانه منطقه‌ی نفوذ ايران را گسترده كرده است، می‌افزايد، آمريكا مقابل ايران با همه‌ی كارتهای خود بازی می‌كند و هيچ گزينه‌ای را از نظر دور نمی‌دارد. در پايان اين يادداشت آمده است «در چنين موقعيتی سؤال پيش روی تصميم سازان، اين است: «ما كارتهای خود را برای كدام روز ذخيره كرده‌ايم؟»
بهزاد كشميری‌پور، گزارشگر صدای آلمان در تهران