چهل درصد از بازار سیگار ایران در اختیار قاچاقچیان
۱۳۹۳ دی ۲۰, شنبه
به گفته مسئولان دولتی در ایران ۴۲ درصد از سیگار مصرفی در این کشور از طریق قاچاق وارد می‌شود. بیش از ۳۳ درصد نیز تولید است. واردات، تولید مشارکتی و عامل‌های صنعتی نیز مجموعا ۲۵ درصد از سهم بازار را به خود اختصاص می‌دهند.
خبرگزاری مهر در گزارشی به "مافیای سیگار در ایران" پرداخته و به نقل از ابوالفضل جاریانی عضو "کمیته کشوری هم‌پیمانی در مبارزه با بیماری‌های تنفسی" می‌نویسد که ایران و برمه دو کشوری هستند که بیشترین میزان قاچاق سیگار در میان کشورهای جهان را دارند.
به گفته این مقام مسئول، ایران نیم درصد از سهم بازار جهانی فروش مواد دخانی را در اختیار دارد که با سهم این کشور در بازار سیگار قاچاق به هیچ عنوان تناسب ندارد. جاریانی تصریح می‌کند که ایرانیان سالانه ۶۰ میلیارد نخ سیگار مصرف می‌کنند. ایرانیان از این لحاظ شصت‌وهفتمین مصرف کننده سیگار در جهان هستند.
"برادران قاچاقچی"
سال‌ها است که این پرسش که چه کسانی در قاچاق سیگار در ایران دست دارند، پاسخ مشخصی نداشته است. عبدالرضا مصری عضو کمیسیون اجتماعی مجلس معتقد است "برخی قدرت‌ها، پشت واردات سیگار قرار دارند و یک مافیای قدرتمند" برای واردات این محصولات فعالیت می‌کنند.
محمد حسین باقری، سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نیز می‌گوید: «این ارقام (میزان قاچاق سیگار) قابل توجه است. این درحالی است که قاچاق سیگار بدون هیچ‌گونه نظارت و پرداخت حتی یک ریال مالیات صورت می‌گیرد.»
این نماینده مجلس می‌افزاید: «زمانی که قاچاق سیگار به راحتی در کشور صورت می‌گیرد می‌توان گفت که این اقدام به راحتی در حاکمیت جای دارد.»
طرح امکان دخالت بخشی از حاکمیت ایران در قاچاق کالا و به خصوص سیگار تازگی ندارد. محمود احمدی‌نژاد در تیر ماه سال ۱۳۹۰ در "همایش مبارزه با قاچاق کالا و ارز" گفته بود: «رقم‌ها هم يک قران و دوزار که نيست. دو هزار ميليارد تومان فقط مصرف سيگار است در ايران. همه قاچاقچی‌های درجه يک دنيا را به طمع می‌اندازد، چه برسد به قول معروف به برادران قاچاقچی خودمان.»
مبارزه با قاچاق و مصرف سیگار
بر اساس گزارش سال ۲۰۱۳ سازمان بهداشت جهانی، گرچه متوسط مصرف سیگار به نسبت بسیاری از کشورهای جهان بالا نیست اما این کشور در زمینه فعالیت برای کاهش مصرف سیگار برنامه موفقی را به اجرا نگذاشته است.
امکان مصرف سیگار در بسیاری از امکان عمومی همچنان وجود دارد و کمپین ملی قابل توجهی برای کاهش مصرف سیگار شکل نگرفته است.
با این حال حسن هاشمی، وزیر بهداشت ایران معتقد است که افزایش مالیات بر سیگار نه تنها می‌تواند قاچاق آن را کاهش دهد که بر مصرف دخانیات نیز تاثیر خواهد داشت.
وی با رد این نظر که افزایش مالیات بر دخانیات، قاچاق این کالا را بیشتر خواهد کرد، می‌گوید: «این بحث را کسانی عنوان می‌کنند که خود آلوده به قاچاق هستند بنابراین باید مالیات بر دخانیات آنقدر افزایش یابد که بازدارنده باشد.»
به گفته منابع بهداشتی مصرف دخانیات در ایران سالانه ۷۰ میلیارد تومان هزینه به سیستم بهداشتی تحمیل می‌کند.
در همین حال به نوشته خبرگزاری مهر بررسی‌ها نشان می دهد که سن مصرف سیگار در ایران رو به کاهش است و اجرا نشدن قوانین مربوط به کنترل و مبارزه با مصرف دخانیات، رشد تعداد سیگاری‌ها را به دنبال داشته است.