بهای نفت همچنان در حال کاهش است
۱۳۸۷ آبان ۱۴, سه‌شنبه
سازمان کشورهای تولیدکننده نفت (اوپک) از روز اول نوامبر تولید روزانه‌ی خود را ۵ / ۱ میلیون بشکه کاهش داد به این امید که از ادامه‌ی سقوط بهای نفت جلوگیری کند. اما این اقدام تنها در دو روز آخر اکتبر و روز اول نوامبر که روز آغاز کاهش تولید بود، به بازار نفت اندکی جان داد. از روز دوشنبه سوم نوامبر، با آغاز کار بازارهای جهان، باردیگر قیمت نفت تنزل کرد. نفت وست‌تگزاس آمریکا روز دوشنبه کمی بیش از ۶۴ دلار خرید و فروش شد و نفت دریای شمال نیز حدود ۶۱ دلار قیمت داشت.
اعضای اوپک اعلام کرده‌اند که اگر کاهش تولید ۵ / ۱ میلیون بشکه‌ای نتواند بهای نفت را در سطحی قابل قبول تثبیت کند، بازهم تولید خود را کاهش خواهند داد. با این حال به نظر می‌رسد تا زمانی که چشم‌انداز روشنی از غلیه بر بحران مالی و اقتصادی جهان پدیدار نگردد، بحران و رکود اقتصادی در جهان، مهمترین عامل اثرگذار در قیمت نفت خواهد بود.
از ماه سپتامبر گذشته، با اوج‌گیری بحران مالی در غرب و بدتر شدن چشم‌انداز رشد اقتصادی جهان، بهای نفت با سرعت بی‌سابقه‌ای رو به سقوط گذاشت. تنها در ماه اکتبر گذشته ۳۲ درصد از بهای نفت کاسته شد. در ماه روئیه‌ی گذشته، بهای نفت در آمریکا به ۱۴۷ دلار رسید و متوسط بهای نفت اوپک نیز ۱۳۵ دلار بود.
ایران آسیب‌پذیرتر از همه
در میان کشورهای تولید تولید کننده‌ی نفت، ایران از معدود کشورهایی است که در برابر کاهش بهای نفت به شدت آسیب‌پذیر است. بودجه‌ی سال جاری ایران و نیز طرح‌های آتی اقتصادی که توسط دولت محمود احمدی‌نژاد تنظیم شده، بر پایه‌ی قیمت نفت بالای ۸۰ دلار است. اگر بهای نفت در جهان در سطح کنونی باقی بماند، بنابر اعلام بانک مرکزی ایران، دولت با ۵۴ میلیارد دلار کاهش درآمد ارزی مواجه خواهد شد.
رامین پاشایی‌فام، معاون اقتصادی بانك مركزی ایران، "آستانه تحمل اقتصاد ایران" را نفت ۶۰ دلاری اعلام كرده است. به گفته‌ی وی، اگر قیمت نفت به پایین‌تر از این حد سقوط کند، اقتصاد ایران با مشكلات بزرگی مواجه خواهد شد. هم‌اکنون بهای نفت اوپک بین ۵۵ تا ۵۷ دلار است. براساس برخی پیش‌بینی‌ها احتمال كاهش آن تا سطح ۳۰ دلار در هر بشکه نیز وجود دارد.
به گفته‌ی معاون اقتصادی بانک مرکزی، اگر بهای نفت صادراتی ایران در حد ۶۰ دلار در هر بشکه باقی بماند، "مانده حساب ذخیره ارزی" در پایان سال صفر خواهد بود. اگر ایران بخواهد ذخیره‌ی ارزی خود را در سطح سال گذشته نگه دارد، باید نفت خود را حداقل به قیمت ۸۵ دلار بفروشد. مقام‌های بانک مرکزی میزان ذخیره‌ی ارزی کشور را ۲۵ میلیارد دلار اعلام کرده‌اند.
زیان ناشی از تقویت ارزش دلار
علاوه‌بر زیان ناشی از کاهش بهای نفت، ایران این روزها از روند تقویت ارزش دلار نیز متضرر شده است. دولت ایران به دلیل تشدید رویارویی با ایالا ت متحده‌ی آمریکا، از سال گذشته تصمیم گرفت که ذخایر ارزی خود را به ارزی‌های غیر از دلار تبدیل کند. این کشور همچنین اعلام کرد که نفت خود را نیز به ارزهای غیر از دلار می‌فروشد. ایران با این اقدام خود هرچند در آغاز از کاهش ارزش دلار سود برد، اما اکنون این روند برعکس شده است. در حالی که کشورهای صادرکننده‌ی نفت بخشی از زیان کاهش بهای نفت را از طریق افزایش ارزش دلار جبران می‌کنند، ایران بیش از ۴ میلیارد دلار از ارزش دارایی‌های ارزی خود را از دست داده است. ارزش دلار در حال حاضر حدود ۲۰ درصد نسبت به سال گذشته افزایش یافته است.