بررسی مناقشه‌ی هسته‌ای ایران در شورای امنیت
۱۳۸۹ آذر ۲۰, شنبه
بحث روز جمعه (۱۰ دسامبر / ۱۹ آذر) شورای امنیت براساس گزارشی بود که مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ماه گذشته در اختیار سازمان ملل قرار داده است. در این گزارش گفته شده که ایران به وظایف خود عمل نکرده است.
به گفته‌ی مارک لیال‌گرانت، سفیر بریتانیا در سازمان ملل متحد، ایران نه غنی‌سازی اورانیوم را متوقف کرده و نه از ادامه‌ی پروژه‌ی آب سنگین خود دست برداشته است.
مجتمع آب سنگین ایران در اراک قرار دارد و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواهان توقف آن است. یکی از محصولات فرعی پروژه آب سنگین اراک پلوتونیم است که می‌تواند در تولید بمب هسته‌ای بکار رود. کارشناسان می‌گویند، تاسیسات آب سنگین اراک قادر است سالانه ۹ کیلوگرم پلوتونیوم تولید کند.
در گزارش مدیرکل آژانس به سازمان ملل همچنین آمده است که ایران درباره طرح اعلامشدهی خود برای ساخت ده مرکز جدید غنی‌سازی اورانیوم توضیحی نداده است و روشن نیست این برنامه را پیش خواهد برد یا نه. علاوه براین، این پرسش آژانس از ایران نیز بدون پاسخ مانده که آیا پروژه‌های هسته‌ای این کشور از سال ۲۰۰۸ به این سو، ابعاد نظامی پیدا کرده یا نه؟
یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، اوایل ماه نوامبر نخستین گزارش خود را به مجمع عمومی سازمان ملل ارائه داد. او در این گزارش ایران را متهم کرد که همکاری لازم را با آژانس ندارد. به گفته‌ی آمانو، «همکاری ایران با آژانس در آن حدی نبود که کارشناسان این سازمان بتوانند تایید کنند که مجموعه‌ی مواد هسته‌ای در ایران برای مصارف صلح‌آمیز تولید شده‌اند».
بررسی گزارش آژانس درباره ایران در شورای امنیت چند روزی پس از نشست نمایندگان ۵+۱ و ایران در ژنو صورت می‌گیرد. این مذاکرات از سوی هر دو طرف «سازنده و در فضای مثبت» تلقی شد، اما تنها نتیجه‌ی اعلامشدهی آن این بود که دو طرف برای دور دیگری از مذاکرات در ماه ژانویه در استانبول توافق کردند.
نماینده بریتانیا در شورای امنیت روز گذشته گفت، گفت‌وگوهای بعدی با ایران باید درباره نگرانی‌های بین‌المللی باشد.
یکی از اختلاف‌های مهم میان ایران و غرب در مناقشه‌ی هسته‌ای، توقف غنی‌سازی اورانیوم است. ایران حاضر نیست حتی برای مدتی کوتاه روند فرآوری اورانیوم را متوقف کند. اما غرب خواهان آن است که ایران تا کسب اعتماد جهانی به صلح‌آمیز بودن هدف‌های غنی‌سازی اورانیوم، این کار را متوقف کند.
بررسی قاچاق اسلحه توسط ایران
شورای امنیت سازمان ملل متحد روز گذشته همچنین قاچاق اسلحه و نقض ممنوعیت صدور سلاح توسط ایران را مورد بررسی قرار داد و این کشور را به قاچاق سلاح به نقاط دیگر جهان متهم کرد. مارک لیال‌گرانت، سفیر بریتانیا در سازمان ملل متحد، از شورای امنیت خواست موضوع تشدید تحریم‌ها علیه ایران را مورد بررسی قرار دهد.
مارتین بریان، سفیر فرانسه در شورای امنیت، نیز پیشنهاد کرد که راه‌هایی که ایران برای دور زدن تحریم‌ها استفاده می‌کند، توسط کارشناسان مورد بررسی قرار گیرد.
در ماه‌های اخیر محموله‌هایی از سلاح و مهمات کشف شدند که اعلام شده از ایران بارگیری شده بودند. در ماه سپتامبر در یکی از بنادر جنوبی ایتالیا کانتینری حاوی ۷ تن مواد منفجره کشف شد. در ماه اکتبر در بندر لاگوس نیجریه ۱۳ کانتینر کشف شد که حاوی راکت‌های ۱۰۷ میلیمتری، گلوله و دیگر انواع تسلیحات نظامی بود.
مقام‌های رسمی ایران ضمن تایید اینکه این مهمات در ایران بارگیری شده، گفتند که سلاح‌ها صادرات یک شرکت خصوصی بوده است. شرکت حامل این کانتینرها گفته است که ۱۳ کانتینر توقیف شده توسط یک «تاجر ایرانی» در بندرعباس در جنوب ایران بارگیری شده و این شرکت «قربانی بارنامه تقلبی» شده است.
مارتین بریان، سفیر فرانسه در شورای امنیت، می‌گوید که موارد کشف شده‌ی قاچاق سلاح «بدون تردید تنها نوک کوه یخ است». به اعتقاد سفیر فرانسه، شیوه‌ها و راه‌های پیچیده‌ای که ایران برای دور زدن تحریم‌ها در پیش گرفته، نشان‌دهنده آن است که تحریم‌ها واقعا اثرگذار هستند. او از ایران خواست هفته‌های باقی‌مانده تا دور بعدی مذاکرات در استانبول را برای پاسخ دادن به نگرانی‌های بین‌المللی استفاده کند.
سوزان رایس، سفیر ایالات متحده در سازمان ملل، از خواست همکاران خود برای بررسی راه‌های قاچاق سلاح از سوی ایران حمایت کرد و گفت، این کار می‌تواند به شناسایی شبکه قاچاق سلاح کمک کند. سوزان رایس همچنین در مورد دور آینده مذاکره با ایران گفت، امیدوار است این گفت‌وگوها درباره راه‌حل‌های عملی باشد. سفیر امریکا تاکید کرد، اگر ایران به تعهدات خود عمل کرده و اعتماد جامعه جهانی را بدست آورد، از سوی ما نیز پاسخ مناسب دریافت خواهد کرد.
MM/KG