بحران نفت: افزایش نفوذ سیاسی اوپک؟
۱۳۸۷ اردیبهشت ۱۲, پنجشنبه
بهای هر بشکه نفت سبک آمریکا و دریای شمال، این هفته به مرز ۱۲۰ دلار رسید. بحرانی که از سه سال پیش آغاز شد، اکنون به راستی برای اقتصاد جهانی کمرشکن شده است. تحلیلگران، حتی بخش مهمی از بحران فعلی مواد غذائی را، برآیند مشکل انرژی می‌دانند.
نفت بشکه ای ۲۲۵ دلار؟
بحران انرژی تا کجا ادامه خواهد یافت؟ اگر پیش‌بینی مرکز خدمات مالی "سی آی بی سی" کانادا را باور کنیم، بحران نفت ممکن است حتی زمینه ساز جنگ‌های تازه‌ای در جهان باشد. نشریه "کوریر" اتریش، به نقل از تحلیلگران مرکز کانادائی نوشت: " تا چهار سال دیگر بهای هر بشکه نفت خام به ۲۲۵ دلار خواهد رسید".
رئيس مرکز مشاوره برای انرژی اتریش، در عین حال که چنین نظری را غیر قابل اعتماد دانست، اما خود پیش‌بینی کرد که بهای هربشکه نفت خام در میان مدت می‌تواند به ۱۳۵ دلار برسد.
کاهش همزمان عرضه و تقاضا
تحلیل‌ها و پیش‌بینی‌ها، تصویری متضاد به دست می‌دهند. آژانس بین‌المللی انرژی در پاریس، همین هفته اعلام کرد که تقاضای نفت، امسال کمتر از آنچه در ژانویه پیش‌بینی شده بود رشد خواهد کرد. این مرکز، در ماه ژانویه اعلام کرد که مصرف روزانه نفت جهان، در سال جاری ۱ میلیون و ۷۶۰ هزار بشکه بیش از سال گذشته خواهد بود.
آژانس بین‌المللی انرژی، این هفته پیش بینی قبلی خود را چنین تصحیح کرد: "به دلیل چشم انداز بد رشد اقتصادی آمریکا، مصرف روزانه امسال، تنها یک میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه بیشتر از سال پیش خواهد بود". صندوق بین‌المللی پول، اخیرا هشدار داد که اقتصاد آمریکا، در سال جاری، تنها نیم درصد رشد خواهد داشت.
با توجه به قانون عرضه و تقاضا، پیش‌بینی جدید آژانس بین‌المللی انرژی می‌تواند امید به کاهش بهای نفت‌خام را تقویت کند. اما اطلاعات دیگر نشان می‌دهند که به موازات کاهش تقاضا، عرضه نیز کاهش خواهد یافت. ذخائر نفتی در مکزیک و دریای شمال و ذخائر گاز آلمان، همواره در حال کاهش است و این می‌تواند مانع از کاهش قیمت شود.
میزان بهره‌دهی میدان عظیم نفتی "کاتارل" مکزیک، هرسال ۶ درصد کاهش می‌یابد. بریتانیا و نروژ، در سال ۲۰۰۷ روزانه ۸۰۰ هزار تا ۱ میلیون بشکه نفت کمتر از دریای شمال استخراج کردند. میزان گاز بهره برداری شده از منابع آلمان، که بیشتر آن‌ها در ایالت نیدرزاکسن واقع شده اند، در سه ماه نخست سال جاری، ۹ درصد کاهش یافت.
نفوذ سیاسی اوپک در جهان صنعتی
کاهش تولید نفت کشورهای صنعتی، نیاز آن‌ها را به اوپک افزایش می‌دهد. وضعیت بازار، بر ذخائر ارزی کشورهای عضو اوپک چنان افزوده است که آن‌ها را یکی پس از دیگری به فکر سرمایه گذاری در صنایع غربی می‌اندازد.
آخرین نمونه، تاسیس صندوق سرمایه گذاری دولتی عربستان سعودی است. منصور المیمن دبیرکل این صندوق، در گفت و گوئی با تایمز مالی، سرمایه اولیه آن را ۵ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار اعلام کرد، اما گفت که این رقم می‌تواند افزایش یابد.
عربستان سعودی، در سال ۱۹۷۱ صندوقی برای درآمدهای نفتی ایجاد کرد که وظیفه آن سرمایه گذاری در طرح‌های داخلی بود. اما صندوق جدید، سرمایه گذرای در خارج از کشور را هدف خواهد گرفت.
کشورهای صنعتی غرب، نگران آن هستند که این سرمایه گذرای‌ها، سبب نفوذ سیاسی کشورهای نفت‌خیز شود. به گزارش وال‌استریت آنلاین، دولت آلمان در اندیشه تصویب قانونی است که به استناد آن بتواند چنین سرمایه گذاری‌هائی را بیشتر تحت کنترل بگیرد.