بحث برکناری عادل فردوسی پور از برنامه ۹۰ • مصاحبه
۱۳۸۷ بهمن ۲, چهارشنبه
پیام یونسی پور، نویسنده روزنامه "ایران ورزشی" در گفتگو با بخش فارسی دویجه وله از جزئیات این کشمکش و همبستگی خبرنگاران داخل ایران با عادل فردوسی پور سخن می‌گوید:
دویچه‌وله: آقای یونسی‌پور، ماجرای بحث به توقیف برنامهی تلویزیونی «نود» و کشمکش‌های مربوط به آن که برمی‌گردد. مجری این برنامه، عادل فردوسی‌پور، توجه جامعه‌ی فوتبال ایران را در این روزها به خودش جلب کرده است. حتا صحبت از این است که عادل فردوسی‌پور را کلاً از صحنه کنار بکشند. اصل این ماجرا چیست؟
یونسی‌پور: من باید اول به شما توضیح بدهم که هنوز برنامه توقیف نشده است و تصور هم نمی‌کنم که بحث بر سر این باشد که برنامهی عادل فردوسی‌پور به‌عنوان پرمخاطب‌ترین برنامهی کنونی صدا و سیمای ایران که در هفته یک بار اجرا می‌کند و گاهی اوقات هم دو بار، قصد توهین داشته باشد. مهم‌ترین دلیلش این است که صدا و سیمای ایران یک نهاد کاملاً مستقل از قوای سه‌گانه و حتا سازمان تربیت بدنی است که یکی از اجزای کوچک دولت ایران می‌شود و حتا مطمئنم که برنامه‌ای برای توقیف وجود نداشته است، بلکه بحث‌هایی بوده بر سر این که باید نقدهای تند عادل فردوسی‌پور تهیه‌کننده و مجری این برنامه کم‌تر شود. آن هم دلایلی دارد که در حال حاضر برای خیلی‌ها قابل قبول است و برای خیلی‌های بیشتر قابل قبول نیست.
دویچه‌وله: چه مسایلی خشم دست‌اندرکاران حکومت را در رابطه با فعالیت عادل فردوسی‌پور به‌عنوان مجری برانگیخت؟
یونسی‌پور: باور کنید خشم نبوده. اگر سعی کنم کوتاه برای شما بگویم، این که ما متاسفانه یک سلسله مشکل در فوتبال کشورمان داریم. ما متاسفانه نمی‌توانیم در فدراسیون فوتبال کشورمان صاحب یک تقویم بشویم و اگر بخواهیم کمی منصفانه نگاه کنیم، نداشتن تقویم در فوتبال ایران یک (پدیده) کاملا قاره‌ای و آسیایی‌ست. هیچ کشوری در آسیا یک تقویم دوساله ندارد. به‌خاطر این که کنفدراسیون فوتبال آسیا یک کنفدراسیون بسیار ضعیف و منفعل است که حتا با فیفا هماهنگی ندارد. پس نمی‌توانند تقویم‌های دوساله فدارسیون‌های آسیایی بدهند و حتا ژاپن هم نمی‌تواند برنامه‌ریزی دوساله داشته باشد. کنفدراسیون فوتبال آسیا در برنامه‌ای - معذرت می‌خواهم که این جوری می‌گویم-بسیار احمقانه برنامه‌های جام باشگاههای آسیا و برنامهی مقدماتی جام ملتهای آسیا را تغییر می‌دهد و لیگ ایران و فدراسیون فوتبال ایران و تمام آسیا را تحت‌الشعاع شرق آسیا قرار می‌دهد که کره و ژاپن و چین و کره‌شمالی باشند. همه‌ی کشورها مثل ایران، عربستان و کشورهای دیگر مجبور می‌شوند برای پایان دادن لیگ‌شان بازیها را هر سه روز یکبار یا چهار روز یکبار، یعنی در فاصله‌ی ۴۸ ساعت و ۷۲ ساعت برگزار کنند. این مسئله باعث شد در روزهایی مثل عید نوروز ما ناگزیر شویم که لیگ برگزار بکنیم. این مسئله به برنامهی «نود» کشید و عادل فردوسی‌پور در آن برنامه کشمکشی با آقای عزیز محمدی، رئیس سازمان لیگ، داشت. این کشمکش نباید به آنجا کشیده می‌شد، ولی به آنجا کشیده شد که این دو نفر در برابر هم ایستادند. از یک‌طرف دیگر باشگاه پرسپولیس که خب مدیریتش تغییر کرده و مثلا یکی ازنمایندگان سازمان تربیت بدنی در آن (بخش) حاضر است، به‌خاطر مشکلاتی که با آن مواجه شد، یک شب دیگر بر سر تغییر مسأله‌ی مدیریتی و مدیرعامل باشگاه با آقای فردوسی‌پور کشمکشی داشتند که این مسئله مجددا عادل فردوسی‌پور را در فشار قرار داد و باشگاه پرسپولیس و سازمان تربیت بدنی و فدراسیون فوتبال و سازمان لیگ و همه‌ی اینها را در فشار قرار داد و همه‌ی اینها دسته‌جمعی مقابل برنامهی «نود» قرار گرفتند و خودبه‌خود این مسئله را در پی داشت که فدراسیون فوتبال ایران و سازمان تربیت بدنی به صورت نامحسوس در قبال عادل فردوسی‌پور واکنش نشان بدهند . من فکرمی‌کنم ریشه‌ی این مسئله اصلا و واقعاً برمی‌گردد به آنجایی که کنفدراسیون فوتبال آسیا برنامه‌اش را تغییر داد و مثلاً ما مجبور شدیم همه‌ی برنامهی لیگ را به‌هم بریزیم و باشگاه پرسپولیس دچار مشکلاتی شود و برنامهی «نود» به برنامه‌ای صددرصد انتقادی تبدیل بشود.
دویچه‌وله: اما آقای یونسی‌پور این جزو حق مسلم و همچنین مسئولیت‌های درجه یک خبرنگاری است که به عمق مسایل می‌پردازد، هرچند که بعضی از افشاگری‌‌ها مطابق میل خیلی‌ها نباشد! آیا مسئله‌ی عادل فردوسی‌پور از این اصول مستثنا است؟
یونسی‌پور: من به این سوال شما دو جور جواب می‌دهم. اول این مسئله. ببینید در ایران وقتی یک داور اشتباه می‌کند متاسفانه همیشه رییس کمیته‌ی داوران ما، هر کسی می‌خواهد باشد، می‌گوید داور انسان است و انسان جایزالخطاست و اشتباه می‌کند. من می‌گویم داور زاده نشده برای این که اشتباه بکند. داور تربیت شده برای این که درست ببیند و درست قضاوت کند. پس داور باید با ما فرقی داشته باشد. حالا یک گزارشگر تلویزیونی در مسابقه‌ای که همین هفته‌ی گذشته در لیگ برگزار شد، در جریان «نود» دقیقه‌ی یک مسابقه حول و حوش، سی و یک یا سی و دو اشتباه در گزارشش کرده است. من دقیقاً شمردم. اصلا نمی‌خواهم بگویم چه تیمی با چه تیمی بود، عادل فردوسی‌پور مسلما نبود، چون عادل از این اشتباهات نمی‌کند، هرگز نکرده است. خب اگر قرار است آن اشتباه را من هم بکنم که دیگر بین من و او فرقی نیست. حالا من می‌خواهم برسم به عادل فردوسی‌پور. عادل فردوسی‌پور اگر نخواهد نقد کند، اصلاً ژورنالیست نیست. پس عادل فردوسی‌پور اگر نخواهد انتقاد بکند، اصلاً تبدیل می‌شود به یک آدم ساده، عامی و یا حتا آدمی از جنس فدراسیون فوتبال یا سازمان تربیت بدنی و اصلاً نقش عادل فردوسی‌پور به‌عنوان یک ژورنالیست انتقادکردن براساس عدله است. همان کاری که همیشه عادل فردوسی‌پور کرده است.او آدمی‌ست که هرگز، هرگز در فوتبال ایران دچار رانت‌خواری نشده است. هرگز یک دلال نبوده است. عادل فردوسی‌پور اگر محبوب است به خاطر این است که اگر انتقاد کرده، پشت انتقادش دلیل و مدرک مستدلی داشته است و عادل فردوسی‌پور اگر محبوب است در ایران به خاطر صداقتش و اطلاعات کاملش است. به خاطر همین من (در رابطه با این) مسئله می‌گویم ای‌کاش همه‌ی ما، همه‌ی ما، چه ژورنالیست‌هایی که در روزنامه‌هایشان به شکل افراطی از عادل‌فردوسی‌پور حمایت کردند که البته باید حمایت می‌کردند، چه مسئولینی که مقابل عادل فردوسی‌پور در سه هفته واکنش‌های تندی انجام دادند و چه خود عادل فردوسی‌پور که منتقدانه‌ترین برنامه‌هایش را به‌پا کرد، باید یک‌مقداری متعادل‌تر رفتار می‌کردند. یعنی عادل شاید باید یک کم، حول و حوش ۱۰ درصد، این را درک می‌کردکه فدراسیون فوتبال در یک منگنه قرار گرفته است. سازمان تربیت بدنی باید این را درک می‌کرد که وظیفه‌ی فردوسی‌پور نقدکردن و شفاف‌سازی است. و مایی که داریم از او حمایت می‌کنیم، باید این را درک می‌کردیم که هر دو طرف در یک منگنه‌ی اجباری قرار گرفته بودند.
دویچه‌وله: چرا اخیرا از ورود دوربین‌های برنامهی تلویزیونی «نود» به استادیوم‌های فوتبال ایران جلوگیری شده است؟
یونسی‌پور: این اتفاق فقط در ورزشگاه شیراز افتاده. من واقعاً تصاویر آن را ندیدم. من هم مثل شما شنیدم و امیدوارم واقعاً این آخرین زیاده‌روی آدم‌هایی باشد که سعی می‌کنند به نظر من خودشیرینی کنند. امروز سازمان تربیت بدنی یک بیانیه صادر کرد. سازمان تربیت بدنی این قدر قدرت و وجاهت در این کشور دارد که اگر بخواهد به‌هر دلیلی روزنامه، برنامهی ورزشی سیما را تحریم بکند، می‌گوید که من این را تحریم می‌کنم. من فکرمی‌کنم مسئولین ورزشگاه حافظیه‌ی شیراز یک‌مقدار زیاده‌روی کردند. این کار را نباید می‌کردند و این یک کار خودسرانه بوده و واقعا سر این مسئله امیدوارم یک مقداری آقایانی که در ورزشگاه حافظیه شیراز هنوز نتوانستند نور ورزشگاه‌شان را تأمین بکنند و این مسئله همیشه سال یک ماه برای تیم‌های فوتبال ایران مشکل‌ساز است، یک‌مقدار هم به اصل مشکلات خود برسند.
دویچه‌وله: همبستگی جامعه‌ی خبرنگاران در داخل ایران در زمینه‌ی حمایت از عادل فردوسی‌پور چه‌طور است؟
یونسی‌پور: مسأله‌ی آقای فردوسی‌پور من فکر نمی‌کنم آن‌قدر حاد باشد که نیازی داشته باشد. یعنی ما در روزنامه‌های ورزشی احساس می‌کنیم که عادل فردوسی‌پور از جنس ماست و ما همان‌طور که عادل در آخر برنامه‌اش گفت، باید از حق و حقیقت حمایت بشود. قبل از این که بخواهد هرگونه حمایتی انجام شود، ما باید اول بدانیم حق با کیست؟ من گفتم ما باید بدانیم فدراسیون فوتبال، سازمان تربیت بدنی گرفتار چه تنگناهایی بوده و ما باید این را بدانیم که عادل فردوسی‌پور وظیفه‌اش نقدکردن است. من فکر می‌کنم آن چیزی که در روزنامه‌های ایران نوشته شد، کاملاً یکسویه به سود عادل فردوسی‌پور بوده است.