بازگشایی موزه‌ی ملی عراق

به‌گزارش روزنامه‌ی “نویه‌تسورشه تسایتونگ“، روز دوشنبه‌ (۵ اسفند) موزه‌ی ملی عراق درهای خود را به‌روی علاقمندان باز‌گشود. این موزه با در اختیار داشتن آثاری از دوران باستانی سومر، بابل و آشور، یکی از مهم‌ترین گنجینه‌های تاریخی خاورمیانه و جهان به‌شمار می‌رود.

بسیاری از آثار باستانی این موزه پس از سرنگونی رژیم صدام، طعمه‌ی سارقان محلی و ربایندگان حرفه‌ای اشیای عتیقه و آثار هنری شد. نیروهای آمریکایی پس از ورود به بغداد، هنگام گذشتن تانک‌های خود از مقابل این موزه، شاهد سرقت آثار آن بوده و در این مورد اقدامی نکرده بودند. نوری المالکی، نخست وزیر عراق، در سخنرانی کوتاهی به‌مناسبت بازگشایی موزه، آن را نماد تاریخ مشترک همه‌ی مردم عراق نامید. با وجود این، خانم امیره عیدان، مدیر موزه بر این باور است که پس از سرقت‌های انجام شده از این محل، دیگر نمی‌توان گفت که موزه مانند گذشته، تاریخ مردم بین‌النهرین را بازتاب می‌دهد. با وجود تلاش‌های بین‌المللی برای جلوگیری از خریدوفروش‌های غیرقانونی آثار این موزه، نزدیک به ۶ هزار قطعه از ۱۵ هزار اثر موجود در آن ربوده شده‌اند. ایتالیا با کمک‌های فنی‌ای به‌ارزش یک میلیون یورو بازسازی ۲ عدد از ۲۶ سالن این موزه را امکان‌پذیر کرده است.

بازیابی آثار هنری

با همکاری کشورهای همسایه‌ی عراق و یگان ویژه‌ی پلیس بین‌المللی (Interpol)، بعضی از اشیای ربوده شده از موزه‌ی ملی عراق یافته شده‌اند. بخشی از لوح‌های نوشته با خط میخی، مجسمه‌های خدایان و سکه‌های رایج دوران باستان در این منطقه را می‌توان باز در این موزه دید.

یادداشت‌هایی با نام کشورهای مختلف آشکار می‌کنند که این قطعات در کدام کشور یافته شد‌ه‌اند: اردن، سوریه، عربستان سعودی، آمریکا و پرو، از کشورهایی هستند که قطعات موزه به آنها منتقل شده‌اند. متولیان موزه گفته‌اند که گنجینه‌های یافت شده در صندوقچه‌هایی از فروشندگان حرفه‌ای اشیای هنری یا مجموعه‌داران حوزه‌ی خلیج فارس بازپس‌گرفته‌شده‌اند. در بازارهای محلی حوزه‌ی خلیج فارس، هر از گاهی بخشی از دارایی‌های این موزه یافت می‌شود. بسیاری از همکاران موزه از بازیابی اشیای آن خوشحال هستند، اما کارشناسان، بازگشایی آن را با دیدی انتقادی می‌نگرند. بعضی از متخصصان امر عقیده دارند که اشیای موضوع نمایش، باید توضیح بیشتری همراه داشته باشند تا مراجعان بتوانند آنها را بهتر بشناسند. از نظر بعضی از آنها موزه‌ی لوور در پاریس الگوی مناسبی برای موزه‌ی ملی عراق است. علاوه بر این بخش بزرگی از آثار موجود در موزه‌ی ملی عراق هنوز فهرست‌بندی نشده است. از نظر منتقدان بازگشایی موزه، نبود تأسیسات امنیتی مناسب برای حفاظت از موزه نیز یکی دیگر از مشکلهای موجود است.

نوسازی کنونی موزه و هدف آن

تمامی ایرادهای منتقدان بازگشایی موزه از اشتیاق طه کریم، باستان‌شناس عراقی، برای فعالیت دوباره‌ی آن نمی‌کاهند. از نظر او روز بازگشایی موزه، نماد تولد دوباره‌ی شهر بغداد است. به همین جهت، نوری المالکی، و وزارت گردشگری و آثار باستانی عراق که با وجود نگرانی‌های وزارت فرهنگ این کشور موضع خود را در بازگشایی موزه به کرسی نشانده‌اند، خواهان تفاهم بیشتر منتقدان در این موضوع هستند. رقابت سیاسی این موافقان و مخالفان بازگشایی، در مراسم روز دوشنبه (۵ اسفند) در سالن‌های موزه محسوس بود.

در حال حاضر برای نوسازی، بعضی از دیوارهای موزه را با شتاب فراوان به رنگ آبی روشن و کرم درآورده‌اند. بازدیدکنندگان هنگام تماشای خداوند حکمت و ادب آشوریان و نیز سایر گنجینه‌ها، متوجه رنگ‌آمیزی جدید موزه می‌شوند. البته در آینده نیز هشت سالن نوسازی شده، تنها برای گروه‌های برگزیده‌ی دانش‌آموزان، دانشجویان و گردشگران باز خواهند بود.