اوتفرید پرویسلر، جادوگر بزرگ درگذشت
۱۳۹۱ اسفند ۴, جمعهاوتفرید پرویسلر آموزگاری واقعی بود و شاید به همین خاطر از همان آغاز دریافت که بچهها علاقمند به داستانهای آموزشی، توصیه، پند و اندرز نیستند. پرویسلر به عنوان نویسنده، بویژه نویسنده کتاب کودکان بهدرستی نیاز مخاطبان خود را درک کرده بود.
پرویسلر در اینباره گفته بود: «باید برای کودکان داستانهایی نوشت که به قوه خیال آنان پر و بال دهد و آنان را در راه درک ادبیات یاری رساند، تا شاید آنان از این طریق بر برخی از ترسهای خود غلبه کنند.»
پرویسلر بچهها را جدی میگرفت. وی میگفت که باید به کودکان "خوشبینی طبیعی" را منتقل کرد. موفقیت آثار پرویسلر نزد نسلهای مختلف بیانگر درستی شناخت او از دنیای روحی و آرزوهای کودکان است.
وتفرید پرویسلر در روز دوشنبه (۳۰ بهمن/۱۸ فوریه) در سن ۸۹ سالگی چشم از جهان فروبست. برخی کتابهای او از جمله "کرابات"، "هوتسن پلوتس سارق (راهزن)" و "جادوگر کوچولو"در شمار "آثار کلاسیک" به حساب میآیند.
نویسندهای پرکار
پرویسلر مجموعاَ ۳۲ کتاب نوشت که به ۶۰ زبان دنیا ترجمه شدهاند و تا کنون نیز ۵۰ میلیون نسخه از آثارش در جهان به فروش رفتهاند. برند نویمان، وزیر فرهنگ آلمان در واکنش به مرگ پرویسلر گفت: «کودکان و بزرگسالان به یکسان دوستدار کتابهای او بودند. و در این موضوع در آینده نیز تغییری رخ نخواهد داد. ما هنوز خواهان آنیم که آثارش ما را مسحور خود کنند.»
پرویسلر در سال ۱۹۲۳ در رایشنبرگر در منطقه بوهمن (در جمهوری چک امروز) زاده شد. در دوازده سالگی نخستین داستان خود را نوشت. او قصد داشت به عنوان نویسنده در پراگ کار کند، اما در سال ۱۹۴۲ مجبور شد که برای گذراندن خدمت سربازی به ارتش آلمان ملحق شود.
در اواخر جنگ جهانی دوم در رومانی به اسارت ارتش سرخ در آمد و تا ۱۹۴۹ در شوروی سابق زندانی بود. پس از اسارت به ایالت بایرن بازگشت و همزمان با تحصیل دوره آموزگاری، شروع به نوشتن برای روزنامهها و رادیو کرد. بازگشت به بوهمن پس از جنگ میسر نبود، زیرا در چکسلواکی سابق آلمانیزبانها مجبور به ترک مناطق خود شده بودند.
او درباره دوران اسارت تنها به نوشتن یادداشتهایی پراکندهای بسنده کرده است. او مینویسد که مرگ در زندانهای شوروی "امری طبیعی" به شمار میآمد. بیگاری، گرسنگی و بیماری دلایل اصلی مرگ اسرا محسوب میشدند. پرویسلر درباره خودسری زندانبانان، اما همچنین درباره روسهایی مینویسد که حاضر بودند غذای خود را با اسرای آلمانی تقسیم کنند.
اهمیت خیالپردازی
پرویسلر تا سال ۱۹۷۰ به عنوان آموزگار و مدیر مدرسه در شهر روزنهایم در ایالت بایرن سرگرم کار بود و پس از آن بطور تمام وقت شروع به نوشتن داستان برای کودکان کرد. نخستین موفقیت بزرگ وی، انتشار کتاب "مرد آبی کوچولو" در سال ۱۹۵۶ بود.
بسیاری از کتابهای پرویسلر ملهم از دوران کودکی خود او بودند. او در داستانهایش از افسانههای آلمانی و اسلاوی بهره بسیار گرفته است. "کرابات" به گفته پرویسلر "کتاب زندگیاش" است. او حدود ۱۰ سال بر روی این کتاب کار کرد تا سرانجام در سال ۱۹۷۱ آن را منتشر ساخت.
برخی منتقدان وی میگفتند که کودکان در سده بیستم علاقهای به خواندن داستانهای جادوگران، ساحران، پریها، شبحها و موجودات افسانهای ندارند. زیرا این داستانها با جهان واقعی کودکان بیگانهاند. اما پرویسلر این انتقادات را ناموجه میدانست. پاسخ پرویسلر چنین بود: «این داستانها نه تنها درستاند، بلکه مهم و حتی حیاتی نیز هستند. برای دستیابی به کمال انسانی باید توانایی خیال و رویاپردازی را داشت.»
فرار از سطحینگری
پرویسلر بر این باور بود که "کودکان را نباید در داستانها و کتابها با مشکلاتی مواجه ساخت که راهحل آنان در قلمرو اختیارات بزرگسالان" است.
خوانندگان کتابهای پرویسلر بخوبی میان فانتزی و سطحینگری تفاوت قائل میشدند. پرویسلر بهتدریج در انتقادهای ادبی به عنوان نویسندهای شهرت یافت که از سطحینگری و قالبهای متحجردر ادبیات کودکان بیزار است. او خواهان به تصویر کشیدن "جهانی مملو از امید" برای کودکان بود. یکی از منتقدانش به مناسب ۸۰ سالگی پرویسلر نوشت: «او نویسندهای است که میداند چه چیزی برای کودکان خوشایند است، برای نمونه شوخطبعی و زبانی زیبا.»
برخی از کتابهای پرویسلر به فارسی ترجمه شدهاند. از آن میان میتوان به "کرابات" ترجمه علی و عذرا جعفری و بار دیگر به ترجمه نیکی خوگر، "جادوگر کوچولو" ترجمه سپیده خلیلی و بار دیگر به ترجمه محمد همتی، "شبح کوچولو" به ترجمه آذرمیدخت آذرشهاب و "مرد آبی کوچولو" به ترجمه مریم فرادی اشاره کرد.
یکی از دوستداران اوتفرید پرویسلر در سوگ او در توئیتر نوشت: «دوستی به دیدار شبح کوچولو میآید.» یکی دیگر از منتقدان پرویسلر پس از مرگ وی نوشت: « کودکان جهان در انتظار داستانهای پرویسلر هستند. بیشک در آلمان و دیگر کشورهای جهان بسیاری از کودکان داستانهای اوتفرید پرویسلر را برای نوههای خود بازگو خواهند کرد.»