انتقاد «گزارشگران بدون مرز» از دولتهای غربی
۱۳۸۹ خرداد ۲۹, شنبهگزارشگران بدون مرز در آستانه روز جهانی پناهندگان (۲۰ ژوئن) از «پشتیبانی ناکافی جامعه جهانی از روزنامهنگاران و وبنگارانی که به علت تهدید و یا آزار مجبور به ترک کشور خود شدهاند» انتقاد کردند.
این سازمان جهانی مدافع روزنامهنگاران در یک گزارش ۹ صفحهای به مرور اقدامات فوری خود پرداخت که از طریق دو دفتر پاریس و برلین این سازمان و در دفاع از روزنامهنگارانی انجام میگیرد که کشورشان را ترک کردهاند.
در این گزارش آمده است که تعقیب فعالان مطبوعاتی تنها به کشورهای خود آنها محدود نمیشود، بلکه این تهدیدات اعم از تهدید به مرگ یا حملات هدفدار حتی در کشورهایی ادامه دارد که به آن پناه بردهاند.
در این گزارش آمده که کشورهای اروپایی مثل آلمان باید اقدامات موثری نظیر صدور ویزای موقت برای کمک به روزنامهنگاران در معرض تهدید انجام دهند.
در این گزارش همچنین بار دیگر سازمان گزارشگران بدون مرز خواستار گنجاندن سازوکاری در کنوانسیون پناهندگان ژنو شده که بر اساس آن به مواردی که در آن خطر جانی وجود دارد به صورت فوقالعاده رسیدگی شود.
بنا بر این گزارش، سازمان گزارشگران بدون مرز در سال ۲۰۰۹ برای ۲۰ روزنامهنگار تقاضای ویزای فوری از کشور فرانسه کرده که ۱۵ نفر از آنها روزنامهنگاران ایرانی و خانوادههایشان بودهاند.
در این گزارش آمده که سازمان گزارشگران بدون مرز در ۲۰۰۹ از ۱۱۸ روزنامهنگار تبعیدی حمایت و در این راه ۱۳۰ هزار یورو هزینه کرده است.
سازمان گزارشگران بدون مرز در سال ۲۰۰۴ بخش ویژهای برای کمک به روزنامهنگاران در دفتر پاریس خود ایجاد کرد که با زیاد شدن فعالیتهای این بخش، از ابتدای سال جاری میلادی بخشی مشابه در دفتر برلین این سازمان نیز به وجود آمد.
در این گزارش با چند روزنامهنگار نیز مصاحبه شده است که مجبور به فرار از کشورهای خود شدهاند. یکی از آنها دلبر توکلی روزنامهنگار ایرانیست که در روزهای پس از انتخابات مجبور به ترک ایران شد.
توکلی در حالی در این مصاحبه به توضیح وضعیت خود میپردازد که به تازگی و پس از ۹ ماه اقامت تهدیدآمیز در ترکیه موفق شده قدم در خاک فرانسه بگذارد. یک سازمان جهانی دیگر اعلام کرده که ایران بیشترین تعداد روزنامهنگاران تبعیدی را در جهان دارد.
کمیته حمایت از روزنامهنگاران که در نیویورک مستقر است در بیانیهای به مناسبت روز جهانی پناهندگان اعلام کرده که در یک سال گذشته حداقل ۲۹ روزنامهنگار و عکاس خبری ایرانی مجبور به فرار از کشور شدهاند.
روزنامهنگاران ایرانی در نوبت پناهندگی
میترا خلعتبری، روزنامهنگار ایرانی که پس از انتخابات از کشور گریخته و اکنون در آلمان و در انتظار جواب درخواست پناهندگی خود است، میگوید: «نمیشود کمکها یا حمایتهایی را که کشورهای غربی کردهاند، نادیده گرفت. اما واقعاَ کافی نبوده مثلا من به عنوان روزنامهنگاری که بعد از انتخابات از ایران آمدم بیرون و در همان روز اول پناهنده شدم، هنوز بعد از نزدیک به یک سال که از این قضیه دارد میگذرد تکلیفم مشخص نیست و خیلی از روزنامهنگارهای دیگری که از کشور بیرون آمدهاند هم در وضعیت مشابه من قرار دارند.»
این روزنامهنگار ایرانی با بیان اینکه «امیدوارم آوارگی خبرنگاران ایرانی روزی تمام شود،» میگوید:« خبرنگارانی که پس از انتخابات مجبور شدند کشور را ترک کنند و خودشان را به کشورهای غربی رساندند چیز زیادی نمیخواستند. یک امنیت نسبیای میخواستند که جانشان در امان باشد و موقعیتی که یک مقدار بتوانند در یک جا ساکن شوند و بتوانند کارشان را دوباره ادامه دهند و یک زندگی عادی را شروع کنند. اما تا به امروز این اتفاق نه در مورد من و نه در مورد بسیاری از آنهایی که من با آنها در تماس هستم نیفتاده است.»
او با انتقاد از دولتهای غربی میگوید: « خیلی از کشورهای غربی مثل آلمان، فرانسه و ... در بیانیههایی که صادر کرده بودند اعلام کرده بودند که حمایتشان خیلی بیشتر از این خواهد بود اما عملاَ اینطور نشد. یعنی جدا از بسیاری از روزنامهنگارانی که مجبور شدند مدت طولانی در کشورهای ناامن بمانند و همچنان هم بعضی از آنها در همان کشورها هستند، عدهای که توانستند به کشورهای غربی بیایند هنوز هم بلاتکلیف هستند.»
آیدا قجر روزنامهنگار دیگری که با فرزندش در پاریس در انتظار پاسخ درخواست پناهندگی خود و همسرش است، نیز میگوید: « به عنوان روزنامهنگار و فعال حوزه زنان به همراه همسر و پسرم در لبنان بودم که پس از انتخابات و به علت فعالیتهای روزنامهنگاری و گزارشهای من و همسرم از طرف سفارت ایران در لبنان مورد تهدید قرار گرفتیم که باید خاک لبنان را به این عنوان که لبنان زمین ایران است ترک کنیم.»
او ادامه میدهد: «ما ناچار شدیم لبنان را ترک کنیم و چون راه بازگشت به ایران نداشتیم از طریق سازمان گزارشگران بدون مرز و با کمک آنها توانستیم به کشور فرانسه بیاییم و از سر ناچاری مراحل پناهندگی را طی کنیم.»
این روزنامهنگار درباره حمایت ناکافی کشورهای غربی از روزنامهنگاران پناهجوی ایرانی میگوید: «با توجه به اینکه کشورهای غربی همیشه مدعی حقوق بشر بودند به نظر میرسد در مقابل آن چیزی که به طور ناگهانی در ایران برای روزنامهنگاران، فعالان سیاسی، و وبلاگنویسان اتفاق افتاد آن طوری که باید حمایت نکردند.»
مریم میرزا
تحریریه: بهمن مهرداد