انتشار فهرست کشورهای کمککننده به فرار مالیاتی
۱۳۸۸ فروردین ۱۵, شنبهدر نشست سران بیست کشور مهم جهان (گروه ۲۰) در لندن سندی با ۲۹ بند برای مهار بحران اقتصادی به امضاء رسید. در این سند کشورهای عضو متعهد به اجرای اقداماتی شدند که در راستای تحکیم بازارهای بینالمللی و رونقبخشی به اقتصاد جهانی باشد.
یکی از این بندها درباره مبارزه با "واحههای مالیاتی" است. واحههای مالیاتی اصطلاحاً به کشورهایی اطلاق میشود که راههای فرار از پرداخت مالیاتها را فراهم میکنند و ازهمکاریهای بینالمللی برعلیه تخلفات مالیاتی سرپیچی میکنند.
گروه ۲۰ درصدد اجرای اقداماتی علیه واحههای مالیاتی است، که از همکاریهای حقوقی در سطح بینالمللی سرباز میزنند. در سند لندن آمده است: «ما (گروه ۲۰) آمادهایم که تحریمهایی را علیه این واحههای مالیاتی به منظور حمایت از سیستمهای مالی خود مقرر سازیم.»
انتشار لیستهای سیاه و خاکستری
سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) با انتشار سه لیست متفاوت به واحههای مالیاتی هشدار داد. در لیست نخست، معروف به لیست سیاه، کشورهایی جای دارند که حاضر به هیچگونه تبادل اطلاعات در زمینه مالیاتی نیستند. بر لیست سیاه نام کشورهایی همچون کستاریکا، مالزی، فیلیپین و اوروگوئه به چشم میخورد.
لیست خاکستری (لیست دوم) در برگیرنده کشورهایی است که قول همکاری بینالمللی را دادهاند، اما تاکنون گام عملی در این زمینه برنداشتهاند. این لیست نسبتاً طولانی دربرگیرنده ۳۸ کشور جهان است. کشورهایی همچون سوئیس، اتریش، بلژیک، لوکزامبورگ، سنگاپور، شیلی و بحرین در این لیست قرار دارند. در لیست خاکستری کشورهای کوچک دیگری مانند لیختناشتاین، موناکو و باهاما نیز دیده میشوند.
لیست سفید (لیست سوم) شامل باقی کشورهایی است که معیارهای مالیاتی سازمان همکاری و توسعه اقتصادی را پذیرفته و به اجرا گذاشتهاند.
خشنودی چین از عدم انتشار نام هنگکنگ و ماکائو
بیش از همه فرانسه و آلمان خواستار انتشار لیست کشورهای متخلف بودند. چین به خاطر وضعیت ویژه هنگ کنگ و ماکائو بیم داشت، که نام این دو بر لیست مناطق متخلف جای گیرد.
در نشست گروه ۲۰ در لندن، میان فرانسه و چین اختلاف نظر جدی بر سر واحههای مالیاتی رخ داد، که تنها با میانجیگری بارک اوباما قضیه خاتمه پیدا کرد.
بنا به گفته ناظران، سارکوزی حتا تهدید به ترک اجلاس لندن کرده بود. در مقابل چین نیز همکاری اقتصادی- سیاسی خود را منوط به حذف نام این دو منطقه از لیست کشورهای متخلف کرده بود.
ظاهراً نبود نام این دو منطقه بر روی لیستهای سیاه و خاکستری نتیجه سازشی است، که در پشت درهای بسته صورت گرفته است. فرانسه و آلمان برای جلوگیری از شکست کامل اجلاس لندن مجبور به قبول گذشتهایی نسبت به برخی از کشورها شدند.
ایالت "دلویر" در آمریکا نیز معروف به واحه و یا "بهشت"مالیاتی است. نام این ایالت نیز بر روی لیست مناطق متخلف نیامده است. معیار تشخیص برای کشورها و مناطق متخلف، وابسته به میزان قراردادهای مالیاتی با کشورهای دیگر است. بنا به گفته کارشناسان سازمان همکاری و توسعه اقتصادی، هر کشوری با بیش از ۱۲ قرارداد مالیاتی بر روی لیست سفید جای گرفته است.
خشم سوئیس و لوکزامبورگ
انتشار نام واحههای مالیاتی سبب ایجاد نارضایتی در نشست وزیران مالی اروپا در پراگ شد. ژان کلود یونکر، نخستوزیر لوکزامبورگ و مسئول شورای وزیران مالی اروپا، اعتراضی شدید به انتشار لیست مناطق متخلف داشت. به نظر وی سازمان همکاری و توسعه اقتصادی بدون تماس با این کشورها و اطلاع از وضعیت حقوقی و کنونی آنان مبادرت به درج نام این کشورها کرده است.
وی افزود: لوکزامبورگ در حال مذاکره بر سر عقد قراردادی است که به موجب آن اخذ "مالیات دوگانه" ممکن خواهد شد. لوکزامبورگ با عقد این قرارداد از لیست خاکستری خارج خواهد شد.
دولت سوئیس نیز به درج نام خود بر روی لیست خاکستری اعتراض کرد. دولت سوئیس اصطلاح واحه مالیاتی را شامل حال خود نمیداند.
پس از انتشار این لیست کشور فیلیپین آمادگی خود را برای تبادل اطلاعات مالیاتی با سازمانهای بینالمللی اعلام کرد.
در پی انتشار لیست واحههای مالیاتی، پیر اشتاینبروک، وزیر دارایی آلمان گفت: «دوران حفظ اسرار بانکی به سر آمده است.» به نظر منتقدان، لیست سیاه شامل کشورهای بیاهمیتی میشود، که به لحاظ مالی تاکنون تاثیر اندکی بر بازارهای مالی داشتهاند.