امنیت به جای زیبایی؟

«پاریزر پلاتس، شماره‌ی ۲». دیپلمات‌های آمریکایی در برلین، باید بیش از ده سال منتظر این آدرس تازه‌ی مهم می‌شدند. از همین رو گشایش این ساختمان، برای «ویلیام تیمکن» سفیر آمریکا در برلین، از اهمیت تاریخی برخوردار است.

تیمکن می‌گوید: «ما در اینجا تنها یک ساختمان را افتتاح نمی‌کنیم، بلکه تاریخ می‌نویسیم».

بسیاری از برلینی‌ها تقریبا دیگر باور نمی‌کردند که ساختمان سفارت آمریکا در همسایگی دروازه‌ی براندنبورگ روزی به پایان برسد. مدت‌ها پس از آنکه بریتانیایی‌ها و فرانسوی‌ها سفارتخانه‌های تازه‌ی خود را در قلب برلین گشوده بودند، آمریکایی‌ها هنوز در حال طرح‌‌ریزی بودند. تیم پیرامون «جان رابل» آرشیتکت آمریکایی، اواسط دهه‌ی ۹۰ طرح اولیه‌ای درانداخت. قرار بود یک ساختمان زیبا و راحت ساخته شود، ولی به گفته‌ی رابل در آن موقع هنوز سخنی از امنیت در میان نبود.

ولی بعد موضوع حمله تروریستی به سفارتخانه‌های آمریکا در کنیا و تانزانیا با قربانیان فراوان پیش آمد. بدین‌سان آرشیتکت‌ها ناچار بودند طرح خود را عوض کنند.

رابل می‌گوید: «پس از ضربات تروریستی در سال ۱۹۹۸، دولت آمریکا استانداردهای امنیتی کاملا تازه‌ای برای سفارتخانه‌ها ایجاد کرد. بدین‌سان، امنیت به بخش مهمی از طرح‌ریزی ما تبدیل شد».

پس از حملات یازدهم سپتامبر، خواسته‌های امنیتی بار دیگر افزایش یافت. آمریکایی‌ها دیگر فقط نمی‌خواستند سفارتخانه‌ی خود را با تصورات امنیتی خود تطبیق دهند، بلکه کل محوطه‌ی پیرامونی آن را. آنان پیشنهاد کردند که مسیر خیابان‌ها و پیاده‌روها تغییر کند، تا فاصله‌های امنیتی به سفارتخانه بیشتر شود. سنای برلین این پیشنهاد را مبالغه‌آمیز می‌دانست و معتقد بود که برلینی‌ها و جهانگردان باید آزادانه بتوانند در «پاریزر پلاتس» قدم بزنند. سنای برلین مسدود کردن راه‌ها به دروازه‌ی براندنبورگ را غیرعملی خواند. پس از مذاکرات، مصالحه‌ای صورت گرفت و آرشیتکت رابل دست به کار طرح تازه‌ای شد.

ولی از طرح اولیه چیز زیادی باقی نماند. افزون بر آن، کنگره‌ی آمریکا بودجه‌ی ساختمانی سفارت را نیز شدیدا کاهش داد. در نتیجه سفارتخانه‌ای ساخته شد که فقط قابلیت کارکردی دارد. معماری آن کهنه و پس‌زننده به نظر می‌رسد. ترس از حملات تروریستی را می‌توان در پنجره‌ها و دیوارها دید. ساختمان، پیوندی با ساختمان‌های جنبی خود ندارد و یک تکه‌ی جدا شده از خیابان است. میله‌‌های قطور، پیاده‌رو را ضایع کرده‌اند.

ویلیام تیمکن سفیر آمریکا در برلین، محل کار تازه‌ی خود را چنین توصیف می‌کند: سفارتخانه در وهله‌ی نخست یک ساختمان اداری است که در آن کار می‌کنند و ورود عموم به آن آزاد نیست. به دلایل امنیتی، فقط با یک دعوتنامه می‌توان وارد سفارت آمریکا شد.

Nina Werkhäuser / رادیو دویچه وله