افزایش تیرگی روابط میان عراق و ترکیه

به گزارش رسانه‌ها، مجلس نمایندگان ترکیه در روز پنجشنبه (۴ اکتبر / ۱۳ مهر) نشستی مشورتی درباره تمدید ماموریت‌های خارجی ارتش ترکیه برگزار خواهد کرد. قرار است این نشست بیش از هر چیز به حضور نظامی ارتش ترکیه در شمال عراق بپردازد. طبق مصوبه‌ای قانونی مدت ماموریت ارتش ترکیه در خارج این کشور در تاریخ ۱۷ اکتبر (۲۶ مهر) به پایان می‌رسد.

روز سه‌شنبه (۲ اکتبر / ۱۱ مهر) دولت عراق به نشانه اعتراض به موضوع نشست مشورتی مجلس نمایندگان ترکیه در روز پنجشنبه تصمیم گرفت به حضور نیروهای نظامی خارجی در خاک عراق پایان دهد. اگر تصمیم دولت عراق اجرایی شود، ترکیه مجبور خواهد شد چند پایگاه نظامی خود در شمال عراق را ببندد.

به گزارش خبرگزاری رویترز، عراق روز سه‌شنبه از ترکیه خواست حمله به آن دسته از نیروهای شورشی کرد را که در منطقه مرزی شمال عراق پناه گرفته‌اند متوقف کند.

واحدهای ارتش ترکیه از دهه ۱۹۹۰ در شمال عراق مستقر هستند تا در آنجا علیه حزب "کارگران کردستان" (پ‌ک‌ک) بجنگند که فعالیت آن در ترکیه ممنوع است. حضور نظامی ترکیه در عراق بر پایه پیمانی است که میان دولت ترکیه و دیکتاتور سرنگون‌شده عراق، صدام حسین، در سال ۱۹۹۵ بسته شده بود. ترکیه از جمله در سال ۲۰۰۸ شمار زیادی سرباز برای مقابله با رزمندگان پ‌ک‌ک به عراق گسیل داشت. طی چند ماه گذشته درگیری‌های سنگینی میان نیروهای نظامی ترکیه و نیروهای پ‌ک‌ک رخ داده است.

عراق دخالت قدرت‌های خارجی را رد می‌کند

دولت عراق روز سه‌شنبه تصریح کرد که حاضر به پذیرش دخالت قدرت‌های خارجی در عراق نیست. به گفته سخنگوی دولت عراق، علی الدباغ، دولت عراق از مجلس نمایندگان این کشور خواسته است قراردادهایی را که پذیرش چنین دخالت‌هایی را مجاز می‌دارند یا لغو کند یا تمدید آن را نپذیرد. 

سخنگوی دولت عراق همچنین از تلاش‌هایی که برای تمدید ماموریت خارجی ارتش ترکیه در مجلس نمایندگان این کشور صورت می‌گیرد انتقاد کرد. الدباغ گفت که کابینه دولت عراق مخالف این امر است و آن را در تناقض با اصول همسایگی و حسن همجواری می‌داند. الدباغ افزود: «دولت عراق حضور نیرو یا پایگاهی خارجی در خاک عراق و نیز حمله نیروهای نظامی خارجی به خاک عراق بعنوان دنبال کردن شورشیان را نمی‌پذیرد.» سخنگوی دولت عراق تاکید کرد که عدم توجه به خواست دولت عراق به معنای نقض حق امنیت و اقتدار ملی عراق است.

دلایل مختلف برای تیرگی روابط میان عراق و ترکیه

در حال حاضر مسائلی دیگر نیز بجز مسئله حضور نظامی ترکیه در عراق بر روابط میان این دو کشور همسایه سایه افکنده است، از جمله موضوع طارق الهاشمی، معاون رئیس‌جمهور عراق که به اتهام شرکت در عملیات تروریستی در عراق محکوم به اعدام شده، اما در ترکیه به عنوان پناهنده به سر می‌برد. عراق ماه گذشته خشمگین شد از اینکه دولت ترکیه به درخواست این کشور برای استرداد الهاشمی جواب رد داد.

از سوی دیگر کردهای شمال عراق که از سال ۱۹۹۱ دولتی خودمختار تشکیل داده‌اند و نیروهای نظامی خود را دارند، خود را مسئول دفاع از مرز عراق با ترکیه نیز می‌دانند. کردها که از خودمختاری خود دفاع می‌کنند به نیروهای دولت مرکزی عراق اجازه نمی‌دهند وارد منطقه آنان شوند. آنان همچنین بخاطر علائق اقتصادی خود به ترکیه نزدیک شده‌اند.

دولت مرکزی عراق بخصوص از توافق‌هایی که میان ترکیه و منطقه خودمختار کردستان عراق در مورد صادرات نفت صورت گرفته ناخشنود است. نوری مالکی، نخست وزیر عراق، در ماه سپتامبر دعوت ترکیه را برای دیدار از این کشور نپذیرفت.

با این همه مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق، بارها عملیات نظامی ترکیه علیه پ‌ک‌ک در عراق را محکوم کرده  و تاکید دارد که مسئله کردهای ترکیه تنها می‌تواند از راه مسالمت‌آمیز حل شود.