اعتصاب در شهرهای کردنشین در اعتراض به اعدامهای سیاسی • مصاحبه
۱۳۸۹ اردیبهشت ۲۳, پنجشنبه
اعتصاب در چند شهر کردنشین، امروز پنجشنبه در اعتراض به اعدام ۵ تن از زندانیان سیاسی و خطر اعدام ۲۰ تن دیگر صورت گرفته است. در روز یکشنبه گذشته (۱۹ اردیبهشت / ۹ مه) پنج زندانی سیاسی، که چهار نفر آنان کرد بودند، در زندان اوین اعدام شدند. این پنج نفر عبارت بودند از فرزاد کمانگر، علی حیدریان، فرهاد وکیلی، شیرین علم‌هولی و مهدی اسلامیان. با اعدام پنج زندانی، شمار اعدام‌شدگان سیاسی پس از انتخابات سال گذشته در ایران، به هشت تن رسید. برای ۱۷ زندانی کرد و سه زندانی غیرکرد دیگر نیز حکم اعدام صادر شده است.
مصاحبه‌ای با سامان رسول‌پور، روزنامه‌نگار و فعال حقوق بشر، درباره اعتصاب در چند شهر کردنشین ایران.
دویچهوله: آقای رسول‌پور، شما امروز یکی از منابع خبر کردستان هستید. خبرها را گرد میآورید و در وبلاگتان بازتاب میدهید. با توجه به اخباری که به دستتان رسیده، فکر میکنید در مجموع اعتصاب امروز در کردستان پرجلوه بوده است؟
سامان رسول‌پور: در مجموع، در همهی شهرهای کردستان اعتصاب صورت گرفته و شهروندان کرد از این فراخوان استقبال کردهاند. در شهرهایی مانند مهاباد، سنندج، مریوان، اشنویه، سقز، بانه و شهرهای دیگر، بیش از ۹۰درصد مغازهها و اماکن عمومی تعطیل بودهاند.
حتی گفته میشود که در مهاباد و سنندج همهی مغازهها و بازار یکپارچه تعطیل هستند و مردم در خانهها ماندهاند و بیرون نیامدهاند. خیابانها در این شهرها خالی هستند و نیروهای امنیتی در میادین اصلی شهر مستقر شدهاند.
گفته میشود که در بعضی از شهرها، از جمله کامیاران، دانشآموزان به سر کلاسها نرفتهاند. خبر رسیده که در مهاباد نیز دانشجویان دانشگاه «پیام نور» سر کلاس درسشان حاضر نشدهاند. در کل استقبال شهروندان کرد چشمگیر بوده و چنین حرکت مسالمتآمیز و مدنیای در اعتراض به اعدامها، در کردستان بی‌سابقه بوده است.
از ادارات خبری رسیده است؟
خبرهایی رسیده که در برخی از شهرها ادارات به شکل نیمهتعطیل درآمدهاند و بسیاری از کارمندان سرکارشان نرفتهاند و به خصوص در کامیاران ادارات نیمهتعطیل بودهاند. در سنندج نیز اماکن عمومی و از جمله بانکها یا تعطیل شدهاند و یا خالی بودهاند و کسی به آنجا مراجعه نکرده است. میتوان گفت که فضای سکوت، تعطیلی و اعتراض در همهی شهرهای کردستان مشاهده شده است.
از حضور نیروهای پلیس چه شنیدهاید؟
آنچه در همهی شهرها یکسان است، این بوده که نیروهای امنیتی در میادین اصلی شهرهای کردستان مستقر شدهاند و اقدام به تصویربرداری و فیلمبرداری از مغازههایی کردهاند که تعطیل بودهاند. اما جمعیت زیادی در شهرها حاضر نبودهاند و شهروندان بیشتر در خانه ماندهاند.
خبرهای تایید نشدهای هم از سقز و سنندج به دست ما رسیده که حاکی از آن است که درگیریهای پراکندهای میان شهروندان معترض و نیروهای گارد ویژه صورت گرفته است. بر اساس این اخبار که هنوز نتوانستهایم از درست بودن آن مطمئن بشویم، در سنندج دو نفر مجروح شدهاند و گویا در سقز هم یک نفر بازداشت شده است.
با توجه به این که شما این روزها واکنشها و روحیهی مردم کردستان را دنبال میکنید، میتوانید برایمان بگویید که تعبیر مردم این منطقه از اعدامهای اخیر چیست؟
در سالهای گذشته، اعدامهای سیاسی در کردستان تقریبا متوقف شده بود. اما امسال احسان فتاحیان اعدام شد و در روزهای اخیر هم شاهد اعدام این پنج نفر بودیم. در مجموع، همیشه حساسیت زیادی در مورد اعدامهای سیاسی در کردستان ایران وجود دارد. به خصوص بعد از انقلاب شاهد اعدامهای دستهجمعی بودیم و مردم نسبت به مسئلهی اعدام خیلی ناراحت و حساس هستند.
میتوان گفت که مردم فکر نمیکردند این اعدامها صورت بگیرد و این افراد آن هم به شکل دستهجمعی اعدام شوند. انتشار خبر این اعدامها، همهی شهروندان کرد را شوکه کرده بود. چون طی این سالها همه این افراد را میشناختند، نامههای فرزاد کمانگر را خوانده بودند و از روند بررسی پرونده و رنجنامههایی که این زندانیان نوشته بودند، اطلاع داشتند.
این احساس و ناراحتی شهروندان کرد در مجموع، منجر به این شد که چنین پتانسیلی وجود داشته باشد و بعد از صدور این فراخوان، مردم به این شیوه اعتراض خود را نشان بدهند.
من فکر میکنم، مردم امروز پیام روشنی به حاکمیت دادند و اعتراض خود را به اعدامهای سیاسی اعلام کردند.
سال گذشته، در آستانهی انتخابات، آیتالله خامنهای به کردستان سفر کرد و آن زمان اینگونه جلوه دادند که کردستان مهار و آرام است. آیا از آن موقع تا کنون، وضعیت تغییر کرده است؟
سفر آقای خامنهای هیچ تاثیر خاصی در وضعیت منطقه نگذاشت. هرچند رسانههای حامی حکومت خواستند این را القا کنند که سفر ایشان میتواند به بهبود اوضاع بیانجامد و در وضعیت اقتصادی و همهی حوزههای دیگر شاهد بهبودی در کردستان باشیم؛ اما افکار عمومی چنین خوشبینیای نداشتند و فکر نمیکردند که قرار است اتفاق خاصی بیفتد.
این اعدامها هم دقیقاً یک سال بعد از سفر آیتالله خامنهای به کردستان صورت گرفت. یعنی این افراد دقیقاً در سالگرد سفر ایشان به کردستان اعدام شدند. شهروندان کرد نیز در مجموع احساس خاصی نسبت به این موضوع داشتند. حتی با دوستان که در کردستان صحبت میکردم، میگفتند این که اعدامها در سالگرد سفر آقای خامنهای انجام شده است، حاوی یک پیام است و در جهت حاکم کردن فضای رعب و وحشت بوده است.
به هرحال فارغ از این که سفر آیتالله خامنهای ارتباط مستقیمی با این اعدامها داشته است یا نه، مردم فکر میکنند سفر ایشان و سالگرد سفر ایشان خبرهای شومی را با خود به همراه آورد.
حمایت گروهها و شهروندان غیرکرد تا چه حد در میان شهروندان کرد بازتاب دارد؟
افکار عمومی در کردستان همیشه این انتقاد را داشتهاند که شهروندان ایرانی غیرکرد نسبت به سرکوبی که در کردستان صورت میگیرد و اعدامهایی که قبلا در کردستان انجام شده، واکنش خاصی نشان ندادهاند و همین سکوت باعث شده که حاکمیت جسورتر و بیپرواتر بشود و دست به این اعدامها بزند.
اما آنچه این بار بی‌سابقه است، حمایت شهروندان غیرکرد، فعالان سیاسی مدنی و حقوق بشری ملیتهای دیگر در سرتاسر ایران است. این بار شاهد بودهایم که مردم در سراسر ایران با کردها همراهی کردهاند و با آنان همدلی داشتهاند و دهها مطلب در اینباره نوشته شده است.
حاکمیت فکر نمیکرد با اعدام این افراد چنین اجماعی در بین کردها و دمکراسیخواهان و مدافعان حقوق بشر در سراسر ایران بهوجود بیاید. بلکه برعکس تلاششان این بود با این اعدامها از جنبش سبز و جنبش اعتراضی مردم ایران زهرچشم بگیرند.
اما دقیقاً نتیجهی عکس گرفتند و این اعدامها در عین حال که همه را ناراحت کرده است و محکوم است، موجب شده که همدلیای بین عموم ایرانیان حول این محور بهوجود بیاید که همه به اعدامهای سیاسی اعتراض دارند و میخواهند این اعدامها تحت هیچ بهانهای و هیچ توجیهی صورت نگیرد و خاتمه پیدا کند.
فارغ از این مسئله هم اعتراض به حاکمیت حول محور این اعدامها و فراتر از آن بیشتر شده و تا آنجایی که من با افراد مختلف صحبت کردهام، شهروندان کرد از این موضوع به عنوان امر بیسابقهای در ایران و کردستان یاد کردهاند.
مصاحبه‌گر: کیواندخت قهاری
تحریریه: عباس کوشک جلالی