ادامه‌ی تغییرات ساختاری در سپاه پاسداران
۱۳۸۷ تیر ۲۳, یکشنبه
این تغییرات از یک‌سال پیش با انتصاب محمدعلی جعفری به فرماندهی کل نیروهای سپاه پاسداران آغاز شد و با معرفی فرماندهان جدید نیروی زمینی سپاه و نیروی بسیج ادامه می‌یابد. جعفری این تغییرات را بخشی از اقدام‌هایی عنوان می‌کند که از چندین سال پیش برنامه‌ریزی شده و هدف از آن ایجاد تحولات ساختاری و افزایش توان رزمی و قدرت دفاعی سپاه می‌باشد.
شهریور ماه سال ۸۶ محمدعلی جعفری جانشین یحیی رحیم‌صفوی شد که ده سال فرماندهی کل نیروهای سپاه بود. جعفری پیش از آنکه در سال ۸۴ از سوی آیت‌الله علی خامنهای مامور راه‌اندازی مرکز راهبردی سپاه بشود، سیزده سال فرماندهی نیروی زمینی را بر عهده داشت.
او روز شنبه ۲۲ تیر، در مراسم معرفی فرماندهان جدید نیروی زمینی و بسیج، گفت: «بحث ساختار جدید نیروی زمینی و مقاومت، سابقه چندین سالانه دارد که بررسی‌های دقیق کارشناسی آن در مرکز راهبردی سپاه و ستاد کل نیروهای مسلح انجام شد.»
ضرورت تغییرات با توجه به تغییر نوع تهدیدهای خارجی
محمد علی جعفری در همان روزی که مراسم معارفه‌اش برپا شد اعلام کرد، «جابجایی مدیران و فرماندهان یک ضرورت برای پویایی و پیشرفت و تحول هرچه بیشتر است.» فرماندهی سپاه، عصر دیروز تاکید کرد:«در سال‌های گذشته تغییرات زیادی در سپاه نداشتیم، اما در سال‌های اخیر با توجه به تغییر نوع تهدیدات خارجی و پیشرفت فناوری‌های رزمی، تغییرات ضرورت پیدا کرده است.»
جعفری افزود:«عملی کردن طرح تحول و تعالی بسیار دشوارتر از طراحی و برنامه‌ریزی آن است.» اما به نظر می‌رسد، او که در مرکز راهبردی، این تغییرات را طراحی کرده و به تایید آیت‌الله خامنهای رسانده، در حدود ده ماهی که فرماندهی سپاه را بر عهده دارد عملی کردن این کار دشوار را با سرعت زیاد به پیش می‌برد.
با کنار گذاشتن فرماندهی سابق نیروی زمینی، محمدرضا زاهدی، تنها فرماندهان نیروهای دریایی و هوایی هستند که از دوران رحیم‌صفوی باقی مانده‌اند. با این همه بخش مهم تحولات سپاه را باید در ساختار آن دید که به عزل یا جا به جایی تعداد زیادی از فرماندهان میانی نیز انجامیده است.
پیوند تنگ‌تر سپاه و بسیج
هشتم تیرماه یکی دیگر از برنامه‌هایی که طراحی آن در مرکز راهبردی به وسیله‌ی جعفری انجام شده، به صورت ایجاد ۳۱ سپاه استانی آغاز شد. هدف از تشکیل سپاه‌های استانی، بالا بردن تحرک نیروهای نظامی هر منطقه و تمرکز زدایی اعلام شده است.
از پیامدهای این تغییرات نزدیک‌تر کردن سپاه و بسیج است. یکی از نخستین اقدام‌های جعفری در سمت جدید ادغام فرماندهی این دو نیرو بود که فرماندهی نیروهای بسیج را نیز در اختیار او قرار داد. گفته می‌شود جعفری این طرح را از سال‌ها قبل در ذهن داشته اما فرماندهی سابق سپاه با آن مخالفت می‌کرده است.
هفته نامه صبح صادق، ارگان رسمی سپاه، در شماره هفته‌ی گذشته‌ی خود تحلیل مفصلی منتشر کرده که در آن احتمال حمله‌ی نظامی اسرائیل به ایران، غیرواقعی و غیر عقلانی ارزیابی شده است. در این تحلیل با اشاره به ابعاد واکنش ایران به یک تهاجم نظامی، دغدغه‌ی اسرائیل از عواقب چنین اقدامی، مانعی جدی در راه انجام آن عنوان شده‌است.
صبح صادق می‌نویسد، برای تل‌آویو «آغاز کردن جنگ در چنین وضعیتی حرکت در سایه مرگ و فرو رفتن در کام مرگ است.» ارگان سپاه در این تحلیل به شاخص‌هایی اشاره می‌کند که مطالعه و بررسی آن در هر جنگی ضروری است. این نشریه یکی از این شاخص‌ها را «دارا بودن توان لازم برای حفظ روحیه مردمی و انسجام سیاسی ـ اجتماعی در داخل» ذکر کرده است.
گمانه‌زنی‌ها درباره علل تحولات اخیر سپاه
برخی از ناظران تحولات اخیر سپاه را بی‌ارتباط با نا آرامی‌های احتمالی داخلی در صورت بروز یک حمله‌ی نظامی نمی‌دانند. بهره‌گیری از نیروهای بسیج و مانورهایی که در شهرهای بزرگ انجام شده می‌تواند بخشی از برنامه‌هایی باشد که هدف آن ایجاد آمادگی برای مقابله با اغتشاش‌های داخلی است.
جعفری در حالی به فرماندهی کل نیروهای سپاه منصوب شد که پنج سال فرمانده قرارگاه ثارالله تهران بود. نیروهای این قرار گاه در مهار ناآرامی‌هایی چون حوادث ۱۸ تیر دانشگاه‌های تهران در سال ۷۸ نقشی تعیین کننده برعهده داشته‌اند.
فرماندهی سپاه یک ماه پس از منصوب شدن، هفتم مهرماه ۸۶، از تغییر استراتژی این نیرو خبر داد که به گفته‌ی او «از سوی رهبر انقلاب مشخص شده.» جعفری گفته بود «ماموریت اصلی سپاه در حال حاضر مقابله با تهدیدهای داخلی است و سپس در صورت تهدید نظامی خارجی سپاه به کمک ارتش خواهد شتافت.»
ظاهرا این «ماموریت اصلی» اکنون تغییر کرده است؛ در ماه‌های اخیر فرماندهان سپاه ضرورت افزایش توان دفاعی و تهاجمی این نیرو و تغییر ساختاری آن را تهدیدهای نظامی خارجی، به ویژه از سوی آمریکا، عنوان می‌کنند.