«اتباع بیگانه» مسئول شیوع وبا در ایران شناخته شدند

به گفته‌ی رییس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیردار در ایران استفاده از سبزیجات در رستوران‌ها و اغذیه‌فروشی‌ها "تا اطلاع ثانوی" ممنوع است. زمینه‌ی اصلی اعلام چنین خبری در روزهای پایانی تابستان امسال به شیوع بیماری "شبه وبا" و "اسهال روده" در برخی استان‌های ایران باز می‌گردد که انتشار اخبار مربوط به آن در روزهای اخیر موج نگرانی‌ دوباره‌ای را بیش از همه میان مردم رقم زده است.

طبق آخرین گزارش‌‌ها از هفته گذشته تا کنون نزدیک به ۶۰ بیمار مبتلا به شبه وبا در بیمارستان‌های استان زنجان بستری شده‌اند و گفته می‌شود بخش ویژه‌ای مربوط به این بیماری در بیمارستان زنجان تشکیل شده است. در همین حال از استان البرز نیز گزارش‌هایی مبنی بر ابتلای چندین نفر به بیماری وبا منتشر شده است.

وبا یک بیماری حاد اسهالی است که از شایع‌ترین بیماری‌های فصل تابستان به شمار می‌رود و عامل اصلی ابتلا به آن نیز نوشیدن آب آشامیدنی ناسالم و یا خوردن سبزیجات و میوه‌های خام آلوده است. در حالی که انتشار این بیماری در بسیاری از کشورهای جهان به سال‌های دور بازمی‌گردد و هم‌اینک این بیماری ریشه‌کن شده اما هر ساله شیوع وبا در ایران قربانی می‌گیرد.

محمد مهدی گویا، رییس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیردار اعلام کرده است که بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهند اصلی‌ترین راه انتقال بیماری وبا در ایران "سبزی‌هایی است که با آب آلوده آبیاری می‌شوند."

اما نکته‌ای که سخنان این مقام مسئول در وزارت بهداشت ایران را برجسته و قابل تأمل می‌کند، اشاره‌ی وی به نقش"اتباع بیگانه" ساکن در ایران در شیوع بیماری وباست.

آبیاری مزارع با فاضلاب شهری

مرداد ماه سال جاری رئیس اداره بهداشت آب و فاضلاب در ایران از آبیاری نزدیک به ۶ هزار هکتار از مزارع سبزی در جنوب تهران با فاضلاب خبر داد. غلامرضا شقاقی در گفتگویی با خبرگزاری مهر بیشترین مشکل را مربوط به دانشگاه علوم پزشکی تهران دانسته و گفته بود: « وزارت بهداشت وظیفه نظارتی و معرفی متخلف به دستگاه قضائی را بر عهده دارد که راهکار سازنده‌ای نیست. زیرا متخلفین بعد از پرداخت جریمه نقدی دوباره به کار خود ادامه می‌دهند.»

اندکی پس از انتشار این خبر معصومه ابتکار، رئیس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران نیز آبیاری مزارع جنوب تهران با فاضلاب را مشکلی قدیمی خوانده و اظهار داشته بود که این مزارع سال‌هاست که با فاضلاب آبیاری می‌شوند و از عدم توجه و پیگیری مسئولان نسبت به آن خبر داده بود.

به گفته‌ی رییس پیشین سازمان محیط زیست، در دوران مسئولیت وی در این سازمان تذکری در همین زمینه به جهاد کشاورزی داده شده اما این تذکر همچنان مورد بی‌اعتنایی قرار گرفته و آبیاری سبزیجات با فاضلاب ادامه دارد. در همین حال گزارش‌های دیگر حاکی از آن بودند که نه تنها مزارع تهران که در مناطق دیگر همچون بروجرد فاضلاب شهری منبع اصلی آبیاری سبزیجات به شمار می‌رود.

یکی از اعضای جامعه جنگلبانی ایران گفته بود که ۵۰۰ هکتار از زمین‌های کشاورزی حاشیه شهر بروجرد با آب‌های آلوده آبیاری می‌شوند و برخی کشاورزان نیز از پسماندهای کارخانجات برای آبیاری سبزیجات استفاده می‌کنند.

نکته قابل توجه در این میان نپذیرفتن و تکذیب اخباری از این دست توسط مسئولان در ایران بود. در مصاحبه‌ای با سایت خبر آنلاین محمد مهدی گویا، رییس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیردار آبیاری مزارع با فاضلاب را تکذیب کرده و مدعی شده بود که چنین موضوعی صحت ندارد. وی همچنین گفته بود که "گزارشی رسمی مبنی بر آلوده بودن آب‌های مزارع جنوب تهران نرسیده است."

از سوی دیگر یکی از اعضای کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی نیز با اعلام این‌که هنوز گزارشی "مبنی بر تخلف در استفاده از فاضلاب شهری برای تولید سبزیجات" به این کمیسیون ارسال نشده بر این موضوع سرپوش گذاشته بود.

"وبا کار بیگانگان است"

در میانه‌ی این تکذیب‌ها و طفره رفتن‌ها محمد مهدی گویا، مقام پاسخگو در وزارت بهداشت که به نوشته‌ی برخی رسانه‌های داخلی ایران تا چندی برای پاسخگویی دور از دسترس بوده، "ورود اتباع کشورهای همسایه به صورت غیرقانونی و همچنین مسافرت‌های غیرقانونی ساکنین مناطق مرزی به کشورهای همسایه و ابتلا آنها به بیماری پس از بازگشت به کشور" را عامل اصلی شیوع وبا در ایران خواند.

به گفته‌ی وی یکی از اماکنی که اتباع بیگانه برای اشتغال به آن روی می‌آورند، مزارع کشاورزی و به خصوص مناطقی است که در آنها سبزی‌کاری و صیفی‌کاری وجود دارد.

هرچند وی در سخنان خود مهم‌ترین و اصلی‌ترین راه انتقال بیماری وبا در ایران را سبزیجاتی خوانده که با فاضلاب خام آبیاری می‌شوند اما با این حال از استانداران، فرمانداران و مسئولان نیروی انتظامی درخواست کرده است که در امر "جمع‌آوری اتباع بیگانه غیرمجاز به خصوص در اماکنی مانند مزارع کشاورزی که می‌توانند باعث انتشار بیماری شوند،" نهایت تلاش خود را به کار گیرند.

رییس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیردار در همین حال از مردم نیز خواسته شده تا در صورت مشاهده عرضه سبزیجات در رستوان‌ها و اغذیه‌فروشی‌ها مراتب را به سامانه اطلاعات بهداشت محیطی اعلام کنند.

در این میان به نظر می‌رسد آنچه از سوی مسئولان به عمد به بوته فراموشی یا بی‌‌اعتنایی سپرده می‌شود، یافتن راه‌حلی مناسب برای معضل آبیاری مزارع کشت سبزی و صیفی‌جات در ایران است و این موضوع در عمل تنها در چارچوب جلساتی میان سازمان‌های متعدد ذیربط باقی‌ مانده که شواهد تا کنون نشان از پایان‌های بی‌نتیجه‌ی آنان داشته است.

SN/AJ