ابهام‌های دستگیری رهبر جندالله
۱۳۸۸ اسفند ۴, سه‌شنبه
وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی بامداد سه‌شنبه خبر داد که عبدالمالک ریگی به همراه سه تن از یارانش به دست مأموران ایرانی دستگیر شده‌اند. ساعاتی پس از پخش خبر، این گروه سنی‌مذهب که خود را "جنبش مقاومت مردمی ایران" (جندالله) می‌خواند، در بیانیه‌ای دستگیری رهبر خود را تائید کرد. به گفته جندالله رهبر این گروه با کمک "سرویس‌های اطلاعاتی کشورهای غربی" دستگیر شده است.
این درحالی است که مقامات جمهوری اسلامی، از جمله حیدر مصلحی وزیر اطلاعات، از حمایت "آمریکا، انگلیس و دیگر کشورهای غربی و غیرغربی" از گروه جندالله سخن گفته‌اند. مقامات غربی این اتهام را تکذیب کرده‌اند.
سفارت بریتانیا در تهران از دستگیری عبدالمالک ریگی استقبال کرده و آن را ضربه‌ای به تروریسم در منطقه دانسته است. یکی از مقامات آمریکایی نیز اتهام‌های ایران را انکار کرده است. این مقام آمریکایی در گفتگویی با خبرگزاری فرانسه اتهام‌های ایران را "دعاوی بی‌پایه و اساس" خوانده است.
دستگیری پرابهام
وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی وعده داده است که به زودی گزارشی درباره نحوه و محل بازداشت عبدالمالک ریگی منتشر شود و جزئیات بیشتری از این ماجرا در اختیار افکار عمومی قرار گیرد. آنچه تا کنون منتشر شده آکنده از داده‌های ضد و نقیض است.
تلویزیون الجزیره به نقل از خبرنگارش در اسلام‌آباد گفته بود که رهبر جندالله هفته گذشته به دست مأموران پاکستان دستگیر و تحویل مقامات ایرانی شده است. هنوز به طور دقیق مشخص نیست که مأموران ایرانی ریگی را دستگیر کرده‌اند یا این که رهبر جندالله در خارج از کشور بازداشت و سپس تحویل جمهوری اسلامی شده است.
برخی از منابع خبری محل بازداشت ریگی را شرق ایران گزارش کرده بودند، اما منابع دیگر گفته بودند که عبدالمالک ریگی هنگامی که با هواپیما از دوبی عازم قرقیزستان (در آسیای مرکزی) بوده، دستگیر شده است. در گزارش‌های دیگر آمده است که هواپیمای حامل ریگی هنگام عبور از حریم هوایی ایران، مجبور به فرود شده است.
اما یکی از مقامات استان سیستان و بلوچستان، مسیر پرواز هواپیمای حامل ریگی را برعکس گزارش می‌دهد: «ريگی در حال مسافرت به يكی از كشورهای حوزه خليج فارس بود و از آنجا كه از كريدور هوايی ايران استفاده می‌‌كرد اين موضوع با انجام كار اطلاعاتی توسط سربازان گمنام امام زمان شناسايی و هواپيما در يكی از مراكز استان‌های كشور به زمين نشست و وی دستگير شد.»
مقامات ایرانی تأکید دارند که خود به دستگیری ریگی اقدام کرده‌اند و هیچ کمک خارجی در این امر دخالت نداشته است. خبرگزاری دولتی ایران (ایرنا) از قول مصطفی محمد نجار، وزیر کشور گفته است که عبدالمالک ریگی در حالیکه "برای طراحی توطئه و شرارت از نقطه‌ای به نقطه دیگر عازم بود، در خارج از کشور دستگیر و به داخل کشور منتقل شده است."
وزیر کشور جمهوری اسلامی گفته است که ریگی "از چند ماه پیش تحت نظر ماموران امنیتی، نظامی و اطلاعاتی بوده است تا در فرصت مناسب توانستند او را زنده دستگیر کنند."
وزیر اطلاعات نیز در مصاحبه مطبوعاتی تائید می‌کند «این فرد شرور و تروریست چون در داخل کشور نبود، اقداماتی که انجام گرفته در واقع اقداماتی است که سربازان گمنام امام زمان با حرکت‌های اطلاعاتی دنبال کردند و به این موفقیت رسیدند.» آقای وزیر می‌افزاید: «سربازان گمنام امام زمان در يك اقدام ارزشمند، حساب شده و دقيق مديريت اطلاعاتی توانستند اين شرور را مديريت كنند و وی را در فضای جمهوری اسلامی دستگير نمايند...»
نقش ناروشن سرویس‌های اطلاعاتی
جمهوری اسلامی همواره "جندالله" را گروهی کوچک می‌دانست که به تحریک نیروهای خارجی در جنوب شرقی ایران به اقدامات تروریستی مشغول است. مقامات ایران پایگاه اصلی جندالله را در خاک پاکستان می‌دانستند. به نظر آنها افراد این گروه پس از انجام عملیات در داخل خاک ایران، با عبور از مرز به پاکستان پناه می‌برند.
به علاوه مقامات ایران، برخی از ارگان‌های پاکستانی را به حمایت از جندالله متهم می‌کردند. برخی از مقامات جمهوری اسلامی در ماه‌های گذشته بارها خواستار بازداشت و تحویل افراد جندالله شده بودند. اما دولت پاکستان حضور یا دست کم آگاهی نهادهای دولتی از حضور جندالله در خاک آن کشور را تکذیب کرده بود.
خبرگزاری‌ها از این احتمال سخن می‌گویند که مأموران جمهوری اسلامی در دستگیری رهبر گروه جندالله از پشتیبانی اطلاعاتی سرویس‌های امنیتی منطقه برخوردار بوده‌اند. وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی تائید می‌کند: «ما هشدارهای قابل‌توجهی به سرويس‌های اطلاعاتی آمريكا و انگليس و برخی از كشورهای منطقه داده بوديم كه با ما برای دستگيری اين شرور همكاری كنند اما... بدون اينكه هيچ يك از اين سرويس‌ها، خصوصا سرويس‌های منطقه با ما همكاری داشته باشند" ریگی دستگیر شده است.»
درباره نقش سازمان امنیت پاکستان در دستگیری رهبر جندالله، وزیر اطلاعات می‌گوید: «وزیر کشور در سفری که به پاکستان داشت، آنجا هم این بحث‌ها مطرح شده است.... دوستان پاکستانی اعلام همکاری و همراهی را در این قضیه داشتند و از همان جا هم اقدامات مختلفی درباره تشکیل پرونده حقوقی و بین‌المللی بر ضد حامیان این تروریست آغاز شد.»
قدرت‌نمایی دستگاه اطلاعاتی ایران
خبرگزاری‌های داخلی ماجرای دستگیری عبدالمالک ریگی را به عنوان یک پیروزی بزرگ برای دستگاه اطلاعاتی و امنیتی جمهوری اسلامی با آب و تاب منعکس کردند.
خبر بازداشت عبدالمالک ریگی با ابراز شادمانی تعدادی از مقامات جمهوری اسلامی همراه بود. نمایندگان مجلس با صدور بیانیه‌ای، این واقعه را به رهبر و مردم ایران تبریک گفتند.
وزیر کشور گفته است که دستگیری رهبر جندالله نشانه "اشراف کامل اطلاعاتی و امنیتی جمهوری اسلامی ایران است که بر همه مسایل و همچنین مسایل امنیتی منطقه مسلط است." محمد رضا رحیمی، معاون اول رئیس جمهوری، دستگیری ریگی را "دستاوردی بزرگ" برای نیروهای اطلاعاتی ایران دانسته است.
اتهامات جندالله
دولت ایران گروه جندالله را به دست داشتن در رشته‌ای از عملیات خشونت‌آمیز در شرق ایران، شامل بمب‌گذاری، ترور ماموران و مقامات محلی، گروگانگیری و قتل گروگان‌ها و ارتباط با سرویس‌های امنیتی کشورهای مختلف، از جمله ایالات متحده، بریتانیا و اسرائیل متهم می‌کند.
این گروه در سال‌های اخیر، مسئولیت رشته‌ای از اقدامات خشونت‌آمیز را برعهده گرفته است. از جمله اقدامات این گروه: عملیات تاسوکی در اسفندماه سال ۱۳۸۴ است که در جریان آن، افراد مسلح با بستن جاده زابل به زاهدان در نزدیکی پاسگاه تاسوکی، اتومبیل‌های عبوری را متوقف کردند و ۲۲ تن از سرنشینان آنها را کشتند.
گروه جندالله افراد مقتول را عوامل دولتی و امنیتی توصیف کرد اما منابع دولت ایران گفتند که اکثر قربانیان این حمله افراد عادی بوده‌اند.
در خرداد ماه سال جاری هم انفجاری در مسجد امیرالمؤمنین زاهدان روی داد که در جریان آن، ۲۵ نفر کشته و شماری زخمی شدند.
مهمترین حادثه که خشم بیشتر مقامات ایرانی را برانگیخت، در مهرماه گذشته بود که بیش از ۴۰ نفر از جمله تعدادی از فرماندهان بلندپایه‌ی سپاه پاسداران در یک انفجار انتحاری در گردهمایی ریش سفیدان محلی و فرماندهان سپاه در پیشین، واقع در استان سیستان و بلوچستان کشته شدند و گروه جندالله مسئولیت این عملیات را برعهده گرفت.
سرنوشت جندالله
درباره گروهی که خود را "جنبش مقاومت ملی ایران" یا جندالله می‌خواند، اطلاعات روشنی در دست نیست. گفته می‌شود که این گروه در سال ۱۳۸۲ و در اعتراض به سیاست جمهوری اسلامی در تبعیض علیه اهل سنت در سیستان و بلوچستان، تشکیل شده است. این نکته روشن نیست که با دستگیری رهبر گروه، چه ضربه‌ای بر آن وارد آمده و گروه چه سرنوشتی پیدا خواهد کرد.
تا کنون مقامات امنیتی ایران چندین نفر را به اتهام ارتباط با گروه جندالله و عملیات آن محاکمه و اعدام کرده‌اند. چند ماه پیش عبدالحمید ریگی، برادر عبدالمالک ریگی، به اتهام عضویت در این گروه محاکمه و به اعدام محکوم شد، اما این حکم به اجرا در نیامد. مقامات ایرانی گفته‌اند که همکاری و اعترافات این شخص در دستگیری برادرش، یعنی رهبر اصلی گروه جندالله، مؤثر بوده است.
محمد مرزيه دادستان زاهدان پس از انتشار خبر دستگيری عبدالمالك ريگی اعلام کرد که برای او پرونده تشكيل شده است. او گفت: «عبدالمالك ريگی در دادگستری استان سيستان و بلوچستان به صورت علنی محاكمه خواهد شد.»