آینده‌ی ایران را مردم تعیین می‌کنند»«
۱۳۸۸ تیر ۱۹, جمعه
دویچه‌وله: آقای دکتر نیرومند، رهبران هفت کشور عمده‌ی صنعتی و روسیه به دولت ایران تا ماه سپتامبر مهلت داده‌اند تا به راه مذاکره درباره‌ی برنامه‌ی اتمی‌اش درآید، وگرنه قرار شده است جامعه‌ی جهانی تحریم‌های جدیدی را علیه ایران بررسی کند. ارزیابی شما از این اولتیماتوم چیست؟
بهمن نیرومند: ارزیابی من این است که غرب به درستی متوجه شده که ایران در موقعیت بسیار ضعیفی قرار دارد. رژیم از پشتیبانی اکثریت مردم برخوردار نیست. با ناآرامی‌های زیادی مواجه است. بنابراین الان فشار هرچه بیشتر روی این رژیم از نظر غرب بسیار مناسب به نظر می‌رسد. خطر در این است که چون رژیم در موضع ضعف قرار دارد، نه در ظاهر ولی در پشت پرده، به توافق‌هایی تن دردهد که می‌تواند عواقب وخیمی برای ما داشته باشد.
چه توافق‌هایی منظورتان است؟
توافق در مورد جریان‌های منطقه، در مورد همین مسایل اتمی و غیره. البته این امکان هم هست که رژیم، بخصوص آقای احمدی‌نژاد، باز هم تحریکات خودش را ادامه بدهد. در این صورت به نظر من خطر جنگ خیلی نزدیک خواهد شد. کما این‌که الان صحبت‌هایی در این زمینه شده است. حتا معاون رئیس جمهور آمریکا چراغ سبز به اسرائیل داد. البته این از طرف آقای اوباما تکذیب شد و تاکید شد بر این‌که آمریکا تمایل به مذاکره دارد و هیچ وقت از جنگ پشتیبانی نخواهد کرد. ولی بهرحال وقتی در شرایط بن‌بست قرار بگیریم و اسرائیل هم به این مسئله توجه داشته باشد که رژیم در موقعیت ضعف است و در عین حال افکار عمومی در جهان هم آمادگی بیشتری برای قبول حمله به ایران دارد، بعید نیست که اسرائیل با نقشه‌هایی که از قبل آماده شده، و همواره تاکید می‌شود روی این که این نقشه‌ها وجود دارد، دست به کاری بزند که فاجعه‌انگیز خواهد بود، یعنی بمباران پایگاههای اتمی ایران. در چنین صورتی می‌دانیم که تمام منطقه به آتش کشیده خواهد شد.
فکر می‌کنید کشورهای گروه هشت حاضرند در یک صف متحد این تصمیم‌شان را تا آخر پیش ببرند، یا ممکن است باز چنددستگی میان آنها به‌وجود بیاید و احیانا خطر جنگی که شما می‌گویید تشدید بشود؟
درهرحال من فکر نمی‌کنم که تمام این گروه هشت روی سیاست در مقابل ایران توافق داشته باشند. روسیه یک سیاست دارد، چین یک سیاست دارد و کشورهای غربی سیاست خاص خودشان را دارند. حتا بین اروپا و آمریکا توافق کامل موجود نیست. اگرچه در ظاهر همه سیاست آمریکا را تأیید می‌کنند و معتقدند که باید با ایران مستقیما مذاکره کرد، مع‌الوصف می‌بینیم در اظهارنظرهایشان تفاوت‌های ظریفی وجود دارد، ازجمله در مواضع آقای سارکوزی در فرانسه یا خانم مرکل در آلمان که در مقایسه با برخورد فعلی اوباما معتقد به برخورد سخت‌تری با ایران هستند.
برخی مفسران روزنامه‌های غربی موضع‌گیری کشورهای غربی در مورد جنبش اخیر در ایران را بیشتر ژست سیاسی دانسته‌اند و نوشته‌اند که هیچ گاه در آن تهدیدی جدی علیه دولت ایران ندیده‌اند. نظر شما در این مورد چیست؟
دقیقا همین طور است. آنها البته اعتراضاتی کردند. اعتراض کردند به دخالت ایران در فعالیت رسانه‌ها، بازداشت غیرموجه روزنامه‌نگاران و اتباع خارجی، دستگیری‌های اخیر در ایران و خشونت‌هایی که علیه تظاهرکنندگان اعمال شده است. این اعتراضات را کردند و دائما روی این تاکید دارند که ایران باید حقوق مردم را رعایت کند. ولی تا بحال در واکنش به ناآرامی‌های ایران گام سیاسی یا اقتصادی جدی‌یی برنداشته‌اند.
به نظر شما چه چیز مانع از انتقاد، تهدید یا اولتیماتوم جدی این کشورها در برابر دولت ایران است؟
من فکر نمی‌کنم که مسئلهی اصلی غرب در نهایت آنچنان آزادی و دموکراسی در ایران باشد یا پشتیبانی بی‌چون وچرا از مردمی که در ایران حقوق خودشان را طلب می‌کنند. مسئلهی غرب منافعی‌است که در ایران و خاورمیانه دارد. حفظ این منافع و پیشبرد آن در رأس سیاست و اهداف غرب قرار دارد. این که در مورد حقوق بشر و غیره هم تاکیدی می‌شود، برای خالی‌نبودن عریضه است. عملا مسئله، مسئلهی عراق، افغانستان، فلسطین، نفت، گاز و سایر مسایلی است که با ایران دارند. مساله برای غرب و روسیه و چین، این است که با کدام رژیم بهتر می‌توانند کنار بیایند و منافع خودشان را پیش ببرند. بنابراین نباید انتظار آنچنانی داشت که حالا غرب برای مردم میهن ما که در حال مبارزه هستند، سینه چاک بکند.
پاسخ شما به آن گروه از ایرانیان که الان انتظار دارند انتقادات غرب بتواند فشاری بر دولت ایران وارد کند و از این حد سرکوب در ایران کاسته بشود، چیست؟
تمام کوشش رژیم ایران این است که تمام این ناآرامی‌ها را به نوعی به خارج وصل کند و این طور نشان بدهد که گویا ناآرامی‌ها از طریق خارج رهبری می‌شده و مسبب اصلی‌اش هم وابستگان به خارج و جاسوس‌ها و غیره و غیره هستند، و ما این‌گونه استدلال و سخن را از مطبوعات و بیانیه‌هایی که صادر می‌شود می‌شناسیم. ولی اصل مسئله به نظر من این است که مردم ایران خودشان تعیین می‌کنند که در ایران چه خواهد شد و سرنوشت این رژیم به کجا خواهد کشید. نباید زیاد به کمکی که از خارج احتمالا می‌شود دریافت کرد یا فشارهایی که از خارج می‌آید، چشم دوخت. طبیعتا وقتی مردم مقاومت کنند و این مقاومت ادامه پیدا بکند، غرب هم روی این مقاومت‌ها محاسبات خودش را خواهد کرد. ولی این‌که ما الان انتظار داشته باشیم که غرب به کمک مردم بشتابد، این انتظار چه از نظر اصولی و چه از نظر تاکتیکی نادرست است و نباید به این انتظار دامن زد.
مصاحبه‌گر: کیواندخت قهاری
تحریریه: فرید وحیدی