آغاز به کار بیست و یکمین نمایشگاه کتاب تهران
۱۳۸۷ اردیبهشت ۱۲, پنجشنبه
سال گذشته ضعف اطلاع‌رسانی، محدودیت جا و آماده نبودن امکانات، برپایی نمایشگاه را با مشکلات فراوانی روبرو کرد. نمایشگاه امسال گرچه با آمادگی بیشتر و بهبود نسبی امکانات رفاهی برگزار می‌شود مشکل کمبود فضای لازم را برای بسیاری از ناشران حل نکرده است.
غیاب رییس جمهور در نمایشگاه کتاب
بیست و یکمین نمایشگاه کتاب تهران، برخلاف اعلام قبلی، بدون حضور رئیس جمهور افتتاح شد. در این مراسم، محمد حسین صفارهرندی، وزیر ارشاد، علت غیبت محمود احمدی‌نزاد را سختی و فشار سفر دو روزه‌ی او به سه کشور شرق آسیا اعلام کرد.
به نظر می‌رسد اولویت برنامه‌های دیگر در این غیبت بی‌تاثیر نبوده باشد. به نوشته‌ی پایگاه اطلاع رسانی ریاست جمهوری، احمدی‌نژاد بامداد روز چهارشنبه، یازدهم اردیبهشت، از سفر هند به تهران بازگشت و عصر همان روز در مراسم تجلیل از کارگران و واحدهای نمونه‌ی کشور سخنرانی کرد.
نمایشگاه بین‌المللی کتاب برای دومین بار در مکانی در تپه‌های عباس آباد برگزار می‌شود که مصلای تهران نام دارد. انتقال نمایشگاه به این مکان پس از سالها بحث و اختلاف میان شهرداری، دولت و اتحادیه‌ی ناشران و کتاب‌فروشان اتفاق افتاده است.
سال پیش مصلای تهران در حالی میزبان ۱۸۳۹ ناشر داخلی و ۷۴۰ ناشر از کشورهای دیگر بود که تعدادی از آنها پس از افتتاح نمایشگاه نیز غرفه‌های خود را تحویل نگرفته بودند، سقف بعضی از بخش‌ها چکه می‌کرد و در سالن اصلی کابل‌های برق تا روز آخر نیز زیر دست و پای بازدیدکنندگان قرار داشتند.
وزیر ارشاد، نهم اردیبهشت در یک کنفرانس مطبوعاتی درمورد کاستی‌های نمایشگاه بیستم اظهار داشت «این نمایشگاه از مساله راهنمایی و اطلاع‌رسانی تا مباحث خدماتی دچار مشكلاتی بود كه امسال سعی شده در حد توان این مشكلات مرتفع شود.»
کم و کیف نمایشگاه امسال
در نمایشگاه امسال حدود ۱۹۰۰ ناشر داخلی شرکت دارند که در بخش‌های مختلف مصلا جا داده شده‌اند. ناشران بخش عمومی که بیش از یک هزار موسسه انتشاراتی را شامل می‌شوند در شبستان اصلی جا گرفته‌اند و بیشترین بازدیدکننده را به غرفه‌هایشان جلب می‌کنند.
اندازه‌ی غرفه‌های این ناشران بر اساس تعداد کتاب‌هایی که منتشر کرده‌اند تعیین شده و در مجموع کوچکتر از غرفه‌های سال پیش به نظر می‌رسند. ظاهرا ناشران به ازای هر هشت کتابی که منتشر کرده‌اند یک متر مربع فضا در اختیار دارند. شبستان مصلا دارای ستون‌های فراوان است و غرفه‌ی برخی از ناشران که کنار این ستون‌ها قرار دارد به زحمت به یک متر مربع می‌رسد.
گذشته از تنگی فضای نمایشگاه، تنگناها و تاخیرهای فراوان در صدور مجوز نشر، از مسائلی است که انتشاراتی‌ها مستقل را با مشکل مواجه کرده و امکان ادامه‌ی فعالیت را از برخی ناشران نوپا و کوچک گرفته است. وزارت ارشاد دولت نهم، به ویژه در دو سال گذشته نه تنها در صدور مجوز تعلل می‌کند که انتشار برخی از کتاب‌های قبلا چاپ شده را نیز وابسته به دریافت مجوز جدید کرده است.
اغلب ناشران فعال و معتبر بخش خصوصی تعداد زیادی کتاب در وزارت ارشاد دارند که برخی از آنها از بیش از یکسال پیش در انتظار اجازه‌ی نشر هستند. وزیر ارشاد، در این مورد می‌گوید «به دلیل حساسیت‌هایی كه روی بعضی از موضوعات وجود دارد صدور مجوز برخی از كتاب‌ها طولانی می‌شود.» صفارهرندی می‌افزاید «بخشی از این تاخیر به دلیل مقاومت اهالی قلم در تغییر مضامین است.»
در نمایشگاه کتاب سال پیش برخی از کتاب‌هایی که ظاهرا پس از انتشار، مضامین آنها با معیارهای وزارت ارشاد حساسیت‌برانگیز تشخیص داده می‌شد جمع‌آوری شدند. محسن پرویز دبیر نمایشگاه با تایید احتمال تکرار این کار به خبرنگاران گفته است «جمع آوری کتاب در محل نمایشگاه مختص امسال نیست و در طول ۲۰ سال گذشته هم سابقه داشته است.» به گفته‌ی پرویز این جمع آوری می‌تواند شامل کتاب‌های خارجی نیز بشود. بیست و یکمین نمایشگاه کتاب تهران که با حضور معاون اول رئیس جمهور و وزیر ارشاد افتتاح شد میزبان ۷۷۰ ناشر از ۷۷ کشور دیگر نیز می‌باشد و تا ۲۲ اردیبهشت ماه برپاست.
بهزاد کشمیری‌پور، گزارشگر دویچه وله در تهران