آغاز بررسی میلیون‌ها برگ سند القاعده و یادداشت‌های بن‌لادن
۱۳۹۰ اردیبهشت ۲۲, پنجشنبه
کماندوهای ویژه‌ی آمریکا موسوم به "نی‌وی سیلز" در شبیخونی که به مخفیگاه بن لادن زدند، اسناد بسیاری به دست آوردند که آن‌ها را با خود به آمریکا انتقال دادند.
این اسناد شامل میلیون‌ها برگ سند و یک دفتر روزنوشت شخصی بن لادن است. این اسناد از بحث‌های شدیدی حکایت می‌کنند که در میان جهادگرایان القاعده در باره‌ی اهداف آتی عملیات ترور درگرفته بود.
در این سندها روشن می‌شود که بن لادن به عنوان رهبر شبکه‌ی القاعده، حتا یک لحظه از فکر عملیات ترورهای جدید، به‌ویژه در خاک آمریکا غافل نبوده و محاسباتش حول مرگ انسان‌های بیگناه دور می‌زده است.
درحالی‌که بن‌لادن به طور ناشناخته بیش از شش سال در منطقه‌ی ایبت‌آباد پاکستان خود را مخفی کرده بود، از این مکان عملیات شبکه‌ی القاعده را هدایت می‌کرده است. ولی در این فاصله اختلاف شدیدی در میان این سازمان تروریستی در زمینه‌ی اهدافی عملیاتی درمی‌گیرد.
بیمناک از واکنش سخت آمریکا
نخستین ارزیابی‌هایی که از داده‌های کامپیوتری و دفتر روزنوشت‌شخصی بن لادن توسط نهادهای امنیتی آمریکا صورت گرفته، روشنگر بسیاری جوانب و ابعاد عملیاتی شبکه القاعده است.
یک همکار سرویس مخفی آمریکا که در ارزش‌یابی این اسناد ضبط شده سهیم است، به روزنامه‌ی "واشنگتن پست" گفت: «بن لادن تأکید داشته است که ایالات متحده آمریکا و غرب باید آماج حملات باشند». ولی دیگر اعضای القاعده بیمناک از واکنش سخت آمریکا در قبال حملات تروریستی بوده‌اند و اهداف دیگری غیر از آمریکا را برای عملیات پیشنهاد می‌داده‌اند.
از قرار معلوم بن لادن شیفته‌ی عملیات پرقدرتی در ابعاد ترورهای ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ بوده است. وی تأکید داشته که چنین عملیاتی بهتر است در دهمین سالگرد ۱۱ سپتامبر در سال جاری ۲۰۱۱ در خاک آمریکا صورت گیرد.
"واشنگتن پست" به نقل از یادداشت‌های بن لادن می‌نویسد که به همین منظور رهبر القاعده به زیردستان خود دستور داده بود، به دنبال افرادی بگردند که «در آمریکا احساس ستم‌دیدگی می‌کنند». بن لادن معتقد بوده که این افراد را نه در میان مسلمانان، بلکه در میان سیاهپوستان آفرو−آمریکایی و آمریکای لاتینی‌ها باید یافت که از قشرهای پایینی جامعه هستند.
فرماندهی القاعده از دورن مخفیگاه
پرسش اینجاست، در حالی که دیگر اعضای القاعده به دنبال عملیات تروریستی کوچک و متعدد بوده‌اند، چرا بن لادن عملیاتی در ابعاد ترورهای ۱۱ سپتامبر را می‌خواسته است؟
به گزارش روزنامه‌ی بریتانیایی "گاردین"، در یادداشت‌های شخصی این سرکرده‌‌ی تروریست‌ها محاسبه‌های شگفت‌آوری دیده می‌شود که میتواند پاسخی به این پرسش باشد.
بن لادن در محاسبه‌های متعدد خود ارزیابی می‌کرده که چه تعداد کشته لازم است که آمریکا را به عقب‌نشینی نیروهایش از خاورمیانه مجبور سازد. گاردین با اشاره به مضمون یادداشت‌ها می‌نویسد، بن لادن سرانجام به این نتیجه می‌رسد که فقط حمام خونی در ابعاد ترورهای وحشتناک ۱۱ سپتامبر است که میتواند به آمریکا "شوک" لازم را وارد آورد.
گزارش روزنامه "گاردین" به‌ویژه یک نکته را برجسته می‌کند: بن لادن با دستور به زیردستان خود تأکید می‌کند که از نیویورک به عنوان هدف مجدد عملیات صرف‌نظر کنند. در عوض بایستی روی کلان‌شهرهایی مانند لس‌آنجلس تمرکز کرد.
سناریوی دیگری، عملیات موازی شهرهای کوچک را پیش‌بینی می‌کرده است. تروریست‌ها بایستی در کنار هواپیماهای مسافربری، هدف خود را بر روی قطارهای مسافربری میان‌شهری نیز متمرکز کنند.
به گفته‌ی مقام‌های آمریکایی، این اسناد روشن کرده‌اند، بن لادن در ابعادی بیش از آنچه که آمریکایی‌ها تصور می‌کردند، هدایت القاعده را در دست داشته است.
روزنامه‌ی "واشنگتن پست" بن لادن را یک «پدرخوانده‌ی مافیایی» می‌داند «که از مخفیگاه خود رشته‌ی تمام ترورها را در دست داشته است». بدین گونه زیردستان بسیار نزدیک به بن لادن و حتا سلول‌های ترور در یمن، به طور منظم دستورهایی را دریافت می‌کرده‌اند.
به گفته‌ی منابع اطلاعاتی آمریکا، این‌ها دستورالعمل‌های ریز و درشتی بوده‌اند که از سوی بن‌لادن صادر می‌شده و به او در ساختار شبکه‌اش جایگاه یک مدیرکل را می‌داده است.
ارزش‌یابی میلیون‌ها برگ سند
به نظر می‌‌آید کارشناسان سازمان سیا مدت‌ها درگیر ارزش‌یابی اسناد به دست آمده خواهند بود. کاری عظیم در پیش روی آن‌هاست: بیش از یکصد هارد دیسک، کامپیوتر و فلش دیسک در یورش کوماندوهای آمریکایی به دست مقام‌های امنیتی این کشور افتاده است.
به نوشته‌ی "واشنگتن پست"، این داده‌ها برابر با چندین میلیون صفحه‌ی چاپی است که باید از زبان عربی به انگلیسی ترجمه شوند.
این داده‌ها نخست بر اساس دو عامل دسته‌بندی می‌شوند: نام شهرهای آمریکا که احتمال سوءقصدهای تروریستی در آنجا می‌رود؛ و سپس نام افراد مظنون به عضویت در شبکه‌ی القاعده.
همکار سرویس مخفی آمریکا می‌گوید که سطح انتظار از اطلاعات این اسناد را نباید چندان بالا برد. وی میافزاید: «ما یک جدول اِکسل از نام‌ها و یا دستورالعمل سوءقصدهای مشخص نخواهیم یافت.» ولی امید مقام‌های امنیتی آمریکا به دست آوردن نمایی کلی از ساختار تشکیلاتی این شبکه‌ی تروریستی است.
«فردی تنبل و راضی از خود»
از قرار معلوم از این اسناد تاکنون اطلاعاتی از رابطه‌ی بن لادن با دولت یا دستگاه اطلاعاتی پاکستان به دست نیامده است. این واقعیت که رهبر شبکه‌ی القاعده توانسته است بیش از شش سال در پاکستان مخفی بماند، باعث این گمانه‌زنی شده بود که وی احتمالا از سوی برخی مقام‌های پاکستانی حمایت می‌شده است.
ارزیابی نخست اسناد و شبیخون کوماندوهای آمریکایی در سحرگاه دوم مه (۲ اردیبهشت) کارشناسان را به این نتیجه رسانده که بن لادن روی چنین حمله‌ای به مخفیگاهش در ایبت‌آباد حساب نمی‌‌کرده است.
مقام امنیتی آمریکا به "واشنگتن پست" می‌گوید: «فکر نمی‌کنم او انتظار کشته شدن در این خانه را می‌داشته است».
این نماینده‌ی دولت آمریکا با ذکر این نکته که تدابیری از سوی بن لادن برای حفظ این اطلاعات اتخاذ نشده بود، میافزاید: «بن لادن در تنبلی و رضایت از خود به سر می‌برد.»
DK/JT