آغازی نو برای "خانهی رقص پینا باوش" در ووپرتال
۱۳۹۲ اردیبهشت ۳, سهشنبهپینا باوش (Pina Bausch)، یکی از برجستهترین طراحان رقص جهان، در ژوئن سال ۲۰۰۹ در اثر بیماری سرطان بهطور ناگهانی چشم از جهان فرو بست. پس از آن دستیاران باوش، روبرت اشتورم (Robert Sturm) و دومینیک مرسی (Dominique Mercy)، مدیریت "خانهی رقص ووپرتال" را به عهده گرفتند. این دو رقصندهی توانا توانستند این مرکز هنری را تا پایان سال ۲۰۱۲ با موفقیت اداره کنند.
در این دوره گروه رقص "خانهی ووپرتال" (Wuppertaler Tanztheater) قطعههایی که پینا باوش طراحی کرده بود را در صحنههای جهانی به اجرا در آورد و بر شهرت بینالمللی این "خانهی رقص" افزود. اجرای گروه در مراسم المپیای لندن در سال ۲۰۱۲، اوج این موفقیت را رقم زد.
نارضایتی گروه
با این حال، رقصندگان گروه از دستاوردهای فعالیت خود و مدیریت جدید چندان راضی نبودند و از برنامههای تعیینشده انتقاد میکردند. بهنظر این منقدان، طراحیهای پینا باوش دیگر روح زمان و تغییرات تکنیکی دنیای رقص را بازنمیتاباند و از نظر اجرا و مضمون "قدیمی" و "کهنه" شده است. به باور این گروه، تکرار سنتها و شیوههای پینا باوش در جهان مدرن، انتظارات رقصندگان، تماشاگران و منقدان را برآورده نمیسازد.
هر چند برخی از رقصندگان گروه موافق سیاست کنونی مدیریت "خانهی رقص ووپرتال" بودند، با اینحال در یک رایگیری همگانی، اغلب اعضای گروه به تغییر سیاست مدیریت رای دادند و لوتس فورستر، رقصندهی پرسابقهی این خانه را به مدیریت جدید آن برگزیدند.
لوتس فورستر (Lutz Förster) قرار است از تابستان امسال (۲۰۱۳) هدایت گروه را به عهده بگیرد و با آغازی نو و ارائهی طرحهای جدید، این "خانهی رقص" را دوباره در گسترهی جهانی مطرح کند. لوتس فورستر هر چند اذعان دارد که با این گزینش "وظیفهی بزرگی" به عهدهی او گذاشته شده است، ولی میگوید: «من از این بابت ترسی ندارم.»
برنامههای مدیریت جدید
لوتس فورستر که در حال حاضر استاد رشتهی رقص معاصر در "مدرسهی عالی رقص فولکوانگ" (Folkwang) در اسن است، از ابتدای تاسیس "خانهی رقص ووپرتال" با پینا باوش همکاری داشته و تقریبا در تمامی اجراهای رقص گروه، نقش مهمی ایفا کرده است.
کارشناسان رقص معتقدند که لوتس فورستر به عنوان یکی از افراد مورد اعتماد باوش، و نیز به دلیل آشنایی ژرفش با دیدگاهها و روش طراحی وی، همچنین به خاطر شیوهی تمرین مبتکرانهی خود، بهترین گزینه برای مدیریت "خانهی رقص ووپرتال" است.
این مدیر جدید دربارهی چگونگی اجرای وظیفهی خود، بر نقش برجسته و تاثیرگذار پینا باوش در دنیای رقص تاکید میکند و میگوید: «باوش در گسترهی رقص از چنان اهمیتی برخوردار بود که تنها میتوان پا جای پای او گذاشت.» او همچنین میافزاید که بااین حال میکوشد، "میراث پینا باوش را به خوبی حفظ و نگهداری" کند.
طرحی برای آیندهی "خانهی رقص ووپرتال"
این استاد رشتهی رقص معاصر با اینحال، طراح رقص نیست و قصد اجرای قطعات جدید را هم ندارد. او میگوید: «تا سال ۲۰۱۵، یعنی تا پایان مدت قراردادم، اجراهای جدیدی نخواهیم داشت.» او وظیفهی اصلی خود را در برپایی جشنوارهای بزرگ به مناسبت ۴۰ سالگی "خانهی رقص ووپرتال" در پاییز امسال میداند.
او همچنین قصد دارد، در کنار تنظیم اجراها، تمرینها و تدارک جشنواره، طرحی برای گسترش برنامههای "خانهی رقص ووپرتال" در آینده تهیه کند: «در این دوره باید امکانات تازهای برای پیشرفت گروه فراهم شود تا بتوان قطعات جدیدی را اجرا کرد.»
لوتس فورستر قصد دارد در پیادهکردن این برنامهها که "به ابتکار و ایدههای بکر نیاز دارد" از مشورت و همکاری کارشناسان رقص استفاده کند. بر پایهی گمانهزنیهای دستاندرکاران صحنهی رقص ـ تئاتر آلمان، اشتفان هیلترهاوس (Stefan Hilterhaus)، مدیر مرکز طراحی رقص "پکت" (Pact) در اسن، یکی از این مشاوران خواهد بود.
اشتفان هیلترهاوس که خود از "مدرسهی عالی فولکوانگ" فارغالتحصیل شده است، به مدیری که در گسترش رقصهای مدرن و تجربی و همکاری با مدارس عالی رقص و تئاتر و هنر در عرصهی جهانی میکوشد، شهرت دارد. از اینرو کارشناسان رقص پیشبینی میکنند که در صورت پیادهکردن نظرات مشورتی او، امکانات اجرای قطعاتی که پینا باوش طراحی کرده است و تحت سرپرستی خود تنها در "خانهی رقص ووپرتال" به اجرا در میآمد، از سوی گروههای دیگر و به شیوههای متفاوت فراهم خواهد آمد.
به نظر کارشناسان، با این "آغاز نو"، "خانهی رقص پینا باوش" دوباره در جهان رقص مطرح خواهد شد.
پرسش؛ آغازی برای طرح رقص
پینا باوش، "خانهی رقص ووپرتال" را در سال ۱۹۷۵ پایه گذاشت. او در سال ۱۹۷۸ با طراحی قطعهای به نام "کافه مولر" (Cafe Müller) به شهرت جهانی رسید. این قطعه در فیلم "با او حرف بزن"، از پدرو آلمودووار (Pedro Almodovar)، کارگردان اسپانیایی نیز اجرا شده است.
این رقصنده و طراح برجستهی رقص، شیوهی ویژهای در طراحی رقص بکار میبرد که با پرسشی در بارهی موضوع این و آن قطعه آغاز میشد: «پرسش، راهی است که مرا به موضوع نزدیک میکند. این یک شیوهی برخورد آزادانهی کار است، با این حال خیلی هم مشخص است. چون من خوب میدانم که در جستجوی چه چیزی هستم، ولی آن را با حسَم لمس کردهام و نه با درک و منطقم. از اینرو نباید پرسش را خیلی مستقیم مطرح کرد. چون تو ذوق میزند و پاسخها هم به همان اندازه پیشپاافتاده و بیمعنی از آب در میآیند.» از جملههای قصار معروف او یکی هم اینست: «در رقص حرکت مهم نیست. مهم اینست که چه چیزی را بهحرکت در میآوری.»
تصویر ویم وندرس از پینا باوش
ویم وندرس (Wim Wenders)، در فیلم سه بعدی خود "پینا؛ برقصید، برقصید، وگرنه از دست میرویم"، کوشیده است جوهر هنر و شیوهی کار پینا باوش را با تصاویر بدیع و شاعرانه و سرشار از ذوق و تخیل جاودانه کند. این فیلم با نمایش یکی از آثار او که چهار فصل بهار، تابستان، پائیز، زمستان را با رقص و حرکت بازمیتاباند، آغاز میشود و با این اثر نیز به پایان میرسد.
پینا باوش خود با ویم وندرس در تهیهی این مستند سه بعدی همکاری میکرد، اما دو روز پیش از آغاز فیلمبرداری، در ووپرتال درگذشت. این فیلم که برای نخستین بار در "بخش خارج از مسابقهی" برلینالهی ۶۱ نشان داده شد، نامزد دریافت اسکار برای "مستند برتر" هم شده بود.