گزارش عفو بین الملل: سخت ترین شرایط برای خدمتکاران در قطر

 

امنیستی انترنشنل یا سازمان عفو بین الملل، که یک سازمان حامی حقوق بشر در چارچوب سازمان ملل متحد است، در گزارش تازه خود از وضعیت غم انگیز کارگران مهاجر در قطر سخن گفته است. از جمع ۱۰۵ زن خدمتکار که سازمان نامبرده با آنها گفتگو کرده است، ۸۵ تن آنها گفته اند که به ندرت و یا هرگز یک روز رخصتی ندارند و کارفرمایان پاسپورت های آنها را در قید خود نگه می دارند. بسیاری از آنها گفته اند که دستمزد شان یا دیر پرداخت می شود و یا اصلاً پرداخت نمی شود.

عفو بین الملل یادآور شده است که در امارت ثروتمند قطر حدود دو میلیون کارگر مهاجر زندگی می کنند. آنها عمدتاً از کشور های فقیر بنگله دیش، نیپال آمده اند  و یا از میان اهالی فقیرهندوستان اند. در گزارش این سازمان آمده است که حدود ۱۷۳ هزار زن در قطر به عنوان خدمتکار اشتغال دارند. نیمی از آنها در خانه های شخصی و اغلب تا ۱۶ ساعت در روز کار می کنند.

انتقاد عفو بین الملل از استثمار کارگران خارجی در قطر

زنان کارگر و خدمتکار علاوه بر شرایط بسیار خراب کاری، از تحقیر و آزار های لفظی و جسمی شکایت کرده اند. دو سوم زنانی که مورد پرسش قرار گرفته اند، گفته اند که غذای مناسب و کافی برای آنان داده نمی شود و یا غذای باقیمانده به آنها داده می شود. بنابراظهارات این زنان، آنان مجبور اند روی زمین سخت بخوابند و همچنان از دریافت دارو و درمان محروم اند. برخی دیگری گفته اند که مورد ضرب و شتم، اذیت و آزار جنسی و حتی تجاوز جنسی قرار گرفته اند. سازمان عفو بین الملل برای این گزارش خود از فعالان و همچنان کارمندان سفارتخانه های کشور های مبداء این خدمتکاران نیز پرس و جو کرده است.

یکتن از خدمه ها در امور منزل به سازمان عفو بین الملل از روش مشابه به برده داری گزارش کرده است: « این برده داریست، من اینکار را نمی کنم»‌ براساس اظهارات او، وی بیش از یکسال برای دو خانواده روزانه ۱۴ ساعت کار می کرده است، آنهم بدون تعطیل آخرهفته و یا بدون حتی یک روز تعطیل. آنها دو ماه معاش این خدمتکار را قید کرده اند و به سرقت متهم کرده اند؛ آنچه که به گفته او غلط می باشد. یکی از عوامل چنین شرایط بد کاری در قطر، حاکمیت نظام کفالت می باشد، سیستمی که در شماری از کشورهای منطقه نیز معمول است.

براساس این نظام، یک خدمتکار یا کارگر خارجی به یک شهروند این کشور مثل کارفرما وابسته می باشد، فردی که تبدیل محل اشتغال خدمتکار را کاملاً در حوزه صلاحیت خود دارد.

قطر به عنوان کشور میزبان مسابقات جام جهانی فوتبال ۲۰۲۲ درست از همین بابت به شدت مورد انتقاد قرار دارد. با تشدید این انتقادها، قطر تعهد سپرده است که اصلاحاتی را برای بهبور شرایط کار کارگران و خدمتکاران خارجی وضع می کند. 

آمادگی قطر برای جام جهانی با کار اجباری

براساس این اصلاحات، کارگران و خدمتکاران می توانند بدون تصدیق کارفرمای خود که «کفالت»‌اورا نیز دارد، محل اشتغال خودرا عوض کنند. علاوه براین، امارات به عنوان نخستین کشور در منطقه، میزان حداقل درآمد را ۱۰۰۰ ریال که معادل ۲۳۰ یورو می شود، تعین کرده است.

سازمان کار ملل متحد « آی ال او»‌ پس از اعلام حد اقل مزد در امارات، از آن استقبال نموده و آنرا یک «گام تاریخی» خواند. اما با آنهم ریگینا شپوتل کارشناس سازمان عفو بین الملل از «معافیت گسترده»‌در این کشور انتقاد کرده گفت: «‌زنان اکثراً شکایت نکرده و اقامه دعوا نمی کنند؛ زیرا در چنین صورتی موقف قانونی و همچنان محل اقامت آنان مورد با خطر مواجه گردیده وبا تهدید قرار می گیرد.»‌ به گفته او نظام کفالت هنوز هم وجود دارد و کارفرما با این سیستم« از قدرت نامتناسبی»‌برخوردار می باشد. 

SI/NF/DPA