کمبود آب در ایران؛ وقتی خشکسالی موضوع سیاسی می شود

گرمایش کم سابقه و خشکی تابستان امسال در آلمان، به بحثی دوامدار رسانه ای در این کشور مبدل شده بود. اما این چالش در ایران از چندین هفته، چند ماه و در برخی مناطق از سال ها به این طرف به عنوان مشکل عمده موجود بوده است. کمبود آب موضوعی می باشد که با ابزارهای انفجاری سیاسی همراه است.

تصویر پل مشهور خواجو در شهر اصفهان ایران چندی پیش در جهان پخش شد. این پل بر فراز رودخانه "زاینده رود" موقعیت دارد، رودخانه ای که آبش حیاتبخش بود، اما حالا این ویژگی را ندارد. علی شهروندی ایرانی است که در یک قریه غربی اصفهان زندگی می کند. علی دهن شیر نل آب را می چرخاند، اما آب نمی آید. این مرد پیشه دهقانی دارد. هنگام قدم زدن بالای مزرعه اش، گرد و خاک از زمین بلند می شود. علی گفت: «ما مشکل آب داریم. درختان و نباتات ما خشک شده اند. آنها سهم آب ما را نمی دهند[...] مردم مجبور شده اند که از اینجا بیرون شوند و به سمت شهر اصفهان بروند.»

سیستمی برای آبیاری مدرن به گونه فراگیر وجود ندارد. شماری از کشاورزان مسیرهای طولانی را می پیمایند تا آب را به مزرعه خود هدایت کنند. کاوه مدنی، در بخش حفاظت از محیط زیست در سازمان ملل متحد کار می کند، وی گفت: «تراژیدی منابع مشترک در واقع یک نظریه مطرح از سال ۱۹۶۰ بوده است. تراژیدی منابع مشترک این است که هر کدام از ماها به دنبال افزایش منافع خود از منابع مشترک طبیعی می باشیم. همه ما از این منابع استفاده می کنیم و این منابع به سمت نابودی می رود و همه با هم می بازیم.»

کاوه نمی خواهد که بار ملامتی را بر دوش کشاورزانی بیندازد که برای زنده ماندن مجادله می کنند. او حکومت ایران را مکلف دانسته بیان کرد: «ما باید جلو این فرهنگ را بگیریم. ما باید تلاش کنیم، تلاش برای احیای اکوسیستم ها جدیست. باید هم مسئولیت مردمی باشد و هم مسئولیت دولتی.»

کشاورزان در گذشته ها گندم، جو و عدس جمع آوری می کردند، اما حالا این چنین نباتات بسیار به ندرت رشد و نمو می کند. ماشین های آنان در گوشه ای متوقف مانده، تنها تراکتورهای شان در هنگام تظاهرات مورد استفاده قرار می گیرند. این ها تنها کسانی نیستند که در اعتراض به کم آبی به جاده ها می روند.

مردم ناامید شده اند، آن هم هرگاه در هوای گرم ۵۰ درجه سانتی گراد که آب نل ها خشک شده و برق هم به دلیل پایین آمدن آب در ذخیره گاه ها قسماٌ قطع می گردد. معترضین در تظاهرات از حکومت شان می خواهند که بجای صرف پول در جنگ های یمن و سوریه، آن را به هدف تضمین تامین آب در ایران سرمایه گذاری کند.

شماری از آگاهان مدعی اند که آنان در خصوص چالش کم آبی همواره هشدار داده اند، اما حکومت به آن چندان توجه نکرده است. به بیان آنان، حکومت می توانست هنگامی که پول موجود بود، دستگاه های نمک زدایی را برای آب دریا در سواحل ایجاد کند، اما به گفته آنان حالا به دلیل تحریم های تازه ناوقت شده و حتی ناممکن دانسته می شود. این آگاهان بیان می کنند که در شرایط کنونی وارد کردن تجهیزات این دستگاه هم خیلی دشوار به نظر می رسد.

ایران در گذشته ها، یکی از کشورهای غنی از آب در منطقه بود، اما حالا برای حسن و دیگر کشاورزان اصفهان کم تر قابل تصور است. حسن به آسمان خیره می شود و هیچ نشانه ای از ابر را نمی بیند. دهقانان افزون بر آن، از فعالان حفاظت از محیط زیست نیز انتقاد می کنند و می گویند برای جلوگیری از انتقال بخش عمده آب به فابریکه ها کاری نمی کنند. دهقانان می گویند بذرهای شان از بین می روند، چراکه مقامات می گویند آب نیست، اما همزمان آب را به شرکت های تولیدی فولاد و شهرهای دیگر هدایت می کنند. حسن گفت آب باید به مناطق آنان نیز با لوله منتقل شود: «اگر آب را از طریق لوله عبور دهیم، هیچ هدر نمی رود. اما بدون لوله مقدار زیادی از آن زاید می شود. نتیجه هم علف های هرز بیشتر و کار بیشتر برای دهقانان است».

وضعیت مردم ایران با خشم و اتهامات سوء مدیریت و فساد یکجا شده است. حتی باران بعدی نیز به سختی می تواند این ناامیدی و خشم را بطور دائمی از میان مردم بزداید.

Senz, Karin- aj