چرا نرخ تیل در جهان کاهش و در افغانستان افزایش یافته است؟
۱۳۹۴ آذر ۲۲, یکشنبه
مردم در کابل می گویند، تجارت تیل در دست چند تن از تاجرانی است که به صورت مافیایی کار می کنند و به صورت دلخواه قیمت مواد نفتی را به نفع خود در بازار کنترول می کنند. اما وزارت تجارت چنین چیزی را رد می کند و می گوید 200 شرکت جواز واردات تیل را دارند و با هم رقابت می کنند.
سه هفته پیش قیمت یک لیتر تیل پترول در بازارهای افغانستان به 58 تا 60 افغانی رسید. در حالی که به گفته خرده فروشان تیل، براساس نرخ تیل در بازار جهانی، باید یک لیتر تیل کمتر از 40 افغانی به فروش برسد.
به دنبال اعتراض‌ها از افزایش بی دلیل قیمت تیل، این روزها هر لیتر تیل پترول به 51 تا 53 افغانی فروخته می‌شود. مسافر قوقندی سخنگوی وزارت تجارت می گوید، افزایش تقاضا و کمبود عرضه یکی از دلایل افزایش قیمت تیل بوده است: «تلاش می‌شود تا کشورهای بیشتری را پیدا کنیم و قراردادهای بزرگی را به منظور وارد کردن تیل امضا نماییم. ما بخش خصوصی را تشویق می‌کنیم تا تیل بیشتری وارد کنند.»
سخنگوی وزارت تجارت می‌گوید، افزایش تقاضا برای تیل یکی از دلایل افزایش قیمت‌آن در بازار بوده و تلاش می‌شود تا باوارد کردن تیل بیشتر، توازن قیمت‌ها در بازار حفظ شود و از گران فروشی‌ها جلوگیری گردد. این وزارت ادعا می کند، در روزهای آینده قیمت تیل پترول کاهش خواهد یافت.
مالیات ثابت
وزارت تجارت می‌گوید در حالی که قیمت‌نفت در بازارهای جهانی کاهش یافته است، ولی حکومت افغانستان مالیات را براساس نرخ قبلی از تاجران تیل اخذ می کند که این خود موجب افزایش قیمت تیل در بازار شده است. آقای قوقندی توضیح می دهد: «شما وقتی یک تن تیل را به 400 یا 450 دالر می‌خرید و به وزارت مالیه از روی 1000 دالر فی تن یا 1200 دالر فی تن تکس می‌دهید، این مسایل است که ما امیدواریم حل شود و قیمت تیل کاهش یابد.»
کاهش ارزش افغانی نیز دلیل دیگر افزایش نرخ تیل خوانده می‌شود. قوقندی می‌گوید: «در کابل تیل به دالر فروخته به دالر و پوند و یورو فروخته نمی شود، پس شما به عنوان یک تاجر تفاوت‌ها را می‌سنجید. تمام مسایل را مدنظر گرفته‌ایم و این تعهد را برای مردم می‌دهیم که وزارت تجارت جلو خودسری‌ها را در بازار بگیرد.»
مردم بازنده اصلی
اما شهروندان افغانستان از نبود نظارت و دست باز تاجران تیل برای کنترول نرخ‌ها در بازار شکایت دارند. سید حسن یک تکسی ران در شهر کابل می گوید، نبود نظارت بر بازار و تاجران تیل سبب شده تا کاهش جهانی قیمت تیل سبب افزایش قیمت‌ها در افغانستان شود: «هیچ کس به افغانستان توجه ندارد. اصلا دولتی وجود ندارد که بازخواست کند و هیاتی بپرسد که قیمت تیل چند است. این کار قدرتمندان و زورمندان است آنها کار خودرا خراب نمی کنند و نرخ را پایین نمی‌آورند.»
تکسی رانان شکایت می کنند، در چنین وضعیتی مردم ضرر می کنند و مجبورند قیمت بی کفایتی های حکومت را بپردازند. روف یک باشنده کابل می‌گوید مردم ضرر می کنند: «تکسی‌رانان مردم غریب و کم پول ضرر می کنند. برای سرمایه داران فرق نمی کند، اما این مردمان عادی است که ضرر می کنند؛ وقتی کار نباشد و قیمت تیل هم بلند باشد مردم چه کنند جواب این را کی می‌دهد؟»
در همین حال تانک داران و خرده فروشان تیل می گویند آنها مجبورند پس از سنجش مفاد خود تیل را به قیمتی که می‌خرند در بازار بفروشند.