چرا میلیون ها انسان در جهان پوست خود را سفید می‌کنند؟
۱۳۹۸ تیر ۱۸, سه‌شنبه
در حالی که بسیاری از انسان ها در کشورهای غربی اولین ماه های تابستان برای تاریک کردن پوست شان در زیر اشعه آفتاب می گذرانند و با افتخار نشان می دهند که پوست شان چگونه تاریک تر یا نصواری شده است، میلیون ها نفر، به ویژه در کشورهای افریقایی و آسیایی، هدف کاملا متفاوت دارند: پوست سفیدتر و یا روشن‌تر. شرکت های تولید کننده محصولات سفیدسازی پوست میلیاردها دالر از این طریق سود می برند و بازار محصولات سفید کننده پوست در حال رشد است.
بسیاری از این مواد سفید کننده، به ویژه آنهایی که ارزان و بدون تصدیق نامه در بازار سیاه به فروش می رسند، حاوی مواد خطرناکی نظیر استروئید، هیدروکینون یا سیماب هستند. سازمان جهانی صحت (WHO) هشدار می دهد که این مواد می تواند عواقب جدی به سلامتی انسان داشته باشد، از سوزش پوست گرفته تا سرطان و آسیب به گرده.
به خصوص زنان به دنبال این آرمان زیبایی هستند
اما بسیاری افریقایی ها و آسیایی ها و همچنین افراد تیره رنگ در اروپا‌امریکا و آسترالیا این خطرات را به جان می خرند تا به هدف خود که روشن‌تر شدن پوست است، دست یابند. به عنوان مثال، در نایجریا، بر اساس گزارش سازمان جهانی صحت، ۷۷ درصد از زنان به طور منظم از محصولات سفید کننده پوست استفاده می کنند و در چین این رقم در حدود ۴۰ درصد است.
از قرن ها به این سو در ذهن مردم تلقین شده است که پوست روشن تر، بهتر و زیباتر است. آیشا فوینیکس از دانشکده مطالعات شرقی و افریقایی در لندن، در مورد تبعیض بر اساس رنگ پوست تحقیق کرده است و مبانی این درک را چنین توضیح می دهد: «در بسیاری از مناطق، پوست روشن تر از دیر زمانی با رفاه فرد ارتباط داده می شد. زیرا این نشان دهنده آن است که فرد مجبور نبوده در مزارع کار کند.»
او در ادامه می گوید که با استعمار توسط اروپایی ها و برده داری، ارجحیت داشتن پوست روشن‌تر بیشتر گردید. طور مثال، کودکان مشترک برده های سیاه پوست و صاحبان سفید پوست، بهتر نگریسته می شدند و فرصتی برای فرار از برده داری داشتند.
اما چرا بسیاری از افراد در یک دنیای پیشرفته تر امروزی، هنوز هم به دنبال داشتن پوست روشن تر هستند؟ رونالد هال، پروفیسور کارهای اجتماعی در دانشگاه ایالت میشیگان ایالات متحده امریکا، برای پاسخ دادن به این پرسش معلوماتی را جمع آوری کرده است. به گفته او، تعصبات مرتبط به پوست تیره هنوز عمیقا در ناخودآگاه انسان ها ریشه دارد. او می گوید: «هرچه پوست روشن تر باشد، به همان اندازه فرد فهمیده تر و جذاب تر محسوب می شود.»
افرادی که پوست تیره دارند، با مشکلات بیشتر مواجه اند
این یک وضعیت ویرانگر در زمانی است که بسیاری انسان ها خود را روشنفکر قلمداد می کنند و مدعی اند که نسبت به انسان ها پیشدواری ندارند. در نتیجه، افرادی که دارای پوست تیره تر هستند، فرصت های بدتری در بازار کار و جستجوی شریک زندگی دارند. آنها پول کمتری دریافت می کنند و از وضعیت اجتماعی پایین برخوردار می شوند. هال این را "سندرم سفید کننده" عنوان می کند و چنین مثال می آورد: مثلاَ اگر بارک اوباما، پسر یک کنیایی و یک خانم سفید پوست امریکایی، چهره تیره تر می داشت، شانس او برای به دست آوردن کرسی ریاست جمهوری بسیار بدتر می بود.
جوی با نام "شاهدخت جوی"، وبلاگ نویس زیبایی در هند که در یوتیوب بیش از ۸۰۰ هزار دنبال کننده دارد، نیز از فشارهای اجتماعی برای روشن کردن پوست، سخن می گوید. او گفته است: «افراد با پوست تیره تر، از خانواده یا دوستانشان می شنوند که: آها، تو باید کاری برای روشن تر شدن پوست ات انجام بدهی.»
به قول سازمان جهانی صحت، در هند که تبعیض ناشی از رنگ تیره تر از طریق سیستم اجتماعی "کاست" شدیدتر است، تقریبا دو سوم از بازار مواد مرتبط با پوست را محصولات سفید کننده تشکیل می دهد.
ستاره های بالیوود مانند شاهرخ خان در کلیپ های تبلیغاتی بسیار مزخرف دیده می شوند که پس از استفاده از مواد سفید کننده، بهتر می تواند توجه جنس مخالف را به خود جلب کند و شادتر و موفق تر معلوم می شوند. همچنین "شاهدخت جوی" محصولاتی را در یوتیوب تبلیغ می کند که قرار است پوست را روشن تر کنند. او در مصاحبه با دویچه وله توضیح می دهد که در اصل این امر مطرح است که پوست "سالم تر و درخشش بیشتر" داشته باشد. اما او فقط محصولاتی را پیشکش می کند که به طور کامل مورد آزمایش و تایید قرار گرفته اند و عوارض جانبی ندارند.
تجارت خوب برای شرکت های لوازم آرایش
در هند شرکت های زیادی محصولات سفید کننده پوست را تولید و عرضه می کنند و سود زیادی به دست می آورند. در مقابل، در آلمان تنها تعداد کمی از این محصولات به دلیل مقررات ویژه به فروش رسانده می شوند. اما برخی از کِرِم هایی که تبلیغ می کنند برای روشن کردن موهای بدن اند یا نشانه‌های به جا مانده از دانه های جوانی یا لکه‌های پیری را از بین می‌برند، در مغازه های مواد آرایشی و بهداشتی در آلمان نیز آسان به دست می آیند. البته از طریق اینترنت، همه چیز را می توان فرمایش داد.
"شاهدخت جوی" تمایل به پوست سفید تر را با بیان اینکه "انسان همیشه در می یابد که چمن در طرف دیگرش سبزتر است"، توضیح می دهد. اما در عقب این که فردی با پوست روشن می خواهد نصواری باشد، و یا فردی با پوست تیره می خواهد روشن تر باشد، واقعا دلیل مشابه نهفته است؟
آیشا فوینیکس به وضاحت رد می کند. او می گوید: "سابقه طولانی از ظلم و ستم و نژادپرستی در عقب این امر قرار دارد که ما را به وضعیت امروزی قرار داده است تا پوست روشن تر برای مردم در جهان بهتر معلوم می شود. "
"هیچ دلیلی برای اینکه پوست سفید مطلوب باشد، وجود ندارد"
فوینیکس در ادامه می گوید که برای جلوگیری از استفاده از محصولات سفیده کننده خطرناک، مردم باید در زمینه حساس ساخته شوند. مهم است که افراد درک کنند که هیچ دلیلی وجود ندارد که پوست روشن تر به مقایسه پوست تیره مطلوب تر است.
او می گوید هنوز راه زیادی در پیش داریم. اما او و رونالد هال برخی پیشرفت ها را در این بخش می بینند. هال معتقد است که افزایش تعامل میان گروه های مختلف قومی، تعصب را کاهش می دهد.
اینس آیزله/ ن. ک. ا.