پناهنده ای که با سیاست پذیرش پناهجویان مرکل مخالف است

دویچه وله: یک سال قبل انگلا مرکل همزمان با هجوم پناهجویان این اصطلاح را به زبان آورد که "ما موفق می شویم!" قسمت بزرگی از شهروندان آلمان "فرهنگ استقبال از پناهجویان" پیگیری کردند. پس از پنجم ماه سپتمبر مرز ها همه تقریبا باز شدند. ارزیابی شما در خصوص یک سال پس از این فرهنگ استقبال چگونه است؟

بسام طیبی: بر بنیاد تیوری ماکس ویبر سه مکلفیت عمده بر دوش یک سیاستمدار می باشد. اول احساس مسئولیت پذیری، دوم دور اندیشی و سوم اشتیاق به واقع بینی . من این سه مشخصه را در وجود خانم مرکل نمی بینم. "ما می توانیم موفق شویم" یک شعار است. این ممکن است خوب باشد و یا بد. اما مورد علاقه من نیست. برای من زمانی جالب خواهد بود که یک طرح در عقب آن وجود داشته باشد. اما من هیچ طرحی را نمی بینم! خانم مرکل یک سال پس از سر دادن شعار اش که "ما می توانیم موفق شویم" رخصتی خود را نیمه تمام گذاشته در پی حمله تروریستی ماه جولای به برلین برگشت. شما فکر می کنید که حالا خانم مرکل مدلل صحبت خواهد کرد. چی خواهد گفت؟ باز هم "ما می توانیم موفق شویم!" من از کرسی پایین افتادم. من فکر کردم که در کدام کشور زندگی می کنم. در سوریه وطن اصلی من منطق بیشتر نسب به آلمان وجود دارد.

دویچه وله: به نظر شما خانم مرکل از چه چیزهایی باید در این پروسه می آموخت؟

بسام طیبی: خانم مرکل باید بداند که در سال قبل 58 ملیون پناهجو در سراسر جهان گزارش شده بود. بر بنیاد اطلاعات سازمان ملل در سال جاری این رقم به 65.3 ملیون تن رسیده است. بخش بزرگی از این افراد از افریقا و شرق میانه اند که در تلاش رسیدن به اروپا اند. این یک چالش است. من آماده هستم که یک ملیون، دو ملیون و یا سه ملیون را بپذیرم. اما 65 ملیون را نمی توانم بپذیرم. این جا بحث اخلاقی مطرح نبوده بلکه سیاست مطرح است. به سیاست نمی توان از زاویه ارزش های اخلاق نگریست. این مشکل را خانم مرکل در نظر نمی گیرد. حتی اگر کسی می خواهد که پناهجویان را بپذیرد باید مطابق به ظرفیت اقدام کند. مرکل می گوید که محدودیتی در قانون اساسی وجود ندارد. آیا شما می توانید که یک قانون با رقم و درصدی آن نام ببرید؟ ما را ساده فکر کرده است! " ما می توانیم موفق شویم" هیچ راه حل پنداشته نمی شود بلکه یک تعهد اخلاقی است.

دویچه وله: شما خود در سوریه متولد شده اید، اوایل 1960 در 18 سالگی به آلمان آمده اید. شما در حقیقت باید نسبت به این آمادگی آلمان برای پذیرش هم وطنان تان بدون در نظر گیری سقف محدود پذیرش خوش بین باشید.

بسام طیبی: من یک خردگرا هستم. من اخلاق گرا نیستم. چند روز قبل من در دانشگاه گوتینگن با دست کم ده سوریایی که در سه گروپ بودند، معرفت حاصل نمودم. من با ایشان صحبت کردم. دو سوریایی از دمشق خیلی خوشم آمد. آنان در سنین 16 سالگی اینجا آمده بودند که حالا 18 ساله شده اند. آنان به مکتب می روند، آنان می خواهند که یک رشته را بیاموزند. آنان افراد مرتبی بودند. من برای یکی از آنان هنگام خداحافظی گفتم "فراموش نکنید که مکتب در اولویت قرار دارد. شما می توانید با مکتب به پیش بروید، شما می توانید آزمون "ابیتور" را هم پشت سر بگزرانید. شما تحصیل می کنید و آلمانی ها در برابرشما آغوش باز دارند. این سوریایی را در آغوش کشیدم و به آن می توان گفت که خوش آمدید.

"اسلامگراها نیز اینجا آمده اند"

صبح امروز آنجا اخوان المسلمین هم بودند. آنان خواستار یک حکومت دین سالار در آلمان اند. برای آنان من گفتم: "شما باید سپاسگزار باشید که در اینجا هستید. اما شما نمی توانید که ایدیولوژی خود را بر آلمانی ها اعمال کنید." آنها از من پرسیدند: "آیا شما مسلمان هستید؟" من برای شان گفتم: "بلی". سپس آنان گفتند: "مالک زمین خداوند است. آلمان هم متعلق به خداوند است که برای ما به هدیه داده شده است. ما می خواهیم در اینجا قوانین الهی را اعمال کنیم!" این اسلامی نیست که من در دمشق به مثابه یک دین مدارا محور آن را شناخته بودم. تمام سوریایی یک دست وجود ندارد. این تجربه من از امروز صبح است: سوریایی های وجود دارند که خیلی خوب اند. آنان سپاسمند اند که اینجا رسیده اند. آنان می توانند تحصیل کنند و موفقیت نیز بدست آورند. اما هستند اسلامگراهایی که اینجا آمده اند و در پی گسترش ارزش هایی اند که قانون اساسی ما آن را اجازه نمی دهد.

دویچه وله: بسیاری پناهجویان می خواستند و هنوز هم می خواهند که نه تنها به اروپا بیایند بلکه به گونه مشخص وارد آلمان شوند. به نظر شما چرا آلمان برای آنان خیلی جذاب است؟

بسام طیبی:در ماه های مارچ و اپریل من به عنوان یک پروفیسور به دانشگاه امریکایی در قاهره بودم. به من باور کنید: گداهای روی جاده قاهره هم به گونه دقیق می دانند که در آلمان محل بود و باش برای افراد داده می شود، ماهوار پول دریافت می کنند وغیره. آلمان بیش از حد عرضه می کند: آنان می توانند بدون مدرک معتبر به طرف آلمان بیایند. آنان می توانند درخواست پناهندگی کنند. زمانی که آنان پذیرفته نشدند، باز هم تحمل شده باز هم می توانند در آلمان باقی بمانند. آنان کمک های اجتماعی دریافت می کنند. این چنین خدمات را هیچ کشوری در روی جهان عرضه نمی کند! تا چه وقت می تواند آلمان این خدمات را فراهم کند؟ تا چه وقت می تواند آلمان بدون اختلافات اجتماعی آرام باقی بماند؟ دوستان من از کشورهای مانند ایرانی ها، افغان ها، ترکها و غیره اند. ما خارجیان که از سال های طولانی در این کشور زندگی می کنیم، تشویش و نگرانی های خود را داریم. ما هراس داریم. من پیش از پیش می گویم که انسان های خوب امروز فردا به نیونازی مبدل خواهند شد.

دویچه وله: ارزیابی شما در مورد خطرات ناشی از ایجاد جوامع موازی در آلمان چیست؟

بسام طیبی: این یک خطر نیست. این یک واقعیت است! یک سیاستمدار باید سه مرحله را به درستی درک کند. اول باید مشکلات تشخیص داده شده، پس از آن حقایق جمع آوری گردند و در فرجام راه های حل برای آن دریافت گردند.

تجربه های تاریخی متعلق به حقایق می شوند: در لبنان از سال 1975 تا 1990 یک جنگ بوقوع پیوست که پانزده سال دوام کرد. در جریان این جنگ هزاران لبنانی به آلمان مهاجرت کردند. یکی از بهترین شاگردان من یک لبنانی است که در طفولیت همراه با والدین خود به آلمان آمده بود. او حالا یکی از مشاورین مهم ادارات آلمان بوده و یکی از وطن دوست ترین فرد نسبت به بسیاری آلمانی ها می باشد. این یک نمونه خوب است. اما مثال بد آن هم وجود دارد: شما به برلین بروید در آنجا بسیاری لبنانی هایی را می بینید که جامعه موازی را تشکیل داده اند. در آنجا غالبا مواد مخدر، فحشا، جرم های جنایی دیده می شود. پولیس برلین جرات نمی کند که آنجا برود.

از این تجارب تاریخی ادارات آلمان هنوز هم نیاموخته اند. تجارب من از دنیای امروزی نشان می دهند که بلی در میان این افراد که وارد آلمان شده اند، سوریایی هایی نیز وجود دارند که آماده برای پذیرش قانون اساسی آلمان بوده و می خواهند تحصیل نموده و خود را در این جامعه تطابق دهند. سوریایی های اسلامگرا نیز در میان آنان شامل است که تحت چتر اسلامگرایی خود می خواهند در اینجا زندگی کنند. ما باید این را بیاموزیم که در این میان تفکیک بوجود آوریم! در میان این افراد جنایت کاران نیز وجود دارد و از سویی هم کسانی اند که دچار آسیب های روانی شده و مکلف ایم که با آنان همکاری های لازم را انجام دهیم.

بسام طیبی یک دانشمند علوم سیاسی است که از سال 1973 تا 2009 به عنوان پروفیسور در امور روابط بین الملل در دانشگاه گوتینگن تدریس کرده است.

این مصاحبه توسط ماتیاس فون هاین انجام شده است.