وشکایات نامزدان انتخاباتی ومردم ازعملکرد مسوولان تنظیم انتخابات

انتخابات ولسی جرگه وانتخابات شورا های ولایات درافغانستان با وجود خطرات امنیتی جدی ای که پیش بینی میشد، با تلفات وخسارات بسیارکمترازآنچه تصورمیگردید پایان یافت. این حادثه ی مهم درتاریخ افغانستان میتواند، سرآغازیک فرهنگ سیاسی صلح آمیز ، پرمدارا وروبه کمال باشد. با اینهم چه قبل ازانتخابات ، چه درجریان انتخابات وحتا ازفردای انتخابات بدینسو شکایات ونارضایتی هایی ازشرایط برگذاری انتخابات گرفته ، تا اتهامات دایربرتقلب و غالباً سوتفاهمات ناشی ازفقدان مراودات نزدیک بین کمیسیون مشترک تنظیم انتخا بات ازیک سو ونامزدان وکالت ولسی جرگه وشورا های ولایات ازجانب دیگر وجود داشته اند. بررسی همهء این مسایل ، پی بردن به اسباب وعوامل آنها ، برعلاوه ی آنکه حس اعتماد را درجامعه تقویت می نماید، زمینه ی تجربه ای میگردد تا درآینده ها ازنقاط منفی آن جلوگیری به عمل آید.

ارزیابی اسباب وعوامل شکایات

پس ازپایان یافتن رای گیری

درافغانستان ، انتخابات به مثابه ی یک گام بلند درجهت دموکراسی ، درشرایطی برگزارگردید ، که جنگ های بیش ازیک ربع قرن ، همه نهاد های اجتماعی وزیرساختهای ارتباطی جامعه را بطورخطرناکی به نابودی سوق میداد. دولت مرکزی افغانستان هنوز برای اعمال اقتدارش درمناطق مختلف افغانستان دچار اشکال وموانع کوه پیکری است. بقایای گروه سرنگون شدهء طالبان وسایرافراط گرایان ازهیچگونه عمل تروریستی وتخریبکاری برای برهم زدن این انتخابات ، خودداری نمی ورزیدند.

تدابیرامنیتی ولوژستیکی ومصارف مالی این انتخابات گاهی باورنکردنی به نظرمیرسد:

بیش از 100000نیروی امنیتی افغانستان ودهها هزارنفرازنیروهای بین المللی پاسدارامنیت درافغانستان یا آیساف ، وایتلاف نظامی ضد ترور زیرفرماندهی ایالات متحده ی امریکا، وظیفه ی تامین امنیت را بردوش گرفته بودند.

دراین انتخابات 12.4 ملیون نفرواجد حق رای دهی بوده، 5800 نفرنامزد وکالت ولسی جرگه وشوراهای ولایات بودند که ازجمله 2800 نفرنامزد ولسی جرگه و 3000 نفردیگرنامزد وکالت شوراهای ولایات بودند. 26000 حوزه رای دهی وجود داشت، که ازاین جمله در 134 مورد، درمناطق دورافتاده وعقب مانده مکانی برای رای گیری وجود نداشت ورای گیری می بایست درخیمه ها صورت میگرفت. 160000 نفرمسوول تنظیم انتخابات بودند.بیش از 5000ناظرمستقل این انتخابات را تدارک می دیدند که ازجمله 491 نفرآن ناظران بین المللی و 4600 نفرآن افغانها بودند.77000نفرنمایندگان مورد اعتماد نامزدان انتخاباتی نیز برای این شمارعلاوه میگردیدند. برعکس انتخابات ریاست جمهوری که یک نوع ورق رای دهی وجود داشت ، دراین انتخابات 69 نوع ورق رای دهی چاپ شده بود. عدم رشد شهرنشینی وساختمان موزاییک اسکان درروستا ها گاهی میتوانست شمار کسانی را که دریک حوزه معین رای میدهند، خارج ازحیطه پیش بینی ها قراردهد. برای این منظور64% بیشترازآنچه ضرورت بود، اوراق انتخاباتی بیشتر چاپ گردید، ودردسترس قرارداشت. یعنی تعداد اوراق انتخاباتی چاپ شده 39 میلیون ورق بود. مصارف مجموعی این انتخابات 159 ملیون دالرتخمین گردیده است.

هرگاه خطری را که ازجانب طالبان محسوس بود به کناری بگذاریم ، بصورت شتابزده وبه طور کلی عناوین درشت شکایات انتخاباتی را میتوان به قرا ذیل تصنیف نمود:

- ادعا میشود که چاپ چارچند بیشتراوراق انتخاباتی به منظورتقلب وسواستفاده ی مقامات حاکمه است،

- ادعا میشود که عدم شمارش آرا درحوزه های رای گیری وانتقال آن به 32 مرکزبرای آنست تا درآرای صندوقها تصرفاتی به عمل آید ،

- ادعا میشود که وجود جنگسالاران مانع تبلیغات و حرکت آزاد کاندیدهای مستقل یا مخالف می شده است،

- ادعا میشود که مقامات حکومتی با استفاده ازامکانات دولتی ترتیبی داده بودند که دربرخی جاها پیشا پیش معلوم بود که کیها وکیل میگردند.

وجود اینگونه شکایتهارا دریک انتخابات پیچیده ودشواری مانند انتخابات ولسی جرگه وانتخابات شوراهای ولایات هیچ کسی نمیتوانست انتظارنداشته باشد .

چنانکه خانم ایما بونینو Emma Boninoرئیس کمسیون ناظران انتخاباتی اتحادیه ی اروپا یی به روشنی پیش بینی می نماید که :

" اولین قدم برداشته شد. من فکرمیکنم که شمارش آرا یک چالش دیگراست . ، هرگاه همه چیزبخوبی پیش هم بروند، بازیک مرحلهء طولانی مناقشات درمورد نتایج انتخابات فرا میرسد. بسیاری ازنامزدان میتوانند برضد این انتخابات دعوا نمایند."

شمه ای از انواع شکایاتی که تاکنون به

کمیسیون بررسی شکایات انتخاباتی رسیده اند

آقای حمیدی یکی ازمسوولان کمیسیون بررسی شکایات انتخاباتی درافغانستان ، ضمن گفتگویی با خبرنگاردویچه ویله صدای آلمان ، شکایات رسیده به آن کمیسیون را اینطورتصنیف نمودند:

"قبل از اعلام انتخابات درحدود 1144 اعتراض برعیله یکتعداد کاندیدان به کمیسیون رسیدگی به شکایات انتخاباتی رسیده بود، ودرجریان انتخابات هم درحدود 2000 شکایت به این کمسیون مواصلت نمود.

هم کمیسیون انتخابات وهم مکانیسم آن آن درافغانستان ازجمله مسایل جدید هست، ومردم افغانستان تاهنوز آگاهی کافی درمورد نحوه ی اجراات ورسیدگی به آن ندارند.

یکتعداد این شکایات ، بیشترشکایاتی بودند که می بایست به پیشگاه سارنوالی ، محاکم وپلیس تقدیم میگردیدند، یعنی ازجمله شکایاتی بودند که کمیسیون رسیدگی به شکایات، نمیتوانست آنرا مورد رسیدگی قراردهد. زیرا کمیسیون بررسی شکایات انتخاباتی یک محکمه اداری یا محکمه برای رسیدگی به جرم وجنایات گذشته نیست. این کمیسیون تنها شکایات وتخلفات درمورد انتخابات را مورد رسیدگی قرارمیدهد. یک تعداد این شکایات اسناد وشواهد کافی ارائه نکرده بودند. یکتعداد هم که اسناد ومدارک وشواهد کافی داشتند، کمیسیون بررسی شکایات آنرا مورد رسیدگی قراردادند."

آقای حمیدی به پاسخ این سوال که چرا درحالیکه تعداد رای دهندگان 12.4 ملیون نفراست، اما اوراق رای دهی به تعداد 39 ملیون چاپ شده است ، اینطوراظهارنظرنمود:

بااینکه این سوال به دفترمشترک تنظیم انتخابات راجع میشود، اما من فکرمیکنم که :

" یکی ازمشکلات ، نام افرادی است که درحوزه های مشخص انتخاباتی رای میدهند؛ یعنی درکشورهای دیگر، افراد واجد شرایط رای دهی ، درجایی میتوانند رای دهند که نام شان درآنجا قبلاً ثبت شده وانتشاریافته است. چون درافغانستان چنین سیستم وجود نداشته ، یعنی هرکس میتوانسته است درداخل حوزه ی انتخاباتی ولایت ، درهرجای رای بدهد. پیش بینی ( این واقعیت ) برای دفترمشترک تنظیم انتخابات بسیارمشکل بوده است. بناءً مجبور بوده اند که آمادگی داشته واوراق کافی رای را درمرکزمربوطه ، داشته باشند. اینها برای آنکه تدارک کافی داشته باشند، تعداد زیاد اوراق رای دهی را درمناطق انتخابات توزیع کردند. یکی ازدلایل که آنها اوراق رای زیاد چاپ کردند، همین میباشد.ولی به خاطر آنکه این پروسه شفاف باشد، بعد ازآنکه انتخابات ختم میشود، آن عده اوراقی که خانه پری شده اند ، باید به صندوق انداخته شوند، وآن تعداد اوراقی که اضافه مانده وازآن استفاده صورت نگرفته است، همه ی آنها شامل ژورنال میگردند ودرحضورناظران احزاب وناظران ملی وبین المللی ، درسرتاسرافغانستان میتواند نشان داده شود که چقدراوراق استفاده شده ، چقدراوراق باطل شده و چقدراوراق هم اضافه شده است، که با درنظرداشت این محاسبه میتواند به مردم افغانستان اطمینان داده شود که ، اوراقی که بیشتر به چاپ رسیده اند به منظور نفوذ درروند انتخابات نبوده ، صرف به منظورآن بوده است که تدابیراحتیاطی وآمادگی احتیاطی داشته باشند."