وحدت متزلزل میان وزیران خارجۀ اتحادیۀ اروپا

به اساس توافقی که در پی مذاکرات در برلین پایتخت آلمان صورت گرفت، قرار است شمار ناظران سازمان امنیت و همکاری اروپا در اوکرایین از 500 به 1000 تن افزایش داده شود.

همه اشتراک کنندگان اجلاس وزیران اتحادیۀ اروپا در ریگا پایتخت لاتویا، این تصمیم را یک گام سازنده خوانده و از آن استقبال کردند. در مذاکراتی که در این مورد صورت گرفت، فرانک والتر شتاین مایر وزیر خارجۀ آلمان به عنوان پیشتاز هنر دیپلوماسی در معضلۀ اوکرایین، با حوصله مندی نقش خود را بجا کرد. هر گام کوچکی مثل اقدام افزایش شمار ناظران، برای وی موفقیت با ارزشی است.

همچنان فیصله به عمل آمده است که امکانات تخنیکی و کارشناسانی که تصاویر ماهواره یی از مناطق درگیر جنگ را ارزیابی کنند، در اختیار این ناظران قرار داده شوند. این مسأله در حال حاضر اهمیت خاصی دارد، زیرا در جریان بیرون کشیدن تسلیحات سنگین باید مشخص گردد که این تسلیحات به اندازۀ کافی از مناطق درگیر جنگ دور ساخته می شوند.

در این رابطه جانب روسی نیز وعده داده است که از نفوذ خود بالای شورشیان استفاده می کند تا نمایندگان سازمان امنیت و همکاری اروپا بتوانند به گونۀ بهتر به مناطق جنگی راه یابند.

موقف سیاستمداران واقعیت گرا

شتاین مایر همچنان بر رعایت توافقات مینسک پافشاری کرد. او گفت این توافقات یگانه امکان مهار کردن منازعۀ اوکرایین است و تا زمانی که پوتین و پوروشنکو به آن متعهد باشند، اتحادیۀ اروپا نیز نباید از آن فاصله بگیرد.

شتاین مایر، که در میان همتایان اروپایی خود تجارب بیشتری در رابطه با حل بحران ها دارد، در نشست ریگا از خوشبینی زیاد هشدار داد و افزود که وضعیت موجود هر لحظه می تواند برعکس شده و یک موج جدید خشونت آغاز گردد.

وزیر خارجۀ آلمان همچنان گفت که توافقات صلح تا حال کاملاً عملی نشده و تبادل اسیران تا هنوز مشکل ایجاد کرده است. این در حالیست که به گفتۀ شتاین مایر گام های بعدی تا هنوز اصلاً آغاز نشده اند؛ "مثلاً دسترسی به کمک های بشردوستانه، برگزاری انتخابات محلی و بالاخره کنترول مرزهای بیرونی از سوی اوکرایین". وزیر خارجۀ آلمان می گوید که روی همۀ اینها باید در نتیجۀ مذاکرات دشوار، گام به گام کار صورت بگیرد.

شتاین مایر در این سیاست اش از حمایت وزیران خارجۀ فرانسه و اسپانیا برخوردار است. اما در مسألۀ تعزیرات علیه روسیه وحدت نظر در اتحادیۀ اروپا روز به روز کمتر می شود. زمان تمدید تعزیرات موجود در ماه جولای سال روان فرا می رسد، و حتی فیدیریکا موگیرینی مسئول روابط خارجی اتحادیۀ اروپا اذعان می کند که "این کار سهلی نخواهد بود". این وحدت در هم شکسته حتی در همین نشست وزیران خارجۀ اتحادیۀ اروپا در ریگا نیز آشکار بود.

موقف سیاستمداران سختگیر

در این میان فیلیپ هاموند وزیر خارجۀ بریتانیا از یک موقف شدیداً سختگیرانه نمایندگی می کند. او از تمدید تعزیرات و تشدید احتمالی آن سخن می گوید. هاموند در یک نشست خبری که با همتای پولندی خود انجام داد، گفت در صورتی که "خشونت های تازه از جانب روسی" رخ بدهد، تعزیرات جدیدی نیز علیه مسکو از قبل در نظر گرفته شده است. این تعزیرات ارسال اسلحه به اوکرایین و تحریمات بیشتر اقتصادی در رابطه با راه یابی به بازار مالی را دربر خواهد داشت و اقتصاد روسیه را شدیداً متأثر خواهد ساخت.

وزیر خارجۀ بریتانیا در این موضعگیری خود به ویژه از حمایت کشورهای حوزۀ بالتیک برخوردار است. وزیر خارجۀ لیتوانیا گفت که عمل نکردن از سوی اتحادیۀ اروپا برای وی قابل پذیرش نیست و باید روی تشدید تعزیرات علیه روسیه فکر شود.

دوستان روسیه

کشورهای مجارستان، اتریش و قسماً ایتالیا از مدت زیادی به این طرف طرفدار یک موضعگیری ملایم تر در برابر مسکو اند. قبرس نیز شامل این حلقه است.

اما نیکوس کوتسیاس وزیر خارجۀ جدید یونان بیشتر از دیگران روی این نکته تأکید می کند. او در برابر خبرنگاران گفت که تا حال 12 نشست در رابطه با اوکرایین صورت گرفته است و چنان وانمود می شود که گویا در اروپا هیچ مشکل دیگری وجود ندارد. او افزود که در نهایت جدایی طلبان در شرق اوکرایین اتحادیۀ اروپا را تهدید نمی کنند. وزیر خارجۀ یونان همچنان گفت که نمی خواهد دیگر در مورد تعزیرات علیه روسیه سخن بگوید، بلکه باید در رابطه با دورنماها و ادغام روسیه به اروپا حرف زده شود.

یک تمدید تعزیرات علیه روسیه در تابستان امسال با چنین موضعگیری کوتسیاس در قبال روسیه، متصور نیست، جز اینکه حکومت جدید یونان حاضر شود که با دریافت وعده ها در رابطه با کمک های مالی از سوی کشورهای حوزۀ پولی یورو، تغییر موقف بدهد. اما در این مورد تا حال هیچ کسی نمی خواهد گمانه زنی کند و به این موضوع در همان وقت پرداخته خواهد شد.