ادیان در البانیا به مثابه پل دوستی

روحانیان در شهر الباسان البانیا میان مردم پل دوستی ایجاد می کنند. وقتی گیزیم کاراج، امام مسجد شاهی در شهر الباسان به سوی خانه اش می رود، پاتر نیکولا کشیش کلیسای سنت ماری را می بیند، موترش را ایستاده کرده و او را سوار می کند و به خانه می رساند. 
کاراج می گوید: «این یک مسئله عادی است. ما با علاقمندی زیاد با یکدیگر صحبت می کنیم. فقط دیدگاه و عقیده مان در باره خدا فرق می کند، اما این جلو این را نمی گیرد که انسان ها با یکدیگر روابط خوب داشته باشند». 
کلیسایی که پاتر نیکولا آنجا عبادت می کند با مسجدی که امام کراج در آن موعظه می کند در شهر کهنه الباسان در نزدیکی هم موقعیت دارند. از وسط سرای این کلیسای ارتودوکس، ساختمان کلیسای کاتولیکی بیزانس یا روم شرقی سابق نیز دیده می شود.
ایلر هوخولی که کارشناس ادیان می باشد و رئیس سابق اداره دولتی در امور ادیان بوده، می گوید: «در الباسان این یک موضوع غیرعادی نیست که یک کشیش و یک امام در یک قهوه خانه دیده شوند که با هم نشسته اند و قهوه می نوشند».
هوخولی این زندگی مشترک پیروان ادیان مختلف در البانیا را کار شایسته و آموزنده برای دیگر نقاط جهان می داند.
کشیش نیکولا رهبر مسحیان ارتودوکس که به چشم احترام به او دیده می شود، برای سلامتی مسلمانان دعا کرده و به سوی کلیسا می رود. مسلمانان هم برای این کشیش آرزوی صحت مندی می کنند. 
کشیش نیکولا احترام متقابل را یک رسم دیرینه و خوب البانیایی ها می خواند که به گفته وی میراث اصلی و یک هدیه است. 
وی انسان نحیف است و صدایش آهسته می باشد. زمانی صدایش بهتر شنیده می شود که از دوران اصلاحات در البانیا سخن می گوید: «وقتی تغییرات به میان آمد، امکان این هم بود که جاهای مذهبی دوباره باز شوند. مردم الباسان به صورت جداگانه به کلیسا یا جماعت نرفتند؛ برعکس همه به صورت مشترک کلیساها و مساجد را افتتاح کردند. چطور؟ این کاری خوب نیست؟».
در البانیا چهار دین رسمی وجود دارد که با همپذیری با هم زندگی می کنند. از جمله سه میلیون البانیایی ۶۰ درصد مسلمان، ۱۰ درصد کاتولیک و هفت درصد ارتودوکس اند. دو درصد مردم این کشور نیز بکتاشیان می باشند که به یک گروه از درویشان خطاب می شود.  
پس از حمله تروریستی بر مجله شارلی ابدو در پاریس، نمایندگان این چهار دین در البانیا به یادبود از قربانیان، دست در دست هم راهپیمایی کردند، عملی که رهبران دینی را در این کشور مورد ستایش قرار داد.
در شهر الباسان گام مهمی برداشته شده است. آنجا اولین مرکز همکاری های بین الدینی ساخته شد. اربین رامکاج رئیس این مرکز می گوید این یک عمل تاریخی است.
وی می افزاید این ارزش اجتماعی است که در اروپا سابقه ندارد: «اروپایی ها همواره با شرقی و غربی بودن زندگی کرده اند. مردم اینجا که اصلا اروپاییان هستند و اکثریت شان مسلمان اند، با رسم و رواج خودشان زندگی کرده و ارتباط شان را با کاتولیک ها حفظ کرده، گفتمان دارند و مدت زیادی است با هم زندگی می کنند.» 
اما او از خطرهای موجود نیز نگران است و اضافه می کند که تروریستان "دولت اسلامی" یا داعش به زبان البانیایی در مناطقی که اکثرا مسلمانان زندگی می کنند، نشرات دارند.
تاکنون شماری از مسلمانان البانیایی و کوزوویی به جنگ سوریه رفته اند. به گفته رامکاج شورای علمای مسلمانان البانیایی به ملا امامان گفته که "سیاست جغرافیایی باید از عقیده جدا باشد و میان شان تفکیک صورت گیرد".
لیندیتا آراپی/شیرمحمدی