هدایت امین ارسلا، شماره 40

. در سال 1384 در بانک جهانی شامل کار و هجده سال در آن جا کار کرد. وی از موسسان تنظیم "محاذ ملی افغانستان" بوده است. به صفت وزیر مالیه در حکومت جلای وطن و بعد در سال 1372 به حیث وزیر امور خارجه توظیف گردید. در حکومت انتقالی، وی معاون رییس دولت بود. ارسلا در دورهی حکومت موقت، به حیث وزیر تجارت و وزیر ارشد کار کرده است. قبل از نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری، هدایت امین ارسلا مشاور ارشد رییس دولت افغانستان بود.

دویچه وله: آقای ارسلا چه برنامهای برای بهتر شدن اوضاع امنیتی کشور دارید؟

ارسلا: خوب امنیت که از چند نگاه خبراب میشود. هم از نگاه موضوعات سیاسی، هم از نگاه فقر، هم از نگاه موجودیت دزد و اختطافچی و جنایتکاران. دیگر، هم کدام از این معلومدار جوابهای مختلف دارد. مهم این است که یک حکومت قوی در افغانستان باشد که بتواند به صورت قاطعانه در مقابل کل اینها عمل کند. هم از جنبهی سیاسی راه حل سیاسی پیدا بکند، وقتی که عسکر ضرورت بود، از نگاه عسکری پولس و اینها را تقویت کند. جوابگوی مشکلات جنگی باشد و از دیگر طرف معلومدار اختطافچی و دزد و اینها، قانونمندی را باید حتما آدم بیاورد. قانونمندی که آمد، من فکر میکنم که این موضوعات حل میشود. از دیگر طرف فقر هم هست. ما باید یک پروگرام قوی اقتصادی برای بهبود زندگی مردم داشته باشیم، تا که این نوع عناصر هم بتوانیم که مشکل شان را حل کنیم و اگر نشد، باز دیگر به پنجهی قانون بسپاریم.

دویچه وله: نظر شما در مورد حضور سربازان خارجی در افغانستان چه است و به نظر شما این سربازان چه زمانی باید افغانستان را ترک بگویند؟

ارسلا: حالی خوب متاسفانه که ضرورت است به سربازان خارجی. چرا که مداخلات مختلف در افغانستان موجود است و هنوز قوای ما آنقدر قوی نیستند که بتوانیم خود ما دفاع کنیم. دیگر، هدف ما این خواهد بود که قوای افغانی را هرچهقدر زودتر، اردوی ملی را زودتر قوی بسازیم، و هر قدر کوشش کنیم که پولیس ملی را بهتر بسازیم و کوشش کنیم که ادارهی امنیت خود را تقویت کنیم و درست ریفورماش کنیم تا که جوابگوی ضروریات فعلی افغانستان باشند. دلپسبی ما این است که هرقدر زودتر عساکر خارجی از افغانستان برآیند، به نفع آنها هم است به نفع ما هم است، لیکن ما باید اول توانایی این را داشته باشیم که از یک طرف از خود دفاع کنیم و از دیگر طرف، معلومدار بتوانیم که یک تحول در این کشور از نگاه اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، تحول سالم بیاوریم.

دویچه وله: در مورد مذاکره با مخالفان مسلح دولت از جمله با طالبان چه فکر میکنید؟

ارسلا: خوب، ما که همیشه خواستار صلح هستیم که باید صلح در افغانستان بیاید و راه حل سیاسیاش مذاکرات است. ما آماده خواهد باشیم که مذاکرات کنیم، لیکن در عین زمان منافع ملی افغانستا را که ارادهی مردم افغانستان در آن شامل باشد، یک هدف اساسی است.

دویچه وله: چگونه میخواهید اوضاع اقتصادی افغانستان را بهتر بسازید، بهطور مثال در بخشهای زراعت و یا صنعت؟

ارسلا: یکی خوب دولت وظیفه دارد که فضایی را خلق کند از نگاه اقتصاد که امکان سرمایهگذاری توسط سکتور خصوصی زیاد شود و کار تولید شود و این گپها. لیکن از دیگر طرف باید حکومت در عین زمان حاضر باشد که بعضی کارها را خودش بکند، اگر سکتور خصوص نتواند آن را بکند. یکی از وظایف کلان حکومت باید این باشد که زیربناهای اقتصادی را مثلا سرک، بند، برق را بیاورد که سرمایهگذاری را آسانتر هم بسازد. در عرصهی زراعت هم ما الحمد الله منابع سرشار داریم. زمین داریم، آب داریم، هرچیز داریم منتها بند باید بسازیم که زمینهای که آبیاری نشده اند، آبیاری شوند. از دیگر طرف معلومدار همرای دهاقین باید کمکهای تخنیکی شود. یاد شان بدهند که به چه نوع میتوانند که اینها تولید خود را زیاد کنند. از دیگر طرف موضوع کریدیت است که باید کریدیت موجود باشد برای شان.

متاسفانه برای چندین سال همچو کریدیتی که لازم بود، نبود. یعنی قرضهها باید برای شان موجود باشد. سرمایهگذاری خصوصی را آدم باید تشویق بکند. درجاهایی که بتوانیم که ما سرمایهگذاری در زراعت شود که هم کار تولید شود واز دیگر طرف امکانات غذایی ما هم تامین شود. از طرف دیگر برای صادرات افغانستان هم این گپها کمک میکند. ما کوشش خواهد کردیم که یک انقلاب زراعتی در افغانستان بیاوریم. تا که نه تنها بتوانیم خود را تقویت بکنیم، بتوانیم برای همسایههای خود مواد زراعتی برسانیم. زراعتی خود را در عین زمان صنعتی هم بسازیم تا که ارزش تولیدات ما بالا برود، عواید دهقان بالا برود، عواید کسانی که در اینجا سرمایه گذاری میکنند هم بالا برود. در بخش صنعت معلومدار جزو پالیسی ما راجع به سکتور خصوصی خواهد بود. سکتور خصوصی باید تشویق شود که صنایع افغانستان سرمایهگذاری کند. کوشش کنیم که هر قدر که بتوانیم رقابتی باشیم، در مقابل همسایهها، در مقابل دنیا، در چیزهایی سرمایهگذاری کنیم که از نگاه اقتصادی تولید کرده بتوانیم و دوام داده بتوانیم.

دویچه وله: خطوط اساسی سیاست خارجی شما بر اساس کدام معیارها در مقابل کشورهای همسایه و سایر کشورهای جهان تعیین خواهد شد؟

ارسلا: خوب این طور است، اصلا خوب معلومدار آرزوی ما این است که ما دفاع از منافع افغانستان بکنیم و منافع افغانستان را به پیش ببریم. برای آن یک راه عملی را همیشه در نظر خواهد داشتیم. لیکن به صورت کل از نظر پرنسیب ما همین را میگوییم که ما میخواهیم همرای همسایهها روابط بسیار نیک داشته باشیم. تجارت، روابط اقتصادی، روابط اجتماعی، روابط سیاسی ما همرای همسایهها قوی باشد. از دیگر طرف معلومدار همرای جهان اسلام به صورت کل ما میخواهیم روابط نزدیک داشته باشیم. آنها را هم تشویق کنیم که بیایند در افغانستان سرمایهگذاری کنند و از مردم ما هم بروند به آن ممالک کار کنند و عاید به دست بیاورند. از دیگر طرف معلومدار همرای جهان به صورت کل، ما میخواهیم که یک جزو مثبت فعال جامعه بینالمللی باشیم. همیشه سیاست ما سیاست صلح خواهد بود و کوشش خواهد کردیم که ما از منافع کل دفاع کنیم.

دویچه وله: چه موقف و برنامه برای حل معضله "خط دیورند" دارید؟

ارسلا: اینطور است که من مثلی که پیشتر گفتم، مهمترین چیز این است که ما روابط بسیار درست و دوستانه همرای تمام همسایههای خود داشته باشیم. روابط نزدیک نه تنها در بین حکومتها بلکه در بین مردم هم باشد. وقتی که این گپها باشد، من فکر میکنم که مسایل فرعی همیشه قابل حل است. من فکر میکنم که حتا ضرورت به گپ زدن سر این چیزها نباشد. از خاطر این که مردم ما آزادانه بروند و بیایند، روابط اقتصادی و تجارتی و اینگپها داشته باشند، این موضوعات قابل حل است. مهم این است که در بین مردم ما یک تفاهم باشد، روابط باشد.

دویچه وله: تعریف شما از آزادی بیان و مطبوعات چه است و چگونه می خواهید از این دو ارزش اساسی مردم سالاری دفاع کنید؟

ارسلا: اینطور است که من منحیث فلسفه این را قبول کردیم که افغانستان به یک نظام سالم دموکراتیک مردم سالار ضرورت دارد. چرا که تجربه برای ما نشان داده که هیچ حکومتی که به زور آمده، یا با چال آمده، یا از راه کودتاه آمده و اینها، در افغانستان دوام نکرده. کسانی که کوشش کنند که خود را به زور نگاه کنند، هم همیشه ناکام بوده اند. دیگر از این خاطر یگانه راه حل معضلهی افغانستان، هرمشکلی که داشته باشد، از راه مردمسالاری است، از راه ارادهی مردم است که ارادهی مردم باید در یک نظام باشد. این اصل است. در این چوکات معلومدار یکی از اجزای مهم و پایههای مهماش مطبوعات آزاد است. مطبوعات آزاد باید از آن دفاع شود تقویت شود. در عین زمان دلچسبی مطبوعات آزاد هم به این باشد که مملکت ما مملکت قوی، سالم، باثبات باشد و مطبوعات ما هم حتا کمک کند بین حکومت و چیز (مردم) یک تفاهم درست باشد که یعنی مسوولانه، هرچیزی را که میکنیم به صورت مسوولانه. یعنی فکر نکنیم که حکومت دشمن مطبوعات آزاد است یا مطبوعات آزاد دشمن حکومت است. این گپ نیست. چرا که یکدیگر را باید تقویت کند. این به مفاد مردم افغانستان است. بعضی نهادهای اجتماعی دیگر هم که است، هم باید تقویت شود در افغانستان. چرا که آنها هم در پیشرفت و بهبودی زندگی مردم افغانستان کمک کرده میتواند.

دویچه وله: تعریف شما از برابری حقوق زن و مرد چه است وچگونه می خواهید زنان و مردان افغانستان را از حقوق مساوی برخوردار بسازید؟

ارسلا: اینطور است که ما از یک حالت شروع میکنیم. الحمدالله در این چند سال یک تحول آمده در زندگی زنان افغانستان. لیکن متاسفانه که هنوز هم زنان افغانستان مشکلاتی دارند. در برخی جایها، مثلا خشونت در مقابل شان است. که این را من منحیث یک کسی که می خواهد در راس یک حکومت بیاید، پیش من این رقم خشونت معلومدار به هیچ ترتیب قابل قبول نیست. قانون، شریعت هردویش مخالف این گپ است. با عملی کردن قانونمندی که من بسیار سر از این معتقد هستم، این موضوع تا بسیار حد را باید حل شود. لیکن از دیگر راه، چیزی که مهم است باید در عرصهی تعلیم زن باید بسیار کوشش کنیم. در حصهی تعلیم مرد باید کوشش کنیم و مردها را باید بفهانیم که زن و مرد جزو یک اجتماع هستند، مکمل یکدیگر اند. تا که رول زن در جامعه قوی نشود، نمی تواند که اولاد درست تربیه کند. آروز ما این خواهد بود که همیشه در تقویت استعداد خانم ها و مردها، و تقویت تعلیم شان کوشش کنیم و به صورت جدی در عین زمان در اجتماع در اقتصاد زمینه هایی را فراهم بسازیم که اینها بتوانند مثل مردها فعالیت کنند، تبعیض در مقابل شان نباشد. حتا در حکومت هم باید به گونهای شامل باشند مثلی که در شورا هستند. یک رول فعال در جامعه داشته باشند.

دویچه وله: تعریف شما از وحدت ملی چه است و چگونه می خواهید برای تمام باشندگان افغانستان احساس این را بدهید که واقعا برخورد یکسان با آنها صورت می گیرد؟

ارسلا: پیش من، راست بگویم که موضوع قوم و این گپها کدام ارزش ندارد. چیزی که پیش من مهم است، شهروند افغانستان است. هرکداماش باید از خود حقوق داشته باشد، احساس این را پیدا کند که مالک این خاک است، در این خاک مصوون است، در این خاک حقوقی دارد که از حقوقاش هم دولت دفاع میکند،هم مردم دفاع میکنند، هم قضا دفاع میکند. دیگر این طور یک احساس باید در جامعهی ما پیدا شود. یک پشتون باید از حق یک تاجیک، یک تاجیک از حق یک هزاره، یک هزاره از حق یک اوزبیک و غیره و غیره دفاع کند. در هرجایی که بر کسی ظلم میشود، باید در مقابل ظلم آدم ایستاده شود، مبارزه کند و از آن شخص دفاع کند. من فکر می کنم که اگر به این ترتیب ما فکر میکنم، من میگویم که در افغانستان فکر نمیکنم مشکلی باشد. لیکن برخی رهبران کوتهبین ما کوشش کردند که انشقاق در بین اقوام مختلف به میان بیاندازند تا که خود شان از آن استفادهی سیاسی بکنند.

دویچه وله: تعریف شما از حفظ میحط زیست و انکشاف دوامدار چه است و چگونه می خواهید که افغانها را برای حفظ بیشتر میحط زیست تشویق کنید؟

ارسلا: این خوب بازهم جزو تعلیم هم است که ما باید اطفال خود را از صنف اول به بعد سر موضوع محیط زیست، پاکی و این چیزها، که جزو دین ما هم است و اسلام هم همین را می خواهد، که همیشه متوجه همین گپ باشند و دفاع کنند از پاک بودن و دفاع کنند از کسانی که کوشش می کنند محیط را پاک نگاه کنند. از دیگر طرف، معلومدار سرمایهگذاری که در افغانستان میشود باید به ترتیبی باشد که همیشه تاثیرش بر محیط زیست را در نظر بگیرند. به نظر من که به هیچ سرمایه گذاری در افغانستان اجازه داده نشود تا که تاثیرش بر محیط زیست مطالعه نشده باشد. یک چیز مهم است که ما تمام ملت را آگاهی بدهیم که اقتصاد ما به ترتیبی به صورت مدام پیشرفت و رشد و کار تولید کرده میتواند که ما رشد خود را توام بانگهداری محیط زیست در نظر بگیریم.

عارف فرهمند، کابل

ویراستار: یاسر