مهاجرانی که جهان را تغییر دادند

البرت آینشتین، آلمانی-یهودی برنده جایزه نوبل که با تیوری نسبیت‌اش شهرت دارد، در سال ۱۹۳۳ در حال دیدار از ایالات متحده بود که مشخص شد نمی‌تواند به آلمان نازی برگردد. به نظر می‌رسد او تصویر مختلطی از زندگی در غربت داشت. او باری نوشته بود که احساس می‌کند سرنوشت این بخت را به او داده است که در پرینستون زندگی کند، اما «تقریباَ خجالت می‌‌کشد که در چنین آرامی زندگی کند، در حالی که دیگران رنج می‌کشند.»

مارلن دیتریش، خواننده و بازیگر آلمانی، زنی با صدای گیرا و چشمان زیبا، در سال ۱۹۳۹ زمانی که شهروندی امریکا را به دست آورد و به آلمان نازی پشت کرد، در ایالات متحده تبدیل به ستاره شده بود. او به حیث یک مهاجر مشهور علیه هتلر صدا بلند کرده و برای سربازان امریکایی در جریان جنگ آهنگ می‌خواند، در حالی که فیلم‌هایش در آلمان ممنوع شده بود. او گفته بود: «من آلمانی متولد شده ام و آلمانی باقی خواهم ماند.»

هنری کیسنجر، پروفیسور دانشگاه هاروارد، مقامی در عرصه روابط بین‌الملل و ۵۶ امین وزیر خارجه ایالات متحده امریکا که نقش مهمی در شکل‌دهی سیاست خارجی ایالات متحده امریکا داشت، در سال ۱۹۳۸ برای فرار از تعقیب نازی‌ها آلمان را ترک کرد. او زاده ایالت بایرن آلمان است.

مادلین البرایت در منطقه‌ای که امروزه جمهوری چک است تولد شده و در سال ۱۹۴۸ زمانی که کمونیست‌ها حکومت را به دست گرفتند، با خانواده خود به ایالات متحده امریکا فرار کرد. او وارد عرصه سیاست شد و تا به بلندرتبه‌ترین زن در حکومت امریکا رسید. او نخستین وزیر خارجه امریکا میان سال‌های ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۱ بود.

لارد جورج ویدنفیلد، متولد سال ۱۹۱۹ در ویانا، یک ناشر یهودی بریتانیایی بود که بعد از الحاق اترش به نازی‌ها به لندن آواره شد. او در تاسیس یک شرکت نشراتی سهم داشت، به عنوان رئیس ستاد نخستین رئیس جمهور اسرائیل کار کرد و برنامه نجات مسیحیان سوریه و عراق را تمویل کرد. او زمانی گفته بود: «من نمی‌توانم جهان را محافظت کنم، اما دینی به گردن دارم که باید ادا کنم.»

بلا بارتوک، آهنگ‌ساز قرن بیستم مجارستانی، پیانونواز خوش قریحه و گردآورنده موسیقی فولکلور هرچند یهودی نبود اما علیه قدرت‌گیری نازی‌ها و پیگرد یهودی‌ها مخالفت کرده بود. او در سال ۱۹۴۰ به ایالات متحده امریکا مهاجرت کرد. از او نقل شده که گفته بود: «تفکر اصلی من که بر وجودم کاملاَ غالب است، این است که برادری میان انسان‌ها بالاتر از همه اختلاف‌ها باشد.»

میلوش فورمن، کارگردان فیلم در سال ۱۹۶۸ بعد از «بهار پراگ» چکسلواکیا را ترک کرد. او فیلم‌های «پرواز بر فراز آشیانه فاخته» و «آمادئوس» را ساخت که هر دو جایزه اسکار گرفتند.

سلوادور آلنده، رئیس جمهور وقت چیلی در یک کودتا از قدرت رانده شد و در سال ۱۹۷۳ وفات کرد. دختر کاکای او ایزابل آلنده بعد از این که به مرگ تهدید شد به ونزویلا مهاجرت کرد. او بعداَ مقیم ایالات متحده امریکا شد. رمان‌های او به سبک ریالیسم جادویی از شهرت بین‌المللی برخوردار اند.

میریام ماکیبا که به نام «مادر افریقا» نیز یاد می‌شود، در سفری به ایالات متحده امریکا به سر می‌برد که افریقای جنوبی پاسپورت او را به دلیل کمپاین‌اش علیه رژیم آپارتاید بی‌اعتبار اعلام کرد و بعداَ برگشت او به کشور را ممنوع نمود. آهنگ «پتا پتا» در سال ۱۹۶۷ در سطح جهان مشهور شده بود. این خواننده افسانوی در ایالات متحده امریکا و گینه زندگی کرد تا این که چند دهه بعد موفق شد دوباره کشورش را ببیند.

تاتانکا ایوتاکه که به نام گاو نشسته (Sitting Bull) نیز یاد می‌شود، یکی از مشهورترین رهبران امریکایی‌های بومی (سرخ‌پوست‌های امریکا) در تاریخ است. می‌دانید که او چند سالی را در مهاجرت سپری کرده است؟ در سال ۱۸۷۷، یک سال بعد از جنگ «لیتل بیگ‌هورن» به کانادا فرار کرد. در سال ۱۸۸۱ او دوباره به امریکا بازگشت، زندانی شد و بعدها دوباره به سرزمین سرخ‌پوستان برگشت کرد.

نوین سوباتیک، بازیکن بوندسلیگای آلمان که از دورتموند به کُلن انتقال یافته، مانند همکار خود ویداد ابیسویچ در کودکی از جنگ بوسنیا فرار کرده است. او در سال ۲۰۱۲ بنیادی برای تهیه آب آشامیدنی برای فقیرترین مناطق جهان ایجاد کرد. نویسنده: داگمر برایتنباخ