مرگ مولانا سمیع الحق؛ حمایت مذهبی طالبان تضعیف می‌شود؟
۱۳۹۷ آبان ۱۲, شنبه
شماری از رهبران گروه طالبان در مدرسه حقانیه که توسط مولانا سمیع الحق ریاست می‌شد، درس خوانده اند و ملا محمد عمر رهبر پیشین طالبان نیز از شاگردان او بوده است. سراج الدین حقانی رهبر شبکه حقانی نیز تعلیمات دینی را در همین مدرسه فراگرفته بود.
مولانا سمیع الحق در هفده سال اخیر افغانستان را کشور اشغال شده می‌دانست و بر مشروعیت جهاد در این کشور فتوا می‌داد. این رهبر مذهبی پاکستانی در جمع آوری کمک برای طالبان از کشورهای اسلامی نقش عمده داشت.
فرصتی برای صلح؟
مولانا سمیع الحق در حالی به قتل رسید که ایالات متحده امریکا تلاش‌هایش برای تامین صلح در افغانستان را تشدید بخشیده است. چند روز پیش ملا عبدالغنی برادر معاون پیشین طالبان و یکی از بنیانگذاران این گروه از زندان پاکستان رها شد.
نمایندگان ولسی جرگه در جلسه عمومی روز شنبه گفت گفتند که سمیع الحق از حامیان اصلی طالبان بود و در نتیجه حمایت او از طالبان خون هزاران افغان بر زمین ریخته است. لالی حمیدزی یک نماینده ولسی جرگه گفت که کشته شدن او برای تامین صلح در افغانستان کمک خواهد کرد: «من قتل مولوی سمیع الحق را برای تامین صلح یک گام نیک می‌دانم.»
حکومت افغانستان تاکنون به صورت رسمی در مورد مرگ سمیع الحق واکنش نشان نداده است.
برخی دیگر از نمایندگان تاکید کردند که افغان‌ها بیش از این نباید از سیاست‌های پاکستان و ایران پیروی کنند. آرین یون یک نماینده دیگر گفت که پاکستان از سمیع الحق برای منفعت خود استفاده کرد و زمانی که تاریخ مصرفش به پایان رسید، او را کشت: «پاکستان از او استفاده کرد و در آخر چون یک مهره بیکاره شده بود، برای منفعتش او را به قتل رساند.»
رییس جمهور و نخست وزیر پاکستان قتل سمیع الحق را محکوم کرده و گفته‌اند که با مرگ او پاکستان یکی از بزرگترین رهبران مذهبی خود را از دست داده است.
تضعیف طالبان؟
برخی از تحلیلگران به این نظرند که سمیع الحق از حامیان پرنفوذ طالبان افغانستان بود و آشکارا از این گروه حمایت می‌کرد در حالی که پالیسی حکومت پاکستان حمایت آشکار از طالبان نیست و نظامیان پاکستانی به صورت پنهانی طالبان را حمایت می‌کنند.
جیلانی زواک روزنامه نگار و آگاه مسایل سیاسی می‌گوید با کشته شدن سمیع الحق حمایت مذهبی طالبان در پاکستان تضعیف می‌شود زیرا سمیع الحق نفوذ گسترده‌ای در بین حلقات مذهبی پاکستان داشت.
به گفته آقای زواک یک احتمال این است که چون پاکستان زیر فشار امریکا تصمیم دارد طالبان را بر سر میز مذاکره بکشاند، بنابراین سمیع الحق یک مانع برای این هدف بود و به همین دلیل به قتل رسید. اما آقای زواک می‌گوید مولانا سمیع الحق هیچگاهی علیه "آی اس آی" پاکستان موضعگیری نکرد: «او هیچگاه علیه نظامیان پاکستانی که با امریکایی ها همکاری می‌کردند، جهاد اعلام نکرد؛ ولی همیشه بر ضد حکومت افغانستان فتوای جهاد صادر می‌کرد.»
موقف علمای افغانستان
شورای علمای افغانستان تاکنون در این مورد موقفش را اعلام نکرده است و اعضای این شورا از ابراز نظر در این مورد خودداری کردند. اما شورای علمای کابل می‌گوید کشته شدن سمیع الحق به روند صلح افغانستان کمک خواهد کرد.
مولوی عبدالبصیر حقانی عضو شورای علمای کابل به دویچه وله گفت: «مرگ مولانا سمیع الحق برای رسیدن به صلح یک گام مثبت است. نقشی که او در بین آی اس آی و طالبان داشت، کسی دیگر آن جایگاه را گرفته نمی‌تواند.»
در سال‌های اخیر شورای عالی صلح و رییس جمهور پیشین افغانستان بارها از مولانا سمیع الحق خواسته بود تا به روند صلح افغانستان کمک کند ولی آقای حقانی گفت که موقف مولانا سمیع الحق موقف استخبارات پاکستان بود و هیچگاه افغانستان را برای رسیدن به صلح کمک نکرد.