محاصره کابل تنگ‌تر می‌شود؟

دره استراتژیک تگاب و اله‌سای در ولایت کاپیسا و ولسوالی جلریز در شمال غرب شهر کابل، به مراکز فعالیت طالبان مبدل شده است. پرچم سفید رنگ این گروه در هردو دره در اهتزاز است و اعضای شورای ولایتی از آمادگی‌های طالبان برای عملیات‌های بیشتر در بهار سخن می‌گویند. 
حکومت «خودمختار» در کاپیسا
کاپیسا از ولایات کلیدی و نزدیک به شهر کابل است. ساکنان این ولایت می‌گویند در صورتی که حکومت جلو سربازگیری و گسترش حضور طالبان در کاپیسا را نگیرد، این گروه تهدید بزرگی را متوجه ولایت کابل خواهد کرد. 
یک باشنده ولایت کاپیسا به نام پیام در گفتگو با دویچه وله گفت: «در تگاب طالبان از مردم عشر و ذکات می‌گیرند. آن‌ها در تگاب پایگاه دارند و بیرق شان را می‌توانیم ببینیم. بیرق شان بسیار بلند است.»
دره‌های مملو از جنگل و دشوار گذر تگاب، نجراب و اله‌سای پناه‌گاه‌های خوبی برای طالبان اند. باشندگان محل می‌گویند که دولت نمی‌تواند طالبان را در دره‌های تنگ و کوهستانی کاپیسا دنبال کند. باشندگان کاپیسا می‌گویند که مردم برای حل و فصل دعواهای حقوقی شان به جای دولت به طالبان مراجعه می‌کنند: «طالبان در این مناطق مانند یک حکومت خودمختار فعالیت دارند و بسیاری مردم عوض این که به دولت مراجعه کنند، به طالبان مراجعه می‌کنند چون طالبان در آن‌جا قاضی دارند.» 
باشندگان کاپیسا می‌گویند کارمندان و نیروهای دولتی به ولسوالی‌های تگاب رفته نمی‌توانند در حالی که به گفته آن‌ها اله‌سای به مراتب خطرناکتر از تگاب است و  کارمندان دولتی "هرگز" نمی‌توانند به این ولسوالی بروند.
 ساکنان محل می‌گویند مکتب‌های دولتی در این سه ولسوالی "خیالی" اند، به این معنا که معاش معلمین به این مکاتب انتقال داده می‌شوند ولی شاگرد و معلم یا وجود ندارد و یا هم تعداد شان بسیار کم است. 
براساس اظهارات پیام، طالبان مردم را وادار می‌کنند که ریش بگذارند، به مکتب‌ها و کلینیک‌های دولتی نروند و با دولت ارتباط نگیرند. او گفت در صورتی که مردم از اوامر طالبان سرپیچی کنند، با مجازات این گروه مواجه می‌شوند: «اگر کسی از امر شان [طالبان] سرپیچی کند، شلاق می‌زنند و محکمه صحرایی دایر می‌کنند. در این منطقه حکومت از خودشان است.»
پیام در پاسخ به این پرسش خبرنگار دویچه وله که آیا حضور طالبان در کاپیسا خطری برای کابل است؟ گفت: «بی‌اندازه بی‌اندازه. تگاب از زمانی که طالبان سر زد، طالبان در این منطقه آمدند و تا هنوزهم در این ولسوالی طالب است.» به گفته این باشنده محل، حکومت هیچ زمانی نتوانسته طالبان را از این سه ولسوالی کاپیسا عقب بزند.
فقر، فرصتی برای سربازگیری طالبان 
باشندگان کاپیسا می‌گویند به هر اندازه که مردم فقیرتر می‌شوند، به همان پیمانه فرصت برای سربازگیری ارزان طالبان از جوانان نیز بیشتر می‌شود به همین دلیل طالبان در کاپیسا "قوی‌تر" شده‌اند. 
اما نهادهای امنیتی افغانستان می‌گویند فعالیت طالبان در کاپیسا گسترده نیست و این گروه هیچ تهدیدی برای امنیت کابل نیست. محمد رادمنش معاون سخنگوی وزارت دفاع به دویچه وله گفت: «این که گفتند طالبان در آن‌جا [کاپیسا] نفوذ کرده، این گپی است که بدون تحقیق انجام شده است.» آقای رادمنش گفت که عملیات نظامی اردو علیه طالبان در ولسوالی‌های تگاب، اله‌سای و نجراب جریان دارد و طالبان بخش‌هایی از مناطق تحت تصرف شان در این مناطق را از دست داده‌اند. ساکنان محل نیز گفتند که برخی از سران طالبان در نتیجه این عملیات کشته‌شده‌اند. 
جلریز؛ معبر طالبان به کابل 
از سوی دیگر حضور پررنگ طالبان در ولایت میدان وردک که فاصله نزدیکی با کابل دارد، نگران کننده است. ولسوالی جلریز ولایت میدان وردک حدود چهل کیلومتر از کابل فاصله دارد. جلریز یکی از مراکز محکم و مهم طالبان در نزدیکی کابل است. پرچم طالبان در این ولسوالی دیده می‌شود و کارمندان دولتی جرأت رفتن به جلریز و دره میدان را ندارند. طالبان در سال‌های اخیر بارها دست به کشتار مسافران، نیروهای دولتی و کارمندان موسسات غیردولتی در این دره زده ‌اند.
نمایندگان شورای ولایتی می‌گویند طالبان در جلریز حضور دارند و از همین طریق خود را به ولسوالی پغمان کابل می‌رسانند. باشندگان محل نیز می‌گویند میدان وردک برای طالبان بسیار مهم است زیرا طالبان از همین ولایت خود را به کابل می‌رسانند.
حسین بلیغ عضو شورای ولایتی میدان وردک به دویچه وله گفت که در حال حاضر طالبان برای جنگ در بهار آمادگی می‌گیرند. با فرارسیدن فصل بهار و پوشش سبز در جلریز، طالبان فعالیت شان را آغاز می‌کنند. جلریز نه تنها محلی برای باج‌گیری و کشتار مامورین دولتی است؛ بلکه معبری برای رسیدن طالبان به کابل نیز است. آقای بلیغ گفت: «این دقیق است طالبان از ولسوالی‌های چک به نرخ، از نرخ به جلریز و از جلریز راهی است که طالبان از آن به ولسوالی پغمان می‌روند.»
جلریز دره‌ سرسبز و کوهستانی در شمال غرب کابل است که شاهراه کابل – بامیان از وسط آن عبور می‌کند. طالبان در این شاهراه دست به سرقت، راه‌گیری و کشتن مامورین و سربازان دولتی می‌زنند. کارمندان و نیروهای دولتی نمی‌توانند از این دره عبور کنند. آقای بلیغ گفت: «افراد حکومت از ساحه عبور و مرور کرده نمی‌توانند. من به عنوان یک عضو شورای ولایتی هیچ وقتی از این مسیر به طرف بهسود رفته نمی‌توانم چون اگر طالبان راپور داشته باشند، دیگر نجات یافته نمی‌توانم.»
منابع تمویل
به گفته این نماینده شورای ولایتی، طالبان در ولسوالی‌های نرخ، چک و سید آباد حضور دارند و منابع مالی خود را از طریق جمع آوری عشر و دریافت درصدی از پروژه‌های دولتی تامین می‌کنند: «این‌ها [طالبان] به نام عشر و ذکات از مردم پول می‌گیرند و سهم خود را جمع آوری می‌کنند.»
تطبیق پروژه‌های بازسازی از طریق دولت راه دیگر درآمد برای طالبان است. در صورتی که نهادهای دولتی و یا شرکت‌های تطبیق کننده پروژه‌ها به طالبان پول ندهند، امکان تطبیق این پروژه‌ها وجود ندارد؛ زیرا طالبان با حمله بر کارمندان دولتی، شرکت‌ها و یا تخریب پروژه‌ها مانع ساخت پروژه‌های عمرانی می‌شوند. آقای بلیغ در این مورد گفت: «اگر یک بند یا ذخیره آب در یک جای ساخته شود، طالبان تا حد امکان تلاش می‌کنند و مداخله می‌کنند تا سهم خودرا بگیرند.»
وزارت دفاع افغانستان اما می‌گوید طالبان در جلریز پایگاهی ندارند و کابل را نیز تهدید نمی‌کنند. آقای رادمنش گفت: «افرادی هستند که نظر به علایقی بیرق را نصب می‌کنند و می‌روند ولی این طور نیست که تروریستان در آن‌جا قرارگاه و یا پوسته داشته باشند.» 
فشار بر رسانه‌ها
گروه طالبان حالا این توانایی را دارند تا مرکز شهر غزنی را ناامن کنند، از مردم مالیه بگیرند و رسانه‌ها را وادار کنند تا خبرها و گزارش‌ها را طبق خواست طالبان نشر کنند. 
خبرنگاران می‌گویند طالبان از دکانداران، کسبه‌کاران و حتا رسانه‌ها مالیه می‌گیرند. خبرنگاران محلی در غزنی می‌گویند طالبان شش ماه پیش تصمیم گرفتند تا از رسانه‌ها مالیه بگیرند.
ابراهیم مهدوی مسوول پیشین رادیو کلید در ولایت غزنی به دویچه وله گفت که رسانه‌ها درخواست طالبان برای پرداخت مالیه را جدی نگرفتند؛ ولی پس از آن‌که طالبان مسوولان رسانه‌ها را در مرکز شان منطقه منگور در نزدیکی شهر غزنی جلب کردند، شماری از رسانه‌ها قبول کردند که به طالبان مالیه بدهند. 
به گفته آقای مهدوی شاخه رادیو کلید در غزنی ابتدا از پرداخت مالیات خودداری کرد ولی به دلیل فشارها و تهدیدهای مکرر طالبان این رادیو در غزنی مسدود شد. آقای مهدوی گفت: «طالبان فشارهای خودرا زیاد کردند و رادیو کلید مجبور شد تعداد کارمندان خودرا محدود کند. طالبان با آن‌هم به تهدیدهای خود ادامه دادند و گفتند که این رادیو باید دو لک افغانی مالیه پرداخت کند.»
آقای مهدوی می‌گوید به دلیل همین تهدیدها مجبور شد رادیو کلید را ترک کند و به فعالیت‌های شش ساله خبرنگاری اش پایان دهد: «آن‌ها تهدید کردند در صورتی که مالیه ندهید ما ماین جابجا می‌کنیم و کارمندان تان را ترور می‌کنیم.»  
رادیو غزنویان نیز یکی از رسانه‌هایی است که مجبور شده است به طالبان مالیه بپردازد. اما مسوول این رادیو به دویچه وله گفت به دلیل تهدیدهایی که دریافت کرده حاضر نیست با رسانه‌ها مصاحبه کند.  
خبرنگاران و مسوولان رسانه‌ها در غزنی می‌گویند که "در بین دو سنگ آسیاب" آرد می‌شوند؛ زیرا از یک سو تحت فشار طالبان به این گروه مالیه می‌دهند و از سوی دیگر دولت بر رسانه‌ها فشار می‌آورد که نباید به طالبان مالیه دهند.
حسین همراز - کابل