مارشال فهیم دریک نگاه

این درحالی است که مارشال فهیم قبلاً نیز به عنوان معاون ریاست دولت انتقالی ایفای وظیفه نموده است.

قسیم فهیم که در دولت انتقالی درجه ی مارشالی از سوی رییس جمهور به وی داده شد، در ولایت پنجشیر زاده شده و در دارالعلوم عربی تحصیل نموده است.

در سال 1354 که حلقه های سیاسی در دانشگاه شکل گرفت و به مبارزه ی سیاسی علیه داوود خان پرداختند، قسیم فهیم نیز از جمله ی این افراد بود. در همین سال جنبش اسلامی جوانان تحت رهبری انجنیر حبیب الرحمن که گلبدین حکمتیار نیز در آن شامل بود، شکل گرفت. فهیم یکی ازجوانانی بود که در آن روزگار در صف مبارزینی که از دانشگاه برخاسته بودند، پیوست.

از همان سال ها بود که مارشال فهیم به یکی از افراد نزدیک به احمد شاه مسعود تبدیل شد و همواره تا زمان ترور احمد شاه مسعود در سال 2001 در کنار وی بود و بعداً جانشین وی در شورای نظار شد.

در این روزها مشکل است بتوان کسی را یافت که در مورد مارشال فهیم صحبت نماید، خصوصاً از زمانی که وی از جبهه ی ملی بیرون شد و معاونت آقای کرزی را پذیرفت. ما با وجود تلاش های زیاد، نتوانستیم نظر مارشال فهیم یا دستیاران اش را به دلیل مصروفیت های زیاد شان به دست آوریم.

صالح محمد ریگستانی، وکیل مستعفی پارلمان کشور و از کسانی که از نزدیک با آقای فهیم شناخت دارد و در جریان حوادث قرار داشته است، می گوید: مارشال فهیم عضو شورای تصمیم گیری احمد شاه مسعود بود و نیز سمت معاونت جبهات آقای مسعود را به عهده داشت. با آن که مارشال فهیم بیشتر در پست های نظامی ایفای وظیفه نموده است، اما آقای ریگستانی می گوید: "فهیم از آغاز دوره ی مبارزه اش، جز در مواردی که عملیات نظامی صورت گرفته، همیشه به حیث یک سفیر سیار از طرف احمد شاه مسعود به مناطق مرکزی، غربی و شمالی افغانستان فرستاده می شد و تا سال 1372 و پیروزی مجاهدین، در جنگ ها به حیث یک نظامی اصلاً شناخته نمی شد، بلکه به عنوان یک آدم سیاسی شناخته می شد. بعد در کابل وقتی که آمدیم، به اساس ضرورت و احتیاجات وظایف نظامی هم به دستش سپرده شد و در این قسمت توانست از خود استعداد نشان بدهد. اساساً یک آدم سیاسی است".

در زمان حکومت مجاهدین که کابل شاهد جنگ های تنظیمی بود، مارشال فهیم وزیر امنیت آقای ربانی بود و نیز سمت معاونت نظامی احمد شاه مسعود را به عهده داشت و قوماندان عمومی جبهات کابل بود.

بعد از شکست طالبان، در حکومت انتقالی و موقت، مارشال فهیم معاون آقای کرزی بود، و در دوره ی ریاست جمهوری انتخابی، آقای کرزی مارشال فهیم را کنار زد و به جای وی احمد ضیا مسعود، برادر احمد شاه مسعود را به عنوان معاون اول خود برگزید.

بعد از این که مارشال فهیم از قدرت کنار زده شد، وی از نخستین کسانی بود که جبهه ی ملی را تشکیل دادند. اما، وی از نخستین کسانی نیز بود که جبهه ی ملی را ترک کرد و به رییس جمهور کرزی پیوست.

صالح محمد ریگستانی که خود نیز عضو جبهه ی ملی است، در رابطه به این که چرا مارشال فهیم از جبهه ی ملی برید و به کرزی پیوست، می گوید: "منطق مارشال فهیم این بود که آقای کرزی هفت سال تجربه ی مدیریت در افغانستان را دارد و در عین زمان در میان نامزدان پشتون یک نامزد بهتر است و حمایت جامعه بین المللی را دارد و می شود که ما در یک مشارکت با آقای کرزی برویم. البته این از دید دیگر اعضای جبهه قابل قبول نبود و به انتخاب و برداشت تنها خودش این موضوع را پذیرفت و سمت معاوت آقای کرزی را پذیرفت. سایر اعضای جبهه با او موافق نبودند".

به باور ریگستانی، آقای کرزی متوجه شد که بیرون گذاشتن شخصیت های مطرح می تواند به ضعف حکومت بی انجامد و در تلاش بود که با جذب آقای فهیم، سایر اعضای جبهه ی ملی را نیز با خود همنوا سازد که چنین چیزی اتفاق نیفتاد. ریگستانی می گوید با توجه به این که مارشال فهیم یک فرد انعطاف پذیر در معاملات سیاسی و عاطفی در سیاست است، چنانچه جبهه ی ملی را تشکیل داد و بعد خود کنار کرزی رفت، اما یک شخص اقتدارگرا از نظر سیاسی و اداره است و مانند دیگر افراد سیاسی باصلابت نیز است.

رییس جمهور کرزی درحالی مارشال فهیم را به معاونت خویش برگزیده که اعضای جبهه ی ملی می گوید مارشال فهیم آرای میلیونی مردم را با خود ندارد که بتواند در انتخابات خیلی ها به آقای کرزی کمک بکند، با آن که بخشی از آراء را با خود دارد.

آقای ریگستانی می گوید: "مردمی که به جبهه ی ملی تعلق دارند و در جغرافیای نفوذ و نفوس جبهه ی ملی قرار دارند، از اقدامی که آقای مارشال فهیم کرد و از پذیرفتن سمت معاونت آقای کرزی، به نظر من، بسیار ناراض هستند".

اما در واکنش به این گفته ها و انتقادهایی که در رابطه به گزینش آقای فهیم به عنوان معاون آقای کرزی صورت گرفته است، قبلاً تعدادی از طرفداران آقای فهیم در یک تظاهرات حمایت خود را از وی اعلام داشتند.

از مارشال فهیم به عنوان یکی از سرمایه داران نام برده می شود. چنانچه وی گفته است در مبارزات انتخاباتی به رییس جمهور کمک مالی می نماید. ریگستانی می گوید آقای فهیم هیچ گاه به حیث یک تجار عمل نکرده است، اما برادرش از زمان جهاد تاجر متوسط بود که حالا رشد کرده و یکی از تاجران ملی است و حساب مالی آقای فهیم بیشتر از آدرس برادرش می باشد.

در همین حال، با وجودی که آقای فهیم قبلاً نیز معاون آقای کرزی بوده و در حکومت افغانستان نقش داشته، اما این بار معاون سرمنشی ملل متحد در امور افغانستان و برخی از رسانه های غربی از این امر ابراز نگرانی کرده اند، درحالی که از طالبان خواسته می شود در انتخابات شرکت کنند و بیایند در امور افغانستان سهم بگیرند. صالح محمد ریگستانی، دلیل این واکنش ها و نگرانی ها را سیاسی می داند، نه حقوقی. به گفته ی وی اگر این مساله جنبه ی حقوقی می داشت، باید توسط محاکم مطرح می شد. به نظر آقای ریگستانی، آن هایی که از نظر سیاسی طرفدار حضور آقای فهیم در قدرت نیستند، می خواهند رییس جمهور را از تصمیمش منصرف سازند، اما به گفته ی وی، با آن که نمی شود به قول آقای کرزی اعتماد داشت، ولی چنانچه به نظر می رسد، وی در انتخابش مصمم است و در مقابل فشارها مقابله نموده است.

فرهمند، کابل

ویراستار: یاسر