قیام مصریها، بحرانی در سیاست خارجی اوباما؟

به باور تحلیلگران، اداره رییس جمهور بارک اوباما با نفوذ ناچیزی که میتواند بر قیامهای در حال گسترش مردمی در کشورهای عربی داشته باشد، از یک طرف در تلاش از دست ندادن متحدین خود است، از سوی دیگر باید صدای تامین دموکراسی را نیز سر دهد.

بروس ریدل، تحلیلگر مسایل خاورمیانه میگوید: «تونس یک موج ضربتی بود. قاهره سونامی خواهد بود و هر حاکم مستبد در جهان عرب و حاکمان مستبد در ایران میباید نگران باشند که این حوادث چه مفهومی برای آینده شان دارند».

بروس ریدل، افسر پیشین سازمان استخبارات ایالات متحده امریکا که به عنوان مشاور امور خاور میانه و آسیای میانه با سه رییس جمهور ایالات متحده امریکا کار کرده است، میافزاید: «مشکل ایالات متحده این است که ما نفوذ و تاثیرگذاری بسیار ناچیزی بر آنها (اتفاقات جهان عرب) داریم».

گسترش قیامهای گسترده مردمی علیه رهبران کشورهای عربی، برای رییس جمهور ایالات متحده امریکا مشکلات جدیدی خلق کرده است. ریدل که انقلاب مصریها را «نخستین بحران قابل توجه در سیاست خارجی اداره اوباما» عنوان میکند، میافزاید: «و در هر صورت، ما هنوز از مشکلات در مصر خلاصی نیافته ایم».

ناتان برون، تحلیلگر در موسسه «موقوفه کارنگی برای صلح بینالمللی» میگوید حالا که مبارک کنار رفته است و قدرت در دست جنرالهای است که برای مدتهای طولانی مبارک را حمایت کرده اند، «وقت مطلقاً حساسی است».

ناتان برون میافزاید: «به نظر میرسد مخالفان به پیروزی شگرفی دست یافته اند، اما واضح نیست که آنها چیزی دیگری جز کناره گیری مبارک را به دست آورده باشند».

به گفته این تحلیلگر، کاخ سفید به رهبری جدید نظامی مصر پیامی خواهد فرستاد مبنی بر این که میخواهد بداند آنها در مقطع زمانی گذار مصریها به دموکراسی چگونه سهم میگیرند.

هیلاری من لاوریت که در شورای امنیت ملی جورج بوش، رییس جمهور پیشین ایالات متحده کار کرده است، میگوید هراس دارد که اداره بارک اوباما اشتباهات گذشتگان خود را تکرار کند.

هیلاری من لاوریت به یاد میآورد که چگونه حکومتهای ایالات متحده امریکا انقلاب اسلامی سال 1979 ایران و انتخابات سال 2006 فلسطینیها را که در نتیجه آن گروه حماس به پیروزی رسید، طور دیگری تعبیر میکردند.

به گفته او، اداره اوباما باید محتاط باشد که صف گستردهیی از اعضای مخالفان مصر را حمایت کند، اما از کمک به گروه اخوان المسلمین جلوگیری نماید. به باور لاوریت، ایالات متحده باید به انتقاد از محمد البرادعی، یکی از رهبران مخالف در مصر، پایان دهد.

خانم لاوریت میافزاید: «نتیجه احتمالی در مصر حکومتی است که در سیاست خارجیاش بیشتر مستقل میباشد و از سیاستهای ایالات متحده در قبال نوار غزه، عراق، افغانستان، ایران و هرچیز دیگر شامل در آجندای امریکا، حمایت نخواهد کرد».

دیوید کینر، از مجله «فارن پالیسی» موافق است که «نگرانیهای زیادی» در میان مقامهای ایالات متحده امریکا وجود دارد، مبنی بر این که حکومت جدید مصر «پاسخگوی» ضرورتهای سیاست خارجی ایالات متحده امریکا نخواهد بود. با وجود این، او میافزاید: «در برخی راههای دیگر این نشاندهنده فرصتی برای آنها است».

مصر محور اساسی سیاست ایالات متحده در شرق میانه است، زیرا اولین کشور عربی است که یک توافق صلح را با اسراییل امضا کرده است.

به گفته کینر، مقامهای ایالات متحده امریکا به صورت خاص نگران این موضوع هستند که ناآرامیهای گسترده تا چه اندازه بر یمن تاثیر میگذارد، کشوری که شبکه القاعده توانسته است جایگاهی در آن باز کند.

اما رابرت دانین، تحلیلگر مسایل خاورمیانه که قبلاً در وزارت خارجه ایالات متحده کار کرده است، میگوید اداره اوباما نیاز دارد تا به دیگر حکومتهای (متحد خود) هشدار بدهد که در صورت پاسخ نگفتن به نیازهای شهروندان شان، به سرنوشت مبارک دچار خواهند شد.

دانین که فعلاً در شورای روابط خارجی کار میکند، میافزاید: «ما متعهدیم که به آنها بگوییم ما دوست تان هستیم، اما حریمی هست که چه اندازه میتوانیم از آنها دور باشیم».

فرانس پرس/ عارف فرهمند

ویراستار: مهرنوش انتظاری