طالب آلمانی در برابر محکمه؛ توماس ک. کیست؟
۱۳۹۷ آذر ۹, جمعه
توماس ک.، مردی قد بلند با اندام باریک، موهای کوتاه طلایی و ریش اصلاح شده در برابر محکمه عالی منطقه ای دوسلدورف حاضر می شود. او با نگاه های نگران به حاضران در سالون محکمه می نگرد. اما با آمدن مادر، خواهر و خاله اش، راحت تر می شود. به جانب آنها دست تکان می دهد و لبخند می زند. زمانی که لوتس باچلر قاضی محکمه جلسه را آغاز می کند، توماس نگران معلوم می شود. آیا این مرد که در جلسه محکمه مانند یک مرد مطیع نشسته است، بمب‌ساز طالبان بود؟
بر اساس اقامه دعوی، او بمب‌ساز طالبان بوده است. روند محکمه که از اواسط ماه اکتوبر آغاز شده است، در ساختمان اصلی محکمه عالی منطقه ای دوسلدورف آلمان پیش نمی رود بلکه چند کیلومتر دورتر در یک ساختمانی که از لحاظ امنیتی شدیدا مورد محافظت قرار دارد، پیش برده می شود. یک بلاک سمنتی که در سر بام اش می تواند هلیکوپتر نشست کند. در اینجا افراد مظنون به ترور محکمه می گردند.
مریض؟
توماس به عضویت در یک سازمان تروریستی خارجی، نقض قانون کنترول سلاح های جنگی و تلاش به قتل متهم است. توماس در اولین صحبت هایش در برابر محکمه اشاره کرد که از "شیزوفرینی و افسردگی" رنج می برد. اما دو کارشناس که به صورت جامع او را مورد معاینه قرار داده اند، به نتیجه دیگری رسیده اند.
در گزارش نهایی داکتران صحت روانی آمده است که توماس "اختلال شخصیتی با ویژگی های اسکیزوئید" دارد. اختلال شخصیتی اسکیزوئید در بیمارانی مطرح می‌شود که الگوی همیشگی زندگی شان انزوای اجتماعی است. از تعامل‌های انسانی ناراحت می‌شوند. درونگرا هستند و حالت عاطفی شان کند و محدود است. بنابراین نوربرت لیگراف، داکتر روانی می گوید که این امر دلیلی برای "کاهش تقصیر یا عدم تقصیر" شده نمی تواند.
چگونه توماس طالب شد؟
توماس در ماه آگست سال ۲۰۱۲ به کراچی پاکستان سفر می کند. برای فریب دیگران تکت بازگشت را هم با خود دارد. او در منطقه مرزی با افغانستان به طالبان می پیوندد. پنج و نیم سال بعد، در ماه فبروری سال ۲۰۱۸، در جریان یک عملیلت تهاجمی شبانه، توسط نیروهای ویژه افغان و نیروهای ویژه ایالات متحده امریکا در ولایت جنوبی هلمند دستگیر می شود. در هنگام بازداشت، سلاح نیز نزد او کشف می گردد. سپس چند هفته مورد بازجویی قرار می گیرد؛ ابتدا در پایگاه نظامی اردوی ایالات متحده امریکا در بگرام و سپس در کابل. در ماه اپریل، کارمندان اداره پولیس جنایی آلمان (بی کا ای) او را تسلیم می گیرند و دوباره به آلمان باز می گردانند. اداره پولیس جنایی آلمان در پایان سال ۲۰۱۴ در مورد توماس هشدار داده بودند. همچنین مأموریت سازمان ملل متحد در کابل این هشدار را از طریق ایمیل عمومی منتشر کرد و گفت: "توماس ک. یک شهرون آلمانی یک حمله را در کابل، احتمالا بالای یک موسسه بین المللی برنامه ریزی کرده است."
بلافاصله پس از دستگیری او در ماه فبروری، مقامات افغان ادعا کردند که یک "مشاور نظامی" آلمانی طالبان را گرفتار کرده اند. رسانه های آلمانی در مورد توماس در سرمقاله هایشان با عناوین درشت از "تروریست طالبان" و "جنگجوی ویژه" طالبان گزارش دادند. نوربرت لیگراف، داکتر صحت روانی در محکمه گفت که "فرد متهم جهاد را نسخه اسلامی خدمت عسکری در آلمان تفسیر کرده است." توماس همچنین گفته است که او طالبان را به عنوان يك جناح جنگ داخلی در «مبارزات آزادی خواهانه» شان پشتیبانی کرده است و نه به عنوان يك سازمان تروريستی. این داکتر روانی همچنین می گوید که او نتوانسته است حس گناه را نزد توماس کشف کند.
توماس در تابستان سال ۱۹۸۱ در پولند تولد شد، اما در آلمان بزرگ شده است. او دوران کودکی خود را "عادی" توصیف می کند. در ۱۶ سالگی پدر خود را از دست می دهد. چند ماه بعد، این نوجوان رو به اسلام می آورد. توماس در برابر محکمه گفته است که در دوران جوانی اش از "آشفتگی های درونی" رنج می برد. اردوی آلمان او را از خدمت عسکری به دلیل مشکلات روانی اش معاف کرد. در سال های بعد دو بار او در شفاخانه عقلی و عصبی تحت درمان قرار گرفت. او در هیچ رشته آموزش حرفه ای ندارد، فقط سند فراغت از مکتب متوسطه دارد. از سال ۲۰۰۶ او در نزد اداره کار به عنوان فردی که توانایی کار ندارد، ثبت گردیده است.
توماس به دنبال فعالیتی بوده که به او آرامش بدهد. او با یک موسسه خیریه مسلمان در شهر"فورم" مصرف می گردد و جهان بینی جدیدی را برایش شکل می دهد که در آن تفسیر افراطی از اسلام بر همه چیز غالب است. توماس به زودی هدف افرادی که برای گروه های تروریستی در آلمان فعالیت می کنند، قرار می گیرد و بعداَ او می تواند بدون هیچ مانعی به پاکستان برود.
او می گوید که این آرزویش که تا حد ممکن از اسلام «ناب» پیروی و عمل کند، به مرور زمان تقویت شده است. او می افزاید که چنین یک زندگی در آلمان برایش ممکن نبوده است.
تروریست یا همدست؟
دانیل زربین، یکی از جرم شناسان از شهر هامبورگ آلمان که افراد مظنون به ترور را مورد مطالعه قرار می دهد، می گوید که اظهارات توماس بیشتر یک "استراتژی بی طرفی برای ضعیف نشان دادن جرم" است. به گفته او، علاوه بر این "کمیت و کیفیت اقامت به وضوح نشان می دهد که توماس یکی از اعضای معتبر طالبان بوده است. "
در واقع، توماس مدتی را در صفوف شبکه حقانی در منطقه زیر کنترول طالبان گذرانده است. گفته می شود که این گروه تروریستی، در میان سایر موارد، مسئولیت حمله به سفارت آلمان در کابل به تاریخ ۳۱ ماه می سال ۲۰۱۷ را به دوش دارد که در آن بیش از ۱۵۰ نفر کشته شدند.
همچنین نام توماس در یک فهرست بمب گذاران انتحاری موجود بوده است. او اعتراف کرده است که می خواست یک وسیله نقلیه کنترول از راه دور بسازد و با آن بالای یک کاروان نیروهای نظامی ایالات متحده امریکا در افغانستان حمله کند. او یک آموزش رانندگی را تکمیل می کند، اما معلم رانندگی از روش رانندگی اش راضی نبوده و در فهرست افراد انتحاری نامش کاملا به درجه پائین تنزیل می کند.
شواهد و اسناد دشوار
توماس بر اساس اطلاعات خودش در جستجوی یک کار جدید می برآید و می خواهد در بخش «رسانه ها» كار کند. او می خواهد با یاسین چوكا، یک "فلم مستند" درباره طالبان تهیه كند. برادران آلمانی-مراکشی یاسین و منیر چوكا از شهر بن، به تبليغات در مورد جهاد شهرت دارند و با توماس همزمان در منطقه مرزی پاكستان به افغانستان حضور داشته اند.
متهم در برابر محکمه می گوید که فلمبرداری در تابستان سال ۲۰۱۴ آغاز شد. او خودش را نیز فلمبرداری کرده است، زمانی که یک راکت را بالای یک پایگاه نیروهای افغان شلیک می کند. گلوله به هدف نمی رسد اما با این کار، او در آلمان متهم به «تلاش به قتل» است.
چه کسی ایده تهیه فلم را داده بود؟ کی ها در این برنامه همکاری داشتند؟ چرا توماس خودش در آن فلم شلیک کرده است؟ سارنوالی تلاش می کند که وضاحت در مورد این فلم ایجاد شود زیرا خود این فلم را ندیده است و اینکه با این فلم چه اتفاقی افتاده است، معلوم نیست. شاهدی نیز وجود ندارد و برادران چوکا مدت کوتاهی پس از شروع فلمبرداری به سوریه رفتند و گفته می شود که یاسین در سال ۲۰۱۵ در ایران کشته شده است و منیر گم شده است.
خرگوش، خارپشت و انفجار
توماس مساله فلم اش را خود در برابر محکمه مطرح کرده است. در هر صورت، به میزان زیادی محکمه بر اظهارات او تکیه می کند. شواهدی روشن از تقریبا پنج سال عضویت توماس ک. در طالبان وجود ندارد. این باعث می شود که روند محکمه بسیار دشوار گردد.
یورک فراتزکی، وکیل مدافع توماس در مصاحبه با دویچه وله می گوید که موکل اش خود تصمیم گرفته است تا در برابر محکمه اعتراف کند. دلیل این نگرش، یک فرآیند بازاندیشی در نزد موکل اش است که در سال ۲۰۱۵ اتفاق افتاده است.
توماس امیدوار است كه با اعتراف، مجازات اش کاهش پیدا کند. او اذعان کرد: "آنچه که من انجام دادم اشتباه بود. اما حالا من خودم را از همه چیز جدا کرده ام، تنها کار رسانه ای برایم مانده است." او گفته است که «من با این کارم (شلیک راکت) فقط می خواستم سربازان افغان را بترسانم.» بعدا توماس اظهارات دیگر انجام می دهد. او می گوید: «من از خود می پرسم که با انفجار به چه چیزی رسیدیم؟ با صدایش حشرات را کشتیم و شاید خرگوش ها و یا هم یک خارپشت را کشته باشم. این اعمالم در روز قیامت در برابر من قرار می گیرند.» بعد از این اظهارات توماس، برای چند ثانیه سکوت در سالون محکمه حاکم گردید.
آیا اظهارات توماس قابل اعتبار اند؟
بدون احساسات قابل توجه، او از پشت شیشه ضد گلوله، مانند پنج کارمند اداره فدرال پولیس جنایی که در جای شاهدان نشسته اند، جریان محکمه را نظاره می کنند. این مقامات پولیس، توماس را در افغانستان و هم در آلمان مورد بازجویی قرار داده اند. هر کدام از این افسران پولیس جنایی با توماس ساعات زیادی را گذشتانده اند. همه مشترکا چند توصیفی از توماس را به نوبت در صحبت هایشان بیان می کنند: توماس "دوستانه"، "باز"، "مودب" و "آرام" با آنها برخورد کرده است.
قاضی می خواهد از افسران پولیس جنایی بشنود که آیا برای آنها توماس قابل باور بوده است. این افسران زمان زیادی برای جواب دادن کار نداشتند: یکی از آنها می گوید که "بله، من به آنچه او (توماس ک.) می گوید، اعتماد دارم." افسر دیگر نیز می گوید که "اظهارات او برایم قابل اعتبار اند."
انتظار می رود که فیصله نهایی در ماه دسمبر صورت بگیرد. لوتس باچر، قاضی محکمه، در پایان روز پنجم محاکمه به توماس گفت: "من کمی فراتر می روم: ما شما را به عنوان یک تروریست برجسته نمی بینیم اما شما کسی هم نیستید که یک آلو دزدیده باشید، ما نباید خود را فریب بدهیم." این حکم بستگی به این امر دارد که تا چه حد اظهارات توماس قابل اعتبار شناخته می شود.