شریفی: مفهوم كنفرانس اداره بهتر، توانمند ساختن وضعيت اداره و مديريت درافغانستان است

گفتگوبا عمرشریفی کارشناس مسایل افغانستان درباره ی انتظارات ازکنفرانس لندن:

دویچه وله: قرار است بیست و هشتم ماه جنوری سال 2010 میلادی باردیگر کنفرانسی بر محور مسایل افغانستان در لندن برگزار شود،اما اکنون در آستانه ی برگزاری این اجلاس ، وزیر امور خارجه ی آلمان هشدار داده است؛ درصورتی که زیرساخت های اجتماعی افغانستان یکی از نکات اصلی مورد گفتگو در این اجلاس نباشد، از شرکت خود داری خواهد کرد. این در حالیست که آلمان خود یکی از مبتکرین برگزاری این کنفرانس به شمار می رود، به باور شما چنین یک واکنشی در روند برگزاری این اجلاس چگونه پیامدی خواهد داشت؟

عمرشریفی: اساساً مفهوم اين كنفرانس چى است؟ مفهوم كنفرانس اداره بهتر، توانمند ساختن وضعيت اداره و مديريت در افغانستان است. بنا بر اين من فكر مى كنم كه اگر اين كنفرانس به موضاعاتى همچون آوردن اصلاحات در افغانستان و بالاخره ارائه "الترناتيوها"( بدیل) براى بهبود وضعيت در افغانستان و مبارزه با فساد نپردازد، مفهومى نخواهد داشت.

يكى از دلايلى كه من فكر مى كنم كه براى افغانها هم خيلى اهميت دارد، اين است كه كنفرانس هاى سابق اگر كه در توكيو بود، اگردر پاريس و يا درلندن بود، بيشتر سر مسائل سياسى در حد مسائل مصالحه صحبت شده بود، كه چطور و چگونه به چه شكل اشخاص و گروه هاى مختلف با هم كنار بيايند و بالاخره اداره ايجاد شود.

اساس گپ، آوردن اصلاحات در داخل است و بالاخره بهبود اداره در افغانستان. دولت افغانستان بايد قادر شود مسئله فساد ادارى كه امروزه مثل طاعون ريشه دوانده است از بين ببرد و دوباره رضايت مردم را تا حدى جلب كند. تا وقتى كه اين مسائل مطرح نشود نه افغانها از اين كدام اميدى خواهند داشت و نه جامعه جهانى.

دویچه وله: همانطور که شما هم گفتید،تا حال چندین اجلاس پیرامون مسایل افغانستان یه ویژه مبارزه با فساد اداری، مبارزه با مواد مخدر، ایجاد یک دولت وحکومت مبتنی بر قانون ، مبارزه با تروریزم ودهشت افگنی ودر نهایت شفافیت بر مصرف کمک های جامعه ی جهانی درنقاط مختلف برگزارشده است، ولی با وجود آن خواست ها وتوقعات مردم افغانستان در پی این کنفرانس ها برآورده نشد، کنفرانس ماه جنوری سال آینده تا چه حدی می تواند مؤفق تر از کنفرانس های پیشین باشد؟

عمرشریفی: براى بهبود وضعيت داخلى، توقع ما بايد در حد معقولى باشد. من فكر مى كنم كه در داخل افغانستان از يك طرف و همچنان در بيرون از افغانستان يك تمايل بسيار زيادى براى بهبود بخشيدن به اوضاع وجود دارد. مشكلات اخير به عقيده من، به اين موضوع ارجحيت بخشيده است. بايد در حد امكان كوشش شود، راه حل هاى عملى و الترناتيو( بدیل) در عرصه اصلاحات و مبارزه با فساد و تقويت دولت ارائه شود.

من فكر مى كنم كه اين كنفرانس شايد چهارچوبى باشد براى دولت افغانستان در طول دوسال آينده. دولت افغانستان بايد در چهارچوب اين كنفرانس رهنمود و راه حل هاى عملى براى اين كشور ارائه كند. اميدوارى من در اين عرصه است. اما اگر بازهم در قالب كلمات باقى ماند، من مطمئن نيستم كدام نتيجه بيشترى از اين انتظار داشت.

دویچه وله: حامد کرزی در یک صحبت تلفنی با گوردون براون در اول ماه جدی امسال وعده داد که از تمامی امکانات خویش در برگزرای مؤفقانه ی این اجلاس استفاده خواهد کرد. ولی با وجود فساد اداری در دولت افغانستان ، مشکل ناامنی، رشد اقتصادی بسیار کند وظرفیت های کاری بسیار پایین ، با کدام طرح هایی می تواند عملأ وارد کارزار شود؟

عمرشریفی: براى افغانهاى داخل كشور زمانى كه ما از اصلاحات صحبت مى كنيم، دو جنبه مطرح است. يكى همان اصلاحات سنتى است به طور مثال مجازات افراد به خاطر دريافت رشوت و مسائل خرد و ريز ديگر. اما در زمينه سيستم اداره كشور در كابل، ولايات و ولسوالى ها بايد اصلاحات اساسى صورت گرفته و تجديد نظر شود. من فكر مى كنم؛ وقتى كه از اصلاحات صحبت مى شود، منظور در حقيقت تجديد نظر در نحوه اداره است. سيستم كنونى اداره كشور در حال حاضر، سيستمى است كهنه كه اصلاً پاسخگوى نيازمنديهاى افغانستان امروز نيست. ممكن است كه اين نحوه اداره ۳۰ يا ۴۰ سال پيش كارآمد بوده باشد، اما نه براى زمان حاضر. بنا بر اين، اصلاحات در افغانستان بايد دو بُعد داشته باشد، بعد اول تجديد نظر در سيستم و ديگر جلوگيرى از تمركز قدرت در يك منطقه. در حقيقت دولت افغانستان بايد از يك طرف قادر شود به طور موازى و متوازن بين مركز و ولايات توازنى ايجاد كند تا خدمات اجتماعى و خدمات كمكى، انسانى از طرف جامعه بين المللى به افغانستان به طور موثر به مردم برسد. به عقيده من اساس اصلاحات در داخل كشور همين است. من اميدوار هستم كه جامعه بين المللى هم اين موضوع را در نظر گرفته باشد، چرا که تا زمانى كه در سيستم دولتى ما تغييراتي به وجود نيايد، من مطمئن نيستم كه اصلاحات سنتى و يا بركنارى و مجازات يك نفر در كل تغييرى اساسى در اوضاع به وجود بياورد.

دویچه وله: هرچند بسیار پیش از وقت خواهد بود، ولی با شناختی که شما از وضعیت افغانستان دارید وارتباطی که جامعه ی جهانی با مسایل افغانستان دارد، این کنفرانس تا چه حدی پیامد های مثبت و لازم را در قبال مشکلات افغانستان خواهد داشت؟

عمرشریفی: من فكر مى كنم كه اجلاس لندن و هر نوع تعهد ميان مدت و دراز مدت جامعه جهانى در افغانستان زمانى موثر خواهد بود كه در داخل افغانستان قدمهاى عملى به خاطر اصلاحات و بهبود وضعيت بر داشته شود. يعنى تا زمانى در داخل كشور اقدامات عملى به خاطر بهبود اوضاع صورت نگيرد ، ما نمى توانيم اميدى به اين داشته باشيم كه اولاً جامعه جهانى در كنار ما باقى مى ماند و دوم اينكه ما تعهد به كمك هاى جامعه بين المللى را با خود خواهيم داشت. من فكرمى كنم كه كنفرانس لندن ممكن است كه يك تعهد ميان مدت دوباره جامعه جهانى به افغانستان باشد. در كل موفقيت اين كنفرانس كاملاً وابسته به اين است كه در داخل دولت افغانستان و مسئولين افغان چگونه و تا چه حد از فرصت باقيمانده به خاطر بهبود اوضاع استفاده مى كنند به خاطري كه موفقيت در روند اصلاحات در افغانستان در حقيقت به مفهوم تضمين ادامه كمكهاي جامعه بين المللي در افغانستان در ميان مدت و حتي در دراز مدت است. اما اگر اين دوره را موفق ما نشويم به اين معنا است كه آخرين شانس در افغانستان از دست رفته است و ما دوباره به مشكلات و آنارشيسم دهه نود بر خواهيم گشت.

مصاحبگر: نادیه فضل

ویراستار: یاسر