سياستمداران ومردم آلمان درباره افغانستان چقدرمي دانند؟

سياستمداران جامعه جهاني بار ديگر به تاريخ 28 جنوري کنفرانسي در لندن به منظور يافتن راهکارهاي جديدي براي برون رفت از بحران در افغانستان برگزار کردند. اين کنفرانس نيز همانند گردهمايي هاي پيشين درباره افغانستان مورد توجه رسانه هاي گروهي قرار گرفت و بازتاب گسترده اي داشت. کارشناسان اما در مورد کارآمدي نتايج حاصل شده در اين کنفرانس مطمئن نيستند. اينکه نتايج حاصل شده تغيير و تحول مثبتي در افغانستان ايجاد مي کند، سوال برانگيز است. افغانستان براي سياستمداران، کارشناسان و مشاوران، تبديل به کلاوه سردرگمي شده است، که با گذشت هرسال پيچيده تر مي شود.

در آلمان نيز همانند ديگر کشورهاي غربي نام افغانستان برسر زبانهااست و بحران در اين کشور در رسانه هاي گروهي مرتب تحليل و تفسير مي شود. در اين بين اين سوال پيش مي آيد که سياستمداران و عامه مردم در غرب آلمان تا چه اندازه در مورد افغانستان شناخت دارند، در مورد فرهنگ و تاريخ، سنتها و عنعنات مردم اين کشور چه اطلاعاتي دارند؟

براين اساس، سه روز آخر ماه جنوري سيزده تن از شاگردان صنف سيزده ليسه «تئودور هويس» از شهردينس لاکن آلمان در سمينار سه روزه اي درباره افغانستان شرکت کردند.

اين سمينار توسط «گروه فعاليتهاي سياسي در چهارچوب مکاتب» در شهر بُن آلمان برگزار شد.

در طي اين سه روز دانش آموزان با سخنراني هاي کارشناسان و دو شهروند افغان با فرهنگ و تاريخ مردم اين کشور و ابعاد مختلف زندگي در افغانستان تا حدودي آشنا شدند. آقاي آندرياس ويلده، پژوهشگر وکارشناس امور افغانستان، آقاي فلوريان بروشک، افسر احتياط ارتش آلمان، دو دانشمند جوان افغان از ولايت قندوز افغانستان و آقاي الکساندر شراده از سازمان «مبارزه با گرسنگي» سخنرانان دعوت شده به اين سمينار بودند.

سخنران اصلي اين سمينار آقاي آندرياس ويلده، کارشناس امور افغانستان و دانشجوي دکتراي مرکز پژوهشهاي انکشافي موسوم به «سف» وابسته به دانشگاه شهر بن آلمان بود.

سخنان او راجع به تاريخ و فرهنگ افغانستان کنجکاوي دانش آموزان را درباره اين کشور برانگيخت. آقاي ويلده با سوالات بسياري درباره ي ارزشهاي فرهنگي حاکم در افغانستان مواجه شد. دانش آموزان در جريان بحثي که به واسطه سخنان آقاي ويلده به ميان آمد، اين فرصت را يافتند تا با ابعاد مختلف تاريخ و فرهنگ افغانستان بيشتر آشنا شوند.

آقاي ويلده در اين ميان برنيازاطلاع رساني و آشنايي سياستمداران و عامه مردم آلمان با فرهنگ و ارزشهاي حاکم در افغانستان تاکيد نموده و نسبت به بي اعتنايي سياستمداران و عامه مردم آلمان به افغانستان انتقاد نمود. او در اين باره گفت: « در اينجا کسي خيلي زياد نسبت به افغانستان علاقه نشان نمي دهد. گرچه تقريبا هر روزه گزارشهايي راجع به اين کشور در رسانه هاي گروهي پخش و منتشر مي شود، اما عامه مردم درباره فرهنگ، تاريخ و طرز رفتار در افغانستان هيچگونه شناختي ندارند. دانسته ها آگاهي مردم آلمان درباره افغانستان محدود به مبارزه با ترور، تروريسم، طالبان و جنگ است. به آنها تصويري همه جانبه از افغانستان معرفي نمي شود.»

روز دوم سمينار، دانش آموزان دربازي طراحي شده توسط آقاي ويلده شرکت کردند. ايشان در جريان اين بازي، توسط نقشه افغانستان و تصويرهاي متنوعي با موقعيت جغرافيايي، آب و هواي مناطق مختلف و موقعيت امنيتي اين کشور آشنا شدند.

به اين ترتيب ايشان آموختند که اين کشور مانند هر کشور ديگري ويژگي هاي فرهنگي و رسم و رواج هاي خاص خود را دارد؛ فرهنگي که در طي صدها سال تکامل يافته و مختص اين منطقه است.

به گفته آقاي ويلده، براي برون رفت از وضع کنوني بايست سياستي برمبناي مسايل فرهنگي افغانستان تدوين شود. اوگفت: «به عقيده من يافتن راهي براي برون رفت از بحران افغانستان بدون شناخت مردم افغانستان ممکن نيست. من فکر مي کنم که سياستمداران، سربازان ارتش آلمان و عامه مردم شناختي از مردم افغانستان ندارند. هميشه راجع به افغانها صحبت مي شود و نه با آنها.»

سخنراني دو شهروند افغان از ولايت قندوز که از طرف «گروه فعاليت سياسي در چهارچوب مکاتب» دعوت شده بودند، بر اين امر صحه گذاشت. اين دو دانشمند افغان که مدت معيني را به دعوت يک مرکز علمي در آلمان مي گذرانند، از دشواريهاي زندگي مردم افغانستان بين دو نيروي طالبان و سربازان خارجي سخن گفتند. به گفته اين دو، رفتار نيروهاي خارجي اين تصور را به وجود مي آورد که ايشان به وضعيت و احتياجات مردم افغانستان اعتنايي ندارند.

ديدار با اين دو شهروند افغان و به دست آوردن معلومات درباره مشکلات و سختي هاي زندگي براي عامه مردم افغانستان، دانش آموزان را بيش از هر چيز تحت تاثير قرار داد. ايشان از ابعادي از زندگي مردم در اين کشور آگاه شدند که در رسانه هاي گروهي آلمان مطرح نمي شود.

بعد از پايان اين سميناردر جريان اظهارات دانش آموزان مشخص شد که ايشان نه تنها مسائل بسياري را در مورد افغانستان آموختند، بلکه ديد ايشان نسبت به اين کشور به طور اساسي تغيير کرده است. فابيان 18 ساله در اين مورد مي گويد: «در حالي که من قبل از سمينار همه چيز را به چشم يک آلماني مي ديدم، مي توانم اکنون بعد از سمينار بگويم که من بعد از اين همه اطلاعات متنوع و همه جانبه قادرم تصويري زيباتر و به واقعيت نزديکتر از افغانستان در ذهن خود بسازم.»

دامنه ديد بيشتر دانش آموزان حاضر در اين سمينار تغيير و يا به عبارتي وسعت يافت. به اين ترتيب ايشان به بحران افغانستان و حضور نيروهاي خارجي در اين کشور را در ارتباط با خواسته ها و حل مشکلات مردم افغانستان مي بينند. طوري که نيلس دانش آموز 19 ساله در اين باره مي گويد: «بعد از اين سمينار من تصوير جامع تري از افغانستان در ذهن خود دارم. شرکت دراين سمينار تا اندازه اي به تغيير ديدگاه من نسبت به حضور نيروهاي خارجي و همچنين سربازان آلماني در افغانستان کمک کرد. من اکنون به اين مسئله با نظري منتقدانه مي نگرم. به نظر من حضور ارتش آلمان در افغانستان تنها زماني موجه است که استراتژي جديدي تدوين شود. ارتش آلمان بايد واقعاً دست به کار شده و به مردم کمک کند.»

شايد اگر مردم آلمان تنها آشنايي اندکي با فرهنگ افغانستان داشتند، مي توانستند قضاوت مشخصي درباره بحران افغانستان داشته باشند. در اين صورت شايد حرفهاي ايشان بر سياستمداران بي تاثير نمي بود و سياستمداران و قدرتمندان استراتژي هايي اتخاذ مي کردند که بيشتر با تکيه بر احتياجات مردم افغانستان و براي ايشان مي بود. در اين صورت شايد مسير بسياري از جريانها تغيير مي يافت.

مهرنوش انتظاری

ویراستار: یاسر