سریال قانون شیرین؛ تمثیلی از یک زن قوی در افغانستان

شیرین، ستاره این فیلم وارد صحنه می شود و از یک دستفروش چیزهایی را می خرد؛ ناگهان شوهر او که مردی خشن است، می آید و او را با پنجه هایش می گیرد.

فیلم "قانون شیرین" که قرار است تا پایان سال روان میلادی از تلویزیون "افغان" نشر شود، داستان زن 36 ساله را روایت می کند که سه فرزند دارد و به عنوان منشی در یکی از محکمه های کابل کار می کند.

اول از همه چنین کاراکتری خودش به تنهایی در جامعه پدرسالار و بسته افغانستان تامل برانگیز است؛ جامعه ای که در آن اغلب زنان فقط در چارچوب خانه زندگی می کنند. اما این فیلم قصدا می خواهد تا به شدت تاثیرگذار باشد. شیرین با فساد، آزار و اذیت، تجاوز مبارزه می کند و تلاش می نماید تا از همسرش طلاق بگیرد. ازدواج او با همسرش اجباری بوده است.

سیزده سال پس از سقوط طالبان، افغانستان هنوز عمیقا غرق در رواج و سنت های خود است و شبکه های تلویزیونی این کشور پیش از این هرگز چنین برنامه ای را نشر نکرده اند.

لینا علم، هنرپیشه ای که نقش شیرین را بازی می کند، به خبرگزاری فرانسه می گوید: «این اولین نوع از این گونه دارمه هاست. درباره زنان است؛ درباره توانمند شدن زنان؛ درباره تلاش و تقلای زنان در افغانستان».

زنان افغانستان هنوز هم تقریبا روزانه خشونت را تجربه می کنند. روز 19 مارچ سال روان، زن جوانی به اتهام قرآن سوزی در مرکز شهر کابل توسط مردان لت و کوب شد، به قتل رسید و جسدش به آتش کشیده شد.

لینا که از کودکی تا سال 2007 با خانواده اش در ایالات متحده امریکا زندگی کرده است، می گوید که فعالیت در چنین فیلم هایی می تواند در کشوری مانند افغانستان خطر زیادی داشته باشد. او توضیح می دهد: «کمی خطرناک است، حتا برای من. دیروز بیرون فیلمبرداری داشتیم. وقتی منتظر بازی در صحنه بودم، مدام می ترسیدم که حالا کدام نفر به رویم اسید بپاشد یا با چاقو مرا بزند».

ایفای نقش در چنین فیلمی آسان نیست. بسیاری از هنرپیشگان از کار در این سریال تلویزیونی خودداری کردند. یک زن که نقش وکیل و دوست شیرین را بازی می کرد، مجبور شد تا به خاطر نارضایتی شوهرش از کار دست بکشد.

همزمان با به تصویر کشیدن کاراکتر یک زن قوی، این سریال همچنان نظام قضایی افغانستان را هدف قرار می دهد؛ نظامی که فساد گسترده آن پشت سکوت سنگینی، نادیده گرفته می شود.

علم همچنان می گوید: «بسیار شجاعت می خواهد تا چنین چیزی نوشته کنی، و شجاعت زیادی نیاز است تا نقش زنی مانند شیرین را بازی کنی... اما من فکر می کنم حالا وقتش است تا بعد از سی سال، مانند شیرین با صراحت با مردم سخن بگویی و به آنها آموزش بدهی».

غیر از صحنه های بیرونی در جاده ها، صحنه هایی نیز در محیط بسته که شبیه یک محکمه تزئین شده فیلمبرداری می گردد. هیچ رقم جزئیاتی از قلم نیفتاده است؛ از عکس اشرف غنی در محکمه گرفته تا مهر روی میز شیرین.

مکس والکر، کارگردان و نویسنده آسترالیایی این فیلم می گوید که او پیشاپیش مشورت گرفته که چگونه می تواند از جلب توجه زیاد ملاهای محافظه کار جلوگیری کند. والکر می گوید: «مشورت های مختلفی بوده است؛ نظرات زیادی درباره بخشی یا تمام داستان گرفته شده است تا این مسائل مطرح شوند؛ اما این مسائل نباید آنچنان به صراحت و تهاجمی باشند که پخش برنامه را متوقف کند».

در زمان رژیم طالبان از سال 1996 تا 2001 تلویزیون ممنوع بود اما بر اساس آمار "بنیاد آسیا" 58 درصد افغان ها آن را در خانه های خود دارند.

"قانون شیرین" باید با سریال های صادراتی ترکی و هندی به شدت رقابت کند.

انه جاسم فالیر، بنیانگذار فرانسوی شرکت مشورتی "ای. آر. تی" می گوید که تلویزیون نقش مهمی در تغییر شرایط دارد. او می گوید: «تلویزیون به مردم اجازه داده است تا درمورد مسائلی مانند ازدواج اجباری، احتمالا خشونت علیه زنان و خشونت خانگی فکر کنند».

12 قسمت 45 دقیقه ای این سریال توسط شبکه تلویزیونی "طلوع" ساخته می شود. "طلوع" یکی از موفقترین رسانه های افغانستان است که از هنگام تاسیس در سال 2004 تاکنون به طور گسترده از سوی خارجی ها تامین می گردد.

"موبی گروپ" که مالک "طلوع" است، ادعا دارد که نقش پیشتازی در نشان دادن مجریان زن و مرد در تلویزیون دارد.

مسعود سنجر، مسئول برنامه های "موبی" می گوید: «شما مجبورید برخی اوقات از موانع عبور کنید و باید کاری کنید که صدای زنان باشد».

«افغانستان کشوری است که اگر به مردم مستقیم بگویید که "این کار را بکن"، آنها آن کار را نمی کنند. اما اگر به آنها دلیل بگویید، آنها فکر می کنند و آن را انجام می دهند. بنابراین یک سریال تلویزیونی کمک می کند تا مردها که در این جامعه قدرتمندند، فکر کنند زنان هم بخشی از این کشور، بخشی از زندگی آنها، و بخشی از خانواده اوست».

خبرگزاری فرانسه / عاصف حسینی